6. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am raglen Llywodraeth Cymru ar gyfer cyflwyno band eang ffibr llawn? OQ57129

Rwy'n diolch i Peter Fox am hynna, Llywydd. Llywodraeth y DU sy'n gyfrifol am gysylltedd. Lle ceir bylchau, rydym ni'n parhau i gamu i mewn. Mae dros 27,000 o adeiladau bellach wedi sicrhau mynediad at ffeibr llawn ledled Cymru o dan ein rhaglen cyflwyno ffeibr llawn gwerth £56 miliwn, ac mae hynny yn cynnwys dros 1,000 o adeiladau yn sir Fynwy.

Diolch am yr ymateb yna, Prif Weinidog. Yn gynyddol, mae mwy a mwy o waith ac, yn wir, gweithgareddau dyddiol eraill yn symud ar-lein, sy'n golygu bod cael band eang cyflym yn gwbl hanfodol i deuluoedd. A dyna pam mae cyflwyniad band eang ffeibr llawn wedi ei ariannu gan Lywodraeth Cymru i'w groesawu. Ond yn ddiweddar, mae nifer o etholwyr wedi cysylltu â mi i rannu eu pryderon ynghylch Llywodraeth Cymru yn cael gwared ar y gallu iddyn nhw deipio eu cod post ar ei gwefan i ganfod a fydd eu heiddo yn cael ei gynnwys ac, yn wir, pryd yn y rhaglen gyflwyno. Daeth y pryderon i'r amlwg pan gafwyd gwared ar y gwiriwr cod post ar wefan Llywodraeth Cymru. Rwy'n sylwi y gall pobl ddefnyddio'r gwiriwr Openreach, ond nid yw hwn yn cynnig llawer o wybodaeth ac nid yw'n gwahaniaethu, gellid dadlau, yn gywir o safbwynt y cyhoedd rhwng cael eu cysylltu drwy'r rhaglen gyflwyno sydd wedi ei hariannu gan Lywodraeth Cymru a chyflwyniad masnachol Openreach. Yn ddealladwy, mae'r mater tryloywder hwn yn achosi pryder enfawr a gofid diangen. Prif Weinidog, a wnaiff y Llywodraeth roi sylw i'r diffyg hwn yn gyflym er mwyn atal unrhyw straen pellach i etholwyr ac, mae'n siŵr, llawer o bobl eraill ledled Cymru? Ac ar ôl rhoi sylw i hyn, a allwch chi amlinellu unrhyw gynlluniau i ddarparu rhaglen cyflwyno ffeibr llawn ddilynol pan fydd yr un bresennol yn dod i ben? Diolch.

Rwy'n diolch i Peter Fox am hynna, Llywydd. Fe wnaf i ymholiad ynghylch y cyfleuster cod post a'r hyn sydd wedi digwydd iddo, a byddaf yn gwneud yn siŵr fy mod i'n ysgrifennu at yr Aelod gydag ateb am hynny.

Mae'n gwestiwn diddorol am yr hyn sydd y tu hwnt i'r cylch presennol o gyllid Llywodraeth Cymru. Mae ein cyllid dros y blynyddoedd diwethaf wedi ei ddefnyddio i raddau helaeth i lenwi bylchau yn y ddarpariaeth a ddechreuwyd gan Lywodraeth y DU, ond mae'n deg dweud bod Llywodraeth y DU wedi cyhoeddi cynnydd sylweddol i'w rhaglen yn ystod y 12 mis diwethaf—ei 'Project Gigabit' a ariennir ar lefel y DU. Rydym ni wedi darganfod yn ddiweddar gan Lywodraeth y DU ei bod yn credu bod 234,000 o eiddo yn debygol o fod o fewn cwmpas nawr ar gyfer ei chyllid, ac mae trafodaethau yn cael eu cynnal ar hyn o bryd i weithio drwy'r cwestiwn pa un a fydd yn well i Lywodraeth y DU fwrw ymlaen â'i chynllun ei hun nawr—ei redeg, ei ddarparu, ei weithredu yma yng Nghymru—neu a fyddai'n well defnyddio'r fframwaith ar lawr gwlad y mae Llywodraeth Cymru wedi ei sefydlu, ac yna defnyddio cyllid Llywodraeth y DU i barhau i ddarparu yn y modd hwnnw. Mae'r sgyrsiau hynny yn digwydd ar hyn o bryd, ac rwy'n disgwyl iddyn nhw gael eu cwblhau cyn diwedd y flwyddyn galendr hon.

