Yr eitem nesaf, felly, yw'r datganiad a chyhoeddiad busnes. Dwi'n galw ar y Trefnydd i wneud y datganiad hwnnw. Lesley Griffiths. 

Diolch, Llywydd. Nid oes unrhyw newidiadau i fusnes yr wythnos hon. Mae'r busnes drafft ar gyfer y tair wythnos nesaf wedi ei nodi ar y datganiad a'r cyhoeddiad busnes, sydd i'w weld ymysg y papurau cyfarfod sydd ar gael i'r Aelodau yn electronig.

Gweinidog, a gaf i alw am ddatganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol ar ddefnyddio gorchuddion wyneb mewn eglwysi? Roeddwn i yn y Stadiwm Principality dros y penwythnos, ynghyd â dros 70,000 o bobl eraill, ac roeddwn i'n gallu canu 'Bread of Heaven' heb orchudd wyneb mewn golwg. Pam na all eglwysi ganu emynau o hyd, a chanu 'Bread of Heaven', oni bai eu bod yn gwisgo gorchudd wyneb wrth wneud? Mae'n ymddangos yn hurt i mi fod anghysondeb mor sylweddol. A hoffwn i Lywodraeth Cymru ailystyried ei safbwynt ar hyn, er mwyn rhoi cyfle i'r bobl hynny sy'n mynychu eglwysi a mannau addoli eraill ledled y wlad allu canu'n rhydd, heb fod angen gwisgo gorchuddion wyneb.

Wel, yn amlwg, mae Llywodraeth Cymru yn monitro ac yn edrych yn barhaus ar yr holl amgylchiadau lliniarol yr ydym ni wedi eu cyflwyno i atal COVID-19 rhag lledaenu ymhellach. Yn amlwg, rydym ni yn cael dadl y prynhawn yma hefyd.

Hoffwn i gael yr wybodaeth ddiweddaraf gan Lywodraeth Cymru, os gwelwch yn dda, am y camau nesaf sy'n ymwneud â'r 327 o domenni glo risg uchel yng Nghymru. Roedd y Llywodraeth, a minnau, wedi gobeithio y byddai arian ar gyfer hyn yn dod o gyllideb y DU fis diwethaf, ond cafodd Cymru ei siomi unwaith eto gan San Steffan. Trefnydd, mae'r Gweinidog cyllid wedi dweud bod gan Lywodraeth y DU gyfrifoldeb cyfreithiol a moesol i wneud y tomenni yn ddiogel. Nawr, mae'r rhwymedigaeth foesol yn glir yn fy marn i—cafodd gwerth tua £200 biliwn o lo ei echdynnu o Gymru, ac ni chafodd ei ail-fuddsoddi erioed i'r cymunedau. Mae'n anghredadwy bod y Trysorlys yn honni yn awr y dylai trethdalwyr Cymru dalu'r bil hwnnw am glirio'r llanast a'r perygl, pan wnaethon nhw gymryd y rhan fwyaf o elw'r glo. Felly, hoffwn i gael datganiad, os gwelwch yn dda, i esbonio mwy ynghylch dadansoddiad Llywodraeth Cymru o'r rhwymedigaeth gyfreithiol sydd gan Lywodraeth y DU i glirio'r tomenni, a'r hyn y mae modd ei wneud i sicrhau eu bod yn cadw'n driw i'r rhwymedigaeth honno, ond beth yw'r cynllun B os bydd San Steffan yn parhau i osgoi ei gyfrifoldeb. Ac yn olaf, Trefnydd, bu awgrym diweddar o ran gweithredu system rhybudd cynnar ar gyfer pryd y bydd tomenni yn dechrau symud. Rwy'n credu bod hynny yn haeddu mwy o drafod ar lawr y Siambr, yn enwedig a fydd hyn yn ychwanegol at waith diogelwch neu yn lle hynny. Felly, byddwn i'n croesawu datganiad arall gan y Llywodraeth ynghylch y mater hwn, os gwelwch yn dda.

