2. Cwestiynau i Weinidog y Gymraeg ac Addysg – Senedd Cymru ar 16 Mehefin 2021.
1. Pa gymorth y mae Llywodraeth Cymru yn ei roi i awdurdodau lleol i gynorthwyo disgyblion sydd wedi colli amser addysgu wyneb yn wyneb oherwydd cyfyngiadau COVID-19? OQ56597
Mae ystod o fesurau ar waith i gefnogi dysgu. Rydym wedi ymrwymo dros £150 miliwn mewn buddsoddiadau ychwanegol i gefnogi dysgwyr ac ymarferwyr yn y flwyddyn ariannol hon. Mae hyn yn ychwanegol at oddeutu £130 miliwn yn y flwyddyn ariannol ddiwethaf. Mae'r cyllid hwn yn cefnogi ein rhaglen Recriwtio, Adfer a Chodi Safonau, gan gynyddu'r capasiti i gefnogi dysgwyr.
Diolch, Weinidog. Rwyf wedi cael gohebiaeth gan rieni plant ag anawsterau clyw yn fy etholaeth sydd wedi codi pryderon nad yw eu plant, oherwydd y defnydd o fasgiau, yn gallu darllen gwefusau a'u bod yn wynebu rhwystrau parhaus i'w profiad dysgu. Ynghyd â cholli amser addysg dros y 18 mis diwethaf oherwydd ymdrechion i arafu lledaeniad y pandemig, mae'r disgyblion hyn wedi profi teimlad o unigedd. Pa gymorth ychwanegol y mae Llywodraeth Cymru wedi'i rhoi ar waith i fynd i'r afael yn benodol â'r heriau unigryw y mae'r 18 mis diwethaf wedi'i rhoi i blant fel hyn?
Diolch i'r Aelod am y cwestiwn pellach hynny. O safbwynt gorchudd wynebau, mae gyda ni ganllawiau gweinyddol sydd yn cynghori ysgolion a lleoliadau addysg i edrych yn ofalus ar effaith gwisgo gorchudd wyneb ar bobl sydd yn drwm eu clyw, ac i sicrhau eu bod nhw'n deall yn glir bod effaith hynny'n gallu bod yn sylweddol ar bobl sydd yn dibynnu ar weld wyneb pobl yn glir er mwyn gallu cyfathrebu. Mae'r canllawiau hynny yn gyhoeddus; maen nhw ar gael ar ein gwefan ni ac yn cynnwys linciau at amryw o gyngor arall sydd yn gallu darparu'r cyd-destun i'r ysgolion allu deall beth maen nhw'n ei wneud.
Rydyn ni wedi, wrth gwrs, dros y flwyddyn a mwy diwethaf, darparu cefnogaeth ariannol i'n hysgolion ni er mwyn bod nhw'n gallu addasu y ffordd maen nhw'n gweithio er mwyn sicrhau eu bod nhw'n gweithio mewn ffordd sydd mor gynhwysol ag sy'n bosibl o fewn amgylchiadau anodd iawn COVID.
Joyce Watson. Joyce Watson, a gawn ni—? Dyna ni. O—. A gawn ni agor y meicroffon? Iawn.
Diolch, Lywydd. Rwyf wedi bod yn darllen y cynigion 'Adnewyddu a diwygio' y bore yma, Weinidog, ac rwyf hefyd wedi siarad ag athrawon, a byddwn yn dweud y bydd eich penderfyniad i gadw'r 1,800 o staff tiwtora amser llawn a recriwtiwyd yn gwneud byd o wahaniaeth eleni i ddisgyblion ac athrawon. Cafodd Llywodraeth flaenorol Cymru gydnabyddiaeth ryngwladol, wrth gwrs, a gan y Sefydliad Polisi Addysg am ei hymateb i'r pandemig, yn enwedig y ffordd y gwnaethant arwain y ffordd drwy fynd ati'n gyflym i ddarparu gliniaduron a dyfeisiau Wi-Fi i ddysgwyr difreintiedig. Felly, sut y bydd y cyhoeddiad heddiw yn adeiladu ar y cymorth hwnnw sydd wedi’i dargedu ar gyfer dysgwyr difreintiedig?
Wel, diolch i Joyce Watson am ei hadolygiad cadarnhaol o'r cyhoeddiad y bore yma. Fel yr awgrymai ei chwestiwn, un o'r meysydd allweddol i’r Llywodraeth ganolbwyntio arnynt yn yr argymhellion 'Adnewyddu a diwygio', a gyhoeddwyd gennyf y bore yma yn dilyn fy natganiad yn y Siambr cyn y toriad hanner tymor, yw ffocws, yn wir, ar ddysgwyr agored i niwed a difreintiedig, gan fod popeth a wyddom o brofiad COVID yn awgrymu eu bod wedi dioddef effeithiau anghymesur o ganlyniad efallai i fod y tu allan i'r lleoliad addysgol arferol.
Ymhlith y pethau y byddwn yn awyddus i’w gwneud gyda'r cyllid a gyhoeddais y bore yma—a dylwn bwysleisio bod hyn oll wedi'i wneud ar y cyd, wrth gwrs, ag ysgolion ac addysgwyr proffesiynol; mae'n fater o gyd-gynllunio, os mynnwch, yr ymyriadau y bwriedir i'r cyllid hwn eu cefnogi. Ond boed hynny’n ymwneud ag adolygu'r defnydd o'r grant amddifadedd disgyblion i sicrhau ei fod yn cael ei dargedu yn y ffordd y gellir ei dargedu; boed hynny’n golygu darparu cymorth hyfforddi ychwanegol, rhaglenni dysgu wedi'i bersonoli; boed hynny'n gefnogi addysgwyr drwy ddysgu proffesiynol ychwanegol i gael gwell dealltwriaeth o’r ffordd orau o gynorthwyo dysgwyr difreintiedig i oresgyn effaith COVID, neu’n gyllid ychwanegol ar gyfer rhaglen y cynllun trawsnewid anghenion dysgu ychwanegol sydd gennym. Mae ystod o ffyrdd penodol y bydd y cyllid hwn yn cael ei ddefnyddio. Ac rwy'n adleisio'r pwynt a wnaeth: roeddwn yn falch iawn o glywed bod y Sefydliad Polisi Addysg wedi cydnabod yn benodol fod y cyllid y buom yn ei fuddsoddi yng Nghymru wedi cael effaith fuddiol. Fe’i cynlluniwyd i gael effaith o'r fath ar ein dysgwyr difreintiedig.
Mae cwestiwn 2 [OQ56589] wedi cael ei drosglwyddo gan y Llywodraeth ar gyfer ei ateb yn ysgrifenedig gan y Gweinidog iechyd, felly cwestiwn 3, Delyth Jewell.