Part of 1. Cwestiynau i’r Gweinidog Newid Hinsawdd – Senedd Cymru am 2:08 pm ar 14 Gorffennaf 2021.
Diolch, Carolyn. Yng nghyllideb y gwanwyn, fel y gŵyr pawb, cyhoeddodd Llywodraeth y DU ei bod yn torri cyllid taliadau disgresiwn at gostau tai 22 y cant, o £180 miliwn i £140 miliwn. A bod yn deg, roedd y Llywodraeth wedi cynyddu cyllid y taliadau disgresiwn at gostau tai o £139.5 miliwn i £180 miliwn yn 2020-21 ynghanol y pandemig. Ond rwy'n credu ei bod yn werth nodi bod cyllid eleni bellach yn is na'r hyn oedd y gyllideb taliadau disgresiwn at gostau tai yn 2017-18 neu 2018-19. Felly, nid yw'r toriad wedi mynd â ni nôl i lle'r oeddem o'r blaen, mae wedi mynd â ni nôl sawl blwyddyn. Rwy'n credu o ddifrif ei bod yn bryd i Lywodraeth y DU ailystyried y strategaeth hon. Mae'n amlwg nad dyma'r amser ar gyfer toriadau pan fo ôl-ddyledion rhent a dyledion aelwydydd yn parhau i fod yn broblem fawr, ac mae'r risg y bydd aelwydydd yn cael eu troi allan ac yn wynebu digartrefedd yn parhau i fod yn sylweddol. Cafwyd adroddiad trawiadol yn ddiweddar iawn a ddangosodd fod yr aelwydydd cyfoethocaf wedi gweld cynnydd sylweddol yn eu cynilion a'u cyfoeth net yn ystod y pandemig, tra bod traean isaf yr aelwydydd wedi mynd gryn dipyn yn dlotach. Rwy'n credu bod angen i Lywodraeth y DU ddeall y rhaniadau y mae'n eu creu yn y gymdeithas drwy wneud rhai o'r toriadau diangen mewn gwirionedd y mae'n eu gwneud yn y meysydd hyn.
Yng Nghymru, mae Llywodraeth Cymru yn darparu £4.1 miliwn ychwanegol i awdurdodau lleol eleni i ychwanegu at daliadau disgresiwn at gostau tai, i helpu'r rhai sydd ar fudd-daliadau ac sydd wedi cael trafferth talu eu rhent. Fel y gwyddoch, cyhoeddais y grant caledi i denantiaid yn ddiweddar, sef mesur newydd gwerth £10 miliwn, i gefnogi pobl yn y sector rhentu preifat sy'n ei chael yn anodd talu eu rhent, a llynedd, cyhoeddais £50 miliwn o gyllid ar gyfer prosiectau cyfalaf brys, i ddarparu cartrefi dros dro a pharhaol o ansawdd uchel i helpu pobl i symud ymlaen o lety dros dro. Ac yn olaf ond nid yn lleiaf, roeddwn yn falch iawn o sicrhau cynnydd o £40 miliwn yn y grant cymorth tai eleni—cynnydd o bron i 32 y cant. Rydym wedi gosod targed adeiladu tai newydd heriol hefyd. Ond fe ddywedaf, Lywydd, nad cyfrifoldeb Llywodraeth Cymru yw camu i mewn lle mae Llywodraeth y DU wedi methu, gydag arian prin o gyllideb Cymru, i gynnal ein pobl pan fo Llywodraeth y DU wedi gwneud cam difrifol â hwy. Rwy'n arswydo eu bod wedi dewis gwneud hynny.