Diolch yn fawr iawn. Mae Delyth Jewell yn codi pwynt pwysig iawn, ac roeddem ni i gyd yn hynod siomedig na chafodd rhagor o gyllid ei gyhoeddi yn adolygiad cynhwysfawr Llywodraeth y DU o wariant yr wythnos diwethaf, fel y gwnaethoch chi ddweud eich hun. Mae'r tomenni glo yn rhagflaenu datganoli ym 1999, ac rwyf i'n synnu'n fawr—ac rwyf i'n sicr wedi trafod â Llywodraeth y DU yn nhymor blaenorol y Llywodraeth ynghylch y mater hwn. Byddwch chi'n ymwybodol bod rhaglen treialon technoleg diogelwch tomenni glo ar y gweill i archwilio'r offeryniaeth a'r dechnoleg a'r technegau monitro sydd ar gael i ni gyda swyddogaethau rhybuddio posibl. Ac rwy'n credu bod angen gwirioneddol i ni ddeall y dangosyddion cyflwr a digwyddiadau sbarduno o ran diogelwch y tomenni glo. Mae'n debyg y byddwch chi hefyd yn ymwybodol bod Comisiwn y Gyfraith wedi gwneud darn sylweddol o waith i Lywodraeth Cymru, ac mae'r Gweinidog sy'n gyfrifol bellach yn ystyried hynny a bydd yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau ar yr adeg fwyaf priodol.

A gaf i ofyn am ddadl ar ddeddfwriaeth yr amgylchedd yn amser y Llywodraeth, Gweinidog? Diwygiodd Llywodraeth y Deyrnas Unedig Fil yr Amgylchedd ddoe i gynnwys ymgymerwyr carthffosiaeth y mae eu hardal yn gyfan gwbl neu'n bennaf yn Lloegr. Nawr, mae hyn yn amlwg yn gwneud polisi ar gyfer Lloegr, ond nid yw'n gwneud polisi ar gyfer Cymru. A gyda'r holl anhrefn sydd wedi bod yn digwydd yn San Steffan dros yr wythnosau diwethaf, rwy'n credu bod ymdeimlad gwirioneddol o ddadleoli—beth yw'r polisi ar gyfer gollyngiadau, beth yw'r gyfraith, ble mae'r gyfraith yn sefyll ar hyn o bryd i Gymru yn hyn oll? Rydym ni wedi gweld nifer o gynigion cydsyniad deddfwriaethol yn gofyn am ein cymeradwyaeth i bwerau gael eu deddfu yn San Steffan, heb graffu yn y lle hwn, ond rwy'n credu bod angen lefel o gydlyniad arnom ni yn y ddadl hon, a chydlyniad yn y ddeddfwriaeth sy'n sail i reoleiddio amgylcheddol, fel y gallwn ni yma drafod y materion hyn, a gall pobl yng Nghymru eu deall.

Hoffwn i hefyd ofyn am ddatganiad ar allu'r cyhoedd i gael mynediad i'r adeilad hwn. Rwy'n deall bod digwyddiad yn cael ei gynnal yma amser cinio, ond mae'r adeilad hwn ar gau o ganlyniad i brotest arfaethedig y tu allan. Nawr, mewn democratiaeth, mae gan bobl yr hawl i brotestio; ni waeth pa mor anghyfforddus yw hynny i'r Aelodau yma, mae gan y cyhoedd hawl llwyr i ddod yma, i weld ein dadleuon, ac i'n dwyn ni i gyd i gyfrif. Mae'n annerbyniol mewn democratiaeth, ac eithrio o dan amgylchiadau cul iawn, y bydd yr adeilad hwn ar gau i'r bobl yr ydym ni'n ceisio eu cynrychioli. Rwyf i'n credu, er gwaethaf y materion iechyd cyhoeddus y mae'n rhaid i ni ymdrin â nhw ar hyn o bryd—ac rwy'n derbyn hynny—ar bob achlysur arall, fod yn rhaid i'r lle hwn fod yn agored i'r cyhoedd, ac mae gan y cyhoedd hawl llwyr i ddod yma i wylio ein dadleuon a gwylio ein pleidleisiau a sut yr ydym ni'n cynrychioli'r bobl hynny.

Diolch. O ran eich cais ynghylch Bil yr amgylchedd—ac, fel yr ydych chi'n ei ddweud, rydym ni wedi cael nifer o gynigion cydsyniad deddfwriaethol sydd wedi eu trafod yn y Siambr hon—mae'r Gweinidog yn ystyried pa gamau y mae angen i ni eu cymryd. Byddwch chi'n ymwybodol o'n hymrwymiadau yn y rhaglen lywodraethu sy'n canolbwyntio ar wella ein dyfroedd mewndirol yn arbennig, ac rydym ni'n gweithio'n agos iawn gyda chwmnïau dŵr ynghylch gollyngiadau, yn enwedig o orlifo o stormydd cyfunol—mae'r gwaith hwnnw wedi ei wneud ers sawl blwyddyn bellach.

