4. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru'n eu cymryd i helpu cymunedau Cymru i ymgysylltu â diwrnod y cofio? OQ57135

Rwy'n diolch i'r Aelod am hynna, Llywydd. Yr wythnos hon, rydym ni i gyd yn cydnabod aberth y rhai a gollwyd mewn brwydrau neu a ddioddefodd anaf. Mae aelodau yn mynd i ddigwyddiadau coffa allweddol yn bersonol ac mae ein swyddogion cyswllt lluoedd arfog yn cynorthwyo gweithgarwch cofio lleol mewn cymunedau ledled Cymru.

Prif Weinidog, wrth i'r blynyddoedd fynd heibio, mae'n mynd yn her i sicrhau bod cymunedau yn ymgysylltu â'r hyn y mae Dydd y Cofio yn ei olygu, ac, yn wir, y dyddiau sy'n arwain ato. Fel Cymro mabwysiedig, rwy'n falch o gyfraniad ein cenedl at amddiffyn ein rhyddid, am yr aberth a wnaed bryd hynny a nawr. Mae gan y Lleng Brydeinig Frenhinol amrywiaeth o adnoddau addysgol am ddim i ysgolion rannu pwysigrwydd cofio â phobl. Pa drafodaethau mae'r Prif Weinidog wedi eu cael gyda'r Lleng Brydeinig Frenhinol i asesu ei effaith yn ein hysgolion? Diolch.

Rwy'n diolch i'r Aelod am hynna, Llywydd. Rydym ni'n falch iawn o'i gael yn ddinesydd mabwysiedig yma yng Nghymru. Cefais y fraint o fod yn bresennol yng ngwasanaeth canmlwyddiant y Lleng Brydeinig Frenhinol yn Abaty Westminster. Mae'r gwaith maen nhw'n ei wneud yma yng Nghymru yn rhagorol, yn fy marn i, o ran y gwasanaethau lles y maen nhw'n eu darparu i gyn-bersonél y lluoedd arfog, ond hefyd yn y gwaith y maen nhw'n ei wneud i wneud yn siŵr bod cenedlaethau dilynol yn parhau i fod yn ymwybodol o'r aberth a wnaed yma yn y gorffennol. Rwy'n gwybod y bydd gan yr Aelod ddiddordeb arbennig mewn arddangosfa y mae'r lleng Brydeinig wedi bod yn rhan ohoni; cafodd ei hagor gan Brif Swyddog y Staff Awyr a fy nghyd-Weinidog Hannah Blythyn yma yng Nghaerdydd yn ôl ym mis Medi, ac mae'n canolbwyntio yn rhannol ar y profiad yn Abertawe 80 mlynedd yn ôl eleni, yn ôl ym mis Chwefror 1941. Rwy'n cofio, Llywydd, fy hun yn tyfu i fyny a byddai fy nhad yn dweud wrthyf i sut y cafodd ei alw allan o'i dŷ yng Nghaerfyrddin i wylio'r awyr lle'r oedd Abertawe yn llosgi o ganlyniad i'r cyrchoedd awyr hynny, a bwriad yr arddangosfa yw atgoffa pobl heddiw o'r profiadau a gafodd pobl bryd hynny—mae'n rhan o'r ymdrech honno y mae'r Lleng Brydeinig Frenhinol yn ei gwneud, ac mae Llywodraeth Cymru yn falch iawn o fod yn gysylltiedig â nhw.

Fel y rhan fwyaf o Aelodau'r Senedd, os nad pob un ohonom ni, byddaf yn mynychu gwasanaethau cofio ddydd Iau a dydd Sul. Rwy'n llongyfarch ac yn diolch i'r Lleng Brydeinig Frenhinol ac eraill fel band iachawdwriaeth Treforys a chymdeithas hanesyddol Llansamlet a fydd yn cynnal digwyddiadau yn fy etholaeth i. Cais i Lywodraeth Cymru: a wnewch chi ddarparu rhestr o ddigwyddiadau ar eich gwefan, fel y gall pobl edrych arno a gweld beth sy'n digwydd yn eu hardaloedd?

Rwy'n diolch i Mike Hedges am hynna. Mae'n tynnu sylw, Llywydd, at bwysigrwydd y digwyddiadau lleol hynny sy'n cael eu cynnal mewn cynifer o gymunedau ledled Cymru, a bydd cymaint o Aelodau'r Senedd hon yn cymryd rhan ynddyn nhw. Rwy'n gwybod yn iawn bod band byddin yr iachawdwriaeth Treforys, er enghraifft, wedi chwarae rhan yn Abertawe ers tro byd yn y digwyddiadau coffáu a fydd yn cael eu cynnal yno. Ar hyn o bryd, rydym ni wrthi gyda'n swyddogion cyswllt lluoedd arfog yn archwilio y posibilrwydd y gellid hysbysebu digwyddiadau lleol o'r fath drwy wefan newydd Cyfamod Cymru. Mae'r wefan honno yn cael ei datblygu, mae disgwyl iddi fod yn weithredol erbyn diwedd eleni, a byddai, rwy'n credu, yn lle priodol iawn ar gyfer digwyddiadau o'r math y cyfeiriodd Mike Hedges atyn nhw, i'w rhestru a'u hysbysebu a thynnu sylw mwy o bobl atyn nhw o ganlyniad.