Er mwyn i ddyfodol porthladd Caergybi ffynnu, bydd angen seilwaith cyfathrebu da yn seiliedig ar fand eang ffeibr i fodloni'r galw. Mae FibreSpeed wedi cysylltu â mi, sydd eisoes wedi gosod pwynt presenoldeb yn agos at ble bydd yr adeilad tollau tramor a chartref arfaethedig yn cael ei adeiladu. Rwyf i wedi cael gwybod y gallai eu technoleg nhw helpu i gludo nwyddau yn hwylus a datgloi awtomeiddio drwy ddefnyddio technoleg 5G, ond maen nhw'n ei chael hi'n anodd cael gwrandawiad. Nid oes gan Lywodraeth y DU ddiddordeb o gwbl mewn manteisio i'r eithaf ar y cyfle hwn, ac nid ydyn nhw'n ymateb i'w gohebiaeth. Prif Weinidog, a gaf i ofyn pa drafodaethau mae Llywodraeth Cymru wedi eu cael gyda Llywodraeth y DU am ddatblygu canolfan seilwaith tollau uwch-dechnolegol ac effeithlon ym mhorthladd Caergybi i helpu gyda'r drafnidiaeth hwylus? Diolch.

Rwy'n diolch i Carolyn Thomas am hynna, Llywydd, ac yn diolch iddi am ysgrifennu at Lywodraeth Cymru, at fy nghyd-Weinidog Vaughan Gething, ar ran y cwmni, ac o ganlyniad i'w llythyr rwy'n gwybod bod swyddogion Gweinidog yr economi wedi cyfarfod â FibreSpeed yr wythnos diwethaf, a rhan o'r hyn y byddan nhw'n ei wneud nawr fydd gwneud yn siŵr bod y berthynas rhyngddyn nhw a chamau Llywodraeth y DU ar lawr gwlad yng Nghaergybi yn gwella, a bod y cwmni yn gallu cyflwyno eu hachos. Mae'r pwynt cyffredinol y mae'r Aelod yn ei wneud, wrth gwrs, yn un pwysig iawn; mae Caergybi yn parhau i fod yn borthladd allweddol i'r Deyrnas Unedig. Mae effaith Brexit ar y porthladd a phrotocol Gogledd Iwerddon yn real iawn. Mae'r angen am seilwaith newydd yn y porthladd i ymdrin â'r rhwymedigaethau newydd y bydd yn rhaid i ni eu cyflawni erbyn hyn o ganlyniad i adael yr Undeb Ewropeaidd yn bwysig iawn i'r porthladd. Ein nod yw cydweithio â Llywodraeth y DU ar y mater hwnnw. Ond, Llywydd, roedd yn peri pryder mawr gweld yn yr adolygiad cynhwysfawr o wariant bod y Canghellor wedi gwrthod cynnig ymrwymiad uniongyrchol i ariannu'r seilwaith hwnnw ar ôl i'r buddsoddiad cyfalaf ddod i ben. Bydd costau rhedeg y cyfleusterau hynny, nad ydyn nhw erioed wedi eu darparu i Lywodraeth Cymru ac nad ydyn nhw'n ganlyniad o'n penderfyniadau ni ein hunain, yn sylweddol, ac mae'n ddyletswydd wirioneddol ar Lywodraeth y DU i wneud yn siŵr bod y gweithgarwch hwnnw yn parhau i gael ei ariannu.