O ran eich ail bwynt, mae'r Llywydd wedi clywed eich sylwadau. Yn amlwg, cafodd hyn ei drafod yn y Pwyllgor Busnes y bore yma; bu cyfnodau o gau'r Senedd, fel y dywedwch chi, o ran materion iechyd y cyhoedd yn ymwneud â COVID-19, ond rwyf i'n siŵr y bydd y Llywydd, os yw'n teimlo bod angen rhagor o wybodaeth, yn ysgrifennu atoch chi i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i chi.

Rwy'n cael fy nhemtio'n fawr i ymateb fy hun ar y pwynt hwnnw. Rwy'n siŵr na ddylwn i, ond dim ond i roi sicrwydd i'r Aelod ac unrhyw Aelodau eraill nad yw unrhyw benderfyniad i gau'r adeilad hwn yn cael ei wneud er mwyn gwneud bywyd yn fwy cyfforddus i'r Aelodau a lleihau ein hatebolrwydd i ddinasyddion Cymru. Rwy'n derbyn cyngor ar ddiogelwch a diogelwch proffesiynol yn y materion hyn er mwyn cadw'r Aelodau, aelodau o'r cyhoedd a staff yn ddiogel, a dyna'r penderfyniad yr wyf i wedi ei wneud ar gyfer heddiw. Ond, fel bob amser, mae barn yr Aelodau yn cael dylanwad ar fy ystyriaeth, yn ogystal â'r cyngor proffesiynol yr wyf i'n ei dderbyn. Felly, rwy'n ddiolchgar bod y mater wedi ei godi, credwch chi neu beidio, er mwyn sicrhau bod pobl yn ymwybodol nad yw er cysur yr Aelodau yma, ond ei fod er diogelwch pawb sydd y tu allan neu'r tu mewn i'r adeilad hwn. Ac mae ein holl drafodion ar gael i'w gweld gan yr Aelodau yn rhithwir, wrth gwrs, yn ogystal â'r penderfyniadau y byddwn ni'n eu gwneud a'r geiriau y byddwn ni'n eu siarad yn nes ymlaen y prynhawn yma, byddan nhw i gyd yn atebol i bobl Cymru.

Peter Fox.

Diolch, Llywydd. Trefnydd, a gaf i ofyn am ddatganiad gan y Gweinidog Newid Hinsawdd i gael yr wybodaeth ddiweddaraf am y camau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd ar fater cladin anniogel ar adeiladau uchel? Yn ddiweddar, mae rhai etholwyr sy'n berchen ar eiddo yn ardal datblygiad Celestia wedi cysylltu â mi ynghylch eu pryderon o ran diffyg cefnogaeth uniongyrchol i lesddeiliaid. Rwy'n deall bod hwn yn fater cymhleth, ond mae'n bwysig bod pawb y mae hyn yn effeithio arnyn nhw yn cael sicrwydd ac eglurder. Rwy'n cydnabod bod y Llywodraeth wedi sefydlu cam 1 cronfa diogelwch adeiladau Cymru, ac rwy'n credu y byddai gan Aelodau ddiddordeb mewn gwybod mwy am yr effaith y mae'r gronfa hon wedi ei chael hyd yma. Nawr, yn ôl yr hyn yr wyf i'n ei ddeall, roedd manylion am gam 2 y gronfa i fod i gael eu cyhoeddi yr hydref hwn, ond nid oes dim wedi ei gyhoeddi eto. Mae'n bwysig cyhoeddi manylion am y cam nesaf o gymorth i'r rhai y mae hyn yn effeithio arnyn nhw cyn gynted â phosibl. Yn olaf, nododd y datganiad ysgrifenedig a gafodd ei gyhoeddi gan y Llywodraeth ym mis Gorffennaf 2021 ei bod yn ystyried cyflwyno

'cynllun prynu er mwyn cefnogi lesddeiliaid y mae diogelwch adeiladau yn effeithio arnynt ac y byddai'n well ganddynt werthu eu heiddo.'

