2. A wnaiff y Gweinidog wneud datganiad am gymorth iechyd meddwl amenedigol? OQ56906

Diolch. Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i wella gwasanaethau iechyd meddwl amenedigol, sy'n faes blaenoriaeth ar gyfer gweithredu o fewn y cynllun cyflawni 'Law yn Llaw at Iechyd Meddwl' ar gyfer 2019-22. Rydym hefyd yn parhau i fuddsoddi mewn gwasanaethau iechyd meddwl amenedigol arbenigol ledled Cymru.

Diolch am y wybodaeth ddiweddaraf honno, Ddirprwy Weinidog. Amcangyfrifir bod dros 9,000 o fenywod yng Nghymru yn dioddef o anhwylder straen wedi trawma ôl-enedigol, ac mae un o bob pum menyw'n dioddef gyda'u lles emosiynol yn ystod y cyfnod amenedigol. Mae ymchwil gynnar yn awgrymu y bydd y ffigur hwn yn codi'n anochel. Yn anffodus, nid yw hyn yn syndod. Roedd y newidiadau anodd ond mawr eu hangen i wasanaethau a wnaed gan fyrddau iechyd ledled Cymru yn ystod y pandemig yn sicrhau bod mamau, partneriaid a staff yn ddiogel rhag COVID, ond mae hyn wedi cael effaith ddofn ar eu profiad o roi genedigaeth. Mae'n gwbl hanfodol fod mamau a phartneriaid sydd wedi dioddef drwy gydol y cyfnod amenedigol yn cael y diagnosis cywir a'r gefnogaeth gywir. A wnaiff y Dirprwy Weinidog weithio gyda Rhwydwaith Iechyd Meddwl Amenedigol Cymru a'r arweinydd clinigol cenedlaethol ar gyfer iechyd meddwl amenedigol yng Nghymru i sicrhau bod iechyd meddwl amenedigol yn cael ei gynnwys mewn hyfforddiant cyn cofrestru i bob ymarferydd iechyd meddwl a'r holl weithwyr iechyd proffesiynol sy'n gweithio o fewn y cyfnod amenedigol?

A gaf fi ddiolch i Buffy Williams am y cwestiwn hwnnw? Rwy'n llwyr gydnabod y materion rydych chi'n tynnu sylw atynt a hefyd yr effaith y mae'r pandemig wedi'i chael ar brofiadau teuluoedd o gael babanod. Mae hwn yn faes blaenoriaeth i ni; mae'n faes blaenoriaeth yn ein cynllun cyflawni ar gyfer iechyd meddwl. Erbyn hyn mae gennym wasanaethau iechyd meddwl amenedigol ym mhob rhan o Gymru ac rydym wedi buddsoddi £3 miliwn y flwyddyn yn rheolaidd i gefnogi'r gwasanaethau hynny. Mae byrddau iechyd hefyd yn gweithio tuag at fodloni safonau ansawdd perthnasol Coleg Brenhinol y Seiciatryddion ac rydym yn buddsoddi cyllid ychwanegol i wella gwasanaethau iechyd meddwl i gefnogi hynny.

O ran eich cwestiwn am hyfforddiant, fy nealltwriaeth i yw bod iechyd meddwl amenedigol wedi'i gynnwys ar draws llawer o raglenni, er nad wyf yn argyhoeddedig fod y dull hwnnw'n gyson ledled Cymru. Rwyf wedi gofyn i swyddogion sicrhau felly fod y rhwydwaith iechyd meddwl amenedigol yn gweithio gydag Addysg a Gwella Iechyd Cymru a darparwyr hyfforddiant i gryfhau a safoni'r dull hwn. Dylwn ddweud bod iechyd meddwl amenedigol yn faes blaenoriaeth i AGIC hefyd. Byddwn yn sicrhau yn ogystal fod hon yn elfen graidd o'r fframwaith hyfforddi sy'n cael ei ddatblygu gan NHS Education for Scotland yr ydym yn ei addasu i'w ddefnyddio yng Nghymru. Bydd yr hyfforddiant amlfodiwl hwn yn sicrhau y bydd yr holl staff sy'n dod i gysylltiad â theuluoedd yn ystod y cyfnod amenedigol yn cael hyfforddiant priodol. Rwy'n hapus iawn i roi'r sicrwydd y gwnaethoch ofyn amdano.

A gaf fi gytuno'n llwyr â phopeth y mae Buffy newydd ei ddweud—eilio'r hyn a ddywedodd—ac ailadrodd ei galwadau am fwy o hyfforddiant ledled Cymru yn gyson, fel y dywedoch chi, Weinidog, yn hyn o beth? A gaf fi wneud cais ar gyfer ymwelwyr iechyd yn benodol? A minnau'n fam fy hun ac wedi bod drwy enedigaeth anodd, gwn am bwysigrwydd y rôl y maent yn ei chwarae ym mlwyddyn gyntaf bywyd plentyn a'r flwyddyn gyntaf honno i'r fam o ran canfod iselder ôl-enedigol neu rywbeth sy'n bod gyda'r baban y mae angen inni fod yn ymwybodol ohono. Gall yr ymweliadau rheolaidd hynny achub bywydau. Felly, Weinidog, byddwn yn ddiolchgar pe gallech amlinellu'r hyn y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i gefnogi ymwelwyr iechyd a'r gostyngiad yn y niferoedd.

Diolch am y cwestiwn hwnnw, Laura, a hoffwn ddweud fy mod yn frwd fy nghefnogaeth i ymwelwyr iechyd. Cefais gymorth anhygoel gan fy ymwelydd iechyd ar ôl i mi gael fy mhlentyn cyntaf ac rwy'n cydnabod yn llwyr yr hyn a ddywedoch chi ynglŷn â sut y gallant achub bywydau a'r rôl ddiogelu hanfodol y maent yn ei chwarae hefyd.

Byddai'r hyfforddiant y cyfeiriais ato ar gyfer y cyfnod amenedigol yn gwbl berthnasol i ymwelwyr iechyd hefyd, oherwydd rydym yn cydnabod bod y cyswllt ar ôl rhoi genedigaeth yn digwydd drwy gyswllt ymwelwyr iechyd i raddau helaeth, ac mae bellach yn dechrau dychwelyd i sefyllfa lawer mwy arferol. A byddaf yn codi'r materion rydych wedi'u crybwyll ynghylch recriwtio ymwelwyr iechyd gyda'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol.