Part of the debate – Senedd Cymru am 4:26 pm ar 14 Gorffennaf 2021.
Hoffwn longyfarch Jane y prynhawn yma am gael ei dewis i gyflwyno'r cynnig deddfwriaethol hwn. Ychydig wythnosau'n ôl, roeddwn i mewn sefyllfa debyg, felly rwy'n deall yn iawn y gwaith caled sy'n mynd i mewn iddo y tu ôl i'r llenni. Felly, da iawn yn hynny o beth.
Rwy'n cefnogi llawer o'r hyn rydych yn ceisio'i gyflawni mewn gwirionedd, oherwydd mae unrhyw gamau i wella rheoleiddio, monitro a chomisiynu gofal plant i'w croesawu—mae hynny'n ffaith. Ond mae hefyd yn ffaith drist ein bod wedi gweld cynnydd o 26 y cant yn nifer y plant sy'n derbyn gofal yng Nghymru yn ystod tymor y Senedd ddiwethaf. Er bod yn rhaid inni wneud popeth yn ein gallu i atal plant rhag mynd i mewn i'r system ofal yn y lle cyntaf, mae'n rhaid inni sicrhau bod y rhai sydd angen mynd i ofal preswyl yn cael eu lleoli yn y sir y maent yn ei hystyried yn gartref, neu o leiaf y wlad y maent yn ei hystyried yn gartref. Mae'n drasiedi fod dros 365 o blant wedi'u gosod mewn lleoliadau y tu allan i Gymru y llynedd. Fodd bynnag, dyma'r realiti enbyd.
Caiff gwasanaethau i blant sy'n derbyn gofal eu tangyllido'n druenus, a bydd y prinder arian yn llawer gwaeth wrth inni gefnu ar y pandemig. Mae CLlLC wedi datgan bod awdurdodau lleol yn pryderu am y galwadau ar wasanaethau wrth inni gefnu ar y cyfyngiadau symud. Ceir ôl-groniad o achosion llys hefyd, sy'n effeithio ar wasanaethau i blant sy'n derbyn gofal. Hyd yn oed pe byddwn yn cytuno â'ch prif bwynt y dylid tynnu darparwyr sy'n gwneud elw allan o'r sector, ni allai Cymru fforddio gwneud hynny. Fodd bynnag, rwy'n anghytuno â Jane. Mae'r sector preifat yn darparu bron i wyth o bob 10, neu 80 y cant, o leoedd gofal preswyl i blant; heb y sector preifat, byddai gennym gannoedd o blant na fyddent yn derbyn unrhyw ofal o gwbl.
Mae ein system iechyd a gofal gyfan yn dibynnu ar bartneriaeth gyhoeddus a phreifat dda. Felly, heb endidau sy'n gwneud elw, ni fyddai gennym feddygon teulu, dim fferyllfeydd na brechlynnau na chartrefi gofal. Heb elw, nid oes gennym fuddsoddiad mewn gwasanaethau. Cyn belled â bod gennym ofal o ansawdd uchel, am ddim yn y man lle caiff ei ddarparu, nid oes ots a yw'n cael ei ddarparu gan gwmni preifat neu awdurdod lleol. Felly, ni allaf gefnogi'r cynnig deddfwriaethol fel y mae wedi'i lunio ar hyn o bryd y prynhawn yma. Diolch yn fawr iawn.