Rwy'n credu y byddai llawer o drigolion yn gwerthfawrogi'r wybodaeth ddiweddaraf ynghylch pa un a fydd cynllun o'r fath yn cael ei gyflwyno yma yng Nghymru. Diolch.

Wel, rwy'n siŵr bod yr Aelod yn gwerthfawrogi bod hwn yn faes cymhleth iawn ac mae'r gwaith hwn yn mynd rhagddo a bydd y Gweinidog yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau cyn y Nadolig.

Trefnydd, bydd llawer yn y Siambr hon yn gwybod bod y Senedd hon wedi ei hadeiladu ar ddoc sych, ac mae'n debyg ei bod yn iawn dweud na fyddai'r adeilad hwn yma yn awr oni bai am borthladd Caerdydd a glo y Cymoedd. Felly, mae'n addas i mi ofyn am ddatganiad heddiw gan Lywodraeth Cymru am eu strategaeth porthladdoedd a morol. Fel yn ystod y chwyldro diwydiannol, mae gan ein porthladd ran allweddol i'w chwarae yn ystod y chwyldro gwyrdd. Nawr, aeth fy nghyd-Aelodau Luke Fletcher, Heledd Fychan a minnau i ymweld â phorthladd Caerdydd heddiw; cawsom ni daith dywys, cawsom ni daith dywys rithwir, a gwnaethom ni siarad â'r rheolwyr yno. Rwy'n annog unrhyw Aelod i fynd i ymweld â'r porthladd, sydd yn llythrennol o gwmpas y gornel oddi wrthym ni. Roedd y rheolwyr yno yn awyddus i dynnu ein sylw at y rhan y gall y porthladd ei chwarae wrth gyflawni Cymru wyrddach a Chymru wedi'i datgarboneiddio. Felly, a gawn ni ddatganiad am eich strategaeth ar gyfer porthladdoedd?

Diolch. Byddwn i'n sicr yn annog Aelodau i fynd ar yr ymweliad yr ydych chi newydd gyfeirio ato. Byddaf i'n gofyn i'r Gweinidog pa waith sy'n mynd rhagddo o ran ein strategaeth porthladdoedd a morol a gofyn am yr wybodaeth ddiweddaraf.

Ddydd Sul diwethaf, roeddwn i'n bresennol mewn gwasanaeth coffa yn heneb yr Armeniaid ym Mharc Cathays, sef yr heneb gyntaf er cof am yr holocost a ddioddefodd gymuned Armenia ym 1915. Llywydd, rwy'n siŵr y byddwch chi'n cofio mai'r sefydliad hwn, a Llywodraeth Cymru ar y pryd, oedd y cyntaf i gydnabod hil-laddiad yr Armeniaid yn ystod y rhyfel byd cyntaf, a'r cyntaf i gyflwyno heneb i bobl Armenia a gafodd eu lladd, a gafodd ei dadorchuddio gan eich rhagflaenydd, Dafydd Elis-Thomas. Felly, rwy'n gobeithio y byddwn ni i gyd yn parhau i gofio hil-laddiad yr Armeniaid, y penwythnos hwn a phan fyddwn yn nodi Diwrnod Cofio'r Holocost ddiwedd mis Ionawr.

Trefnydd, yng ngoleuni sylwadau cynharach y Prif Weinidog am y lefelau llygredd annymunol, sy'n prysur ddod yn gyfystyr â Llywodraeth y DU, hoffwn i ofyn am ddatganiad gan Lywodraeth Cymru ynghylch y difrod a gafodd ei wneud i ddinasyddion Cymru o ganlyniad i ddyfarnu'r contract ar gyfer profion PCR i Glinig Iechyd Immensa yn Wolverhampton wythnosau yn unig ar ôl iddo gael ei ymgorffori. Mae grant cychwynnol o £119 miliwn y llynedd a £50 miliwn arall ym mis Awst wedi ei roi i gwmni nad yw'n gallu darparu profion PCR cywir. Cafodd pedwardeg tri mil o brofion PCR eu datgan yn negatif pan oedden nhw mewn gwirionedd yn bositif ym mis Medi a dechrau mis Hydref yn unig. Felly, yn y datganiad hwn, a gawn ni wybod faint o'r profion ffug-negatif a effeithiodd ar bobl sy'n byw yng Nghymru? A pha gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i geisio iawndal am y profion ffug-negatif, yr ydym ni'n gwybod o sylwadau diweddar gan gyfarwyddwr iechyd y cyhoedd eu bod wedi cyfrannu at ledaeniad COVID yn y de-ddwyrain?

Diolch. Yr oedd yn sicr yn bryderus iawn bod 43,000 o brofion COVID ffug-negatif, fel yr ydych chi'n ei ddweud. Dylwn i ddweud bod Asiantaeth Diogelwch Iechyd y DU wedi cadarnhau y cysylltwyd â phobl o Gymru a gafodd eu profion wedi eu dadansoddi yn y labordy preifat hwnnw yn Lloegr rhwng 15 a 17 Hydref. Mae hwn yn ddarn o waith sy'n parhau. Rydym ni'n gweithio gydag Awdurdod Iechyd a Diogelwch y DU i edrych ar yr adolygiadau. Rydym ni'n gweithio gydag Iechyd Cyhoeddus Cymru hefyd, ac yn cefnogi'r grŵp cynghori technegol i asesu effaith bosibl y digwyddiadau hynny ar ein cyfraddau achosion mewn epidemioleg. Bydd angen i'r Gweinidog aros am ganlyniadau'r ymchwiliadau a'r adolygiadau hynny cyn cyflwyno datganiad.

Gweinidog, mae ffigurau diweddar yn dangos bod ein gwasanaethau brys yn wynebu argyfwng, gydag amser ymateb ambiwlansys yn cyrraedd lefelau sy'n peryglu bywyd yng Nghymru. Mae hyn yn wir nid yn unig am alwadau coch. Ym mis Medi, dim ond 52 y cant o alwadau coch a gyrhaeddodd eu claf o fewn wyth munud, ond, ar gyfer galwadau ambr, bu'n rhaid i 5,228 o gleifion aros dros dair awr ac, o'r rhain, ar gyfer 1,608 cymerodd yr ambiwlansys dros bum awr. Gall galwadau ambr gynnwys strôc yn ogystal â thorri esgyrn. Yn ddiweddar, galwodd y Gweinidog argyfwng hinsawdd, ond yr hyn sy'n amlwg yn awr yw bod cyfleoedd bywyd cleifion Cymru yn wynebu mwy o fygythiad uniongyrchol—argyfwng ambiwlans. A wnaiff y Gweinidog neilltuo amser ar gyfer dadl ar yr argyfwng hwn i'r Gweinidog iechyd ymdrin â'r mater hwn? Diolch.

Rydym ni'n gwybod nad yw'n dderbyniol aros yn rhy hir am ymateb ambiwlans, a byddwch chi wedi clywed y Prif Weinidog yn ateb cwestiynau yn ystod cwestiynau'r Prif Weinidog ynghylch amseroedd aros ein hambiwlansys. Mae gwasanaeth ambiwlans Cymru, fel holl wasanaethau'r GIG, nid yn unig yng Nghymru ond ledled y DU, yn gweithio'n galed iawn i ymateb i'r heriau parhaus a sylweddol y mae'r pandemig byd-eang wedi eu cyflwyno i ni. Fe wnaethom ni glywed y Prif Weinidog yn dweud, yn amlwg, pan fydd ambiwlansys yn ymateb i alwadau bellach, yn ddieithriad, mae'n rhaid iddyn nhw wisgo cyfarpar diogelu personol, ac mae hyn yn cymryd llawer mwy o amser, yn anffodus, a hefyd glanhau'r ambiwlansys. Nid wyf i'n credu bod angen dadl benodol ar amseroedd ambiwlans arnom ni ar hyn o bryd, ond mae'r Gweinidog iechyd yn y Siambr y rhan fwyaf o wythnosau, lle y gall ateb cwestiynau penodol.

Trefnydd, hoffwn i godi helynt trigolion a busnesau yn ardal ehangach Brynmawr y mae'r gwaith parhaus ar ffordd Blaenau'r Cymoedd yn effeithio arnyn nhw. Mae hon wedi bod yn saga hirhoedlog i'r bobl leol oherwydd bod gwaith wedi llusgo ymlaen ac ymlaen. Mae'r hyn a gafodd ei addo, sef cau'r ffordd ymuno am dri mis, wedi troi yn 15 mis. Rwy'n falch bod y ffordd ymuno, o ddydd Llun ymlaen, wedi agor rhwng 6 a.m ac 8 p.m bellach, ond mae gwaith i'w wneud o hyd ar y rhan hon o'r ffordd, sydd wedi ei chyfyngu i un lôn ar hyn o bryd. Mae contractwyr wedi dweud, am yr hyn y mae'n werth, y bydd yr adran yn cael ei chwblhau rhywbryd yr hydref hwn, sy'n dod i ben yn swyddogol lai nag wythnos cyn y Nadolig.

Mae trigolion a busnesau lleol wedi dioddef yn ddigon hir yn barod. Mae llawer o fasnachwyr lleol ar y dibyn. A fyddai modd archwilio mater cymorth busnes? Cyflwynais i gwestiynau ysgrifenedig ar y mater, ond nid oedd yr atebion a ddaeth yn ôl yn sylweddol. Dywedodd un preswylydd lleol wrthyf i yr wythnos hon, 'Rydym ni wedi bod yn ddigon amyneddgar'. Wrth i gyfnod hollbwysig y Nadolig nesáu, a fyddai modd cyfeirio adnoddau hefyd at y rhan hon o'r ffordd, er mwyn sicrhau bod gwaith yn cael ei gwblhau cyn y dyddiad terfyn ar 20 Rhagfyr? Os bydd yn parhau hyd at y dyddiad hwnnw, ni fyddai'n dda i ganol y dref, sydd wedi dioddef digon eisoes ac sy'n gobeithio adfer yn y cyfnod cyn y Nadolig? Diolch.

Nid oes gen i unrhyw wybodaeth wrth law am y ffordd y mae'r Aelod yn cyfeirio ati. Rwy’n falch iawn bod y ffordd ymuno wedi agor, ac yn sicr, byddaf i'n gofyn—rwy'n tybio mai'r Dirprwy Weinidog Newid Hinsawdd wnaeth eich ateb—iddo ailedrych ar eich cwestiynau ysgrifenedig i weld a oes unrhyw wybodaeth arall y bydd modd ei rhoi a sicrwydd i'ch etholwyr.

Daeth y Dirprwy Lywydd (David Rees) i’r Gadair.

Rwy'n gofyn am eich cyngor doeth ar sut y gallwn ni gael mater penodol iawn wedi ei godi yma yn y Siambr. Gallai fod drwy ddadl ar berchnogaeth tir cymunedol, neu, yn wir, swyddogaeth Ystâd y Goron, neu rywbeth arall a allai helpu i ddatrys problem hirsefydlog yng nghwm Garw hyfryd. Mae gennym ni hen reilffordd lofaol sydd yn llwybr troed a llwybr beicio cymunedol poblogaidd erbyn hyn, ond sydd wedi ei hesgeuluso rhywfaint. Mae gan gwmni rheilffyrdd treftadaeth, cymdeithas treftadaeth a hanes leol ar wahân, a grwpiau amgylcheddol, fuddiant gweithredol ynddi, ac mae'n rhan o'r rhwydwaith beicio cenedlaethol, felly mae gan Sustrans fuddiant hefyd, ac eto mae ei pherchnogaeth wedi ei herio, ac mae cyfrifoldeb lesddaliad a chynnal a chadw ac yswiriant atebolrwydd cyhoeddus yn syrthio rhwng gwahanol randdeiliaid a'r awdurdod lleol, a'r sefydliad sylfaenol blaenorol nad yw'n bodoli mwyach, ac—aroshowch amdani—Ystadau'r Goron hefyd. Felly, ar hyn o bryd, mae perygl y bydd y coridor bywyd gwyllt cymunedol a hamdden hollbwysig hwn yn dadfeilio gan nad oes neb yn gallu camu i'r adwy a chymryd cyfrifoldeb amdano. Felly, ar ôl blynyddoedd o rwystredigaeth i bawb dan sylw, rwy'n dwyn ynghyd cyfarfod o'r holl randdeiliaid i weld a allwn ni gytuno ar ffordd ymlaen, ond byddai dadl ar hyn o gymorth yn wir. Felly, beth fyddai'r Trefnydd yn ei gynghori pe bawn i'n dymuno ceisio gwyntyllu'r mater hwn ar lawr y Senedd i annog penderfyniad i'r saga hirdymor hon?

Dadl fer o bosibl; rwyf i bob amser wedi canfod os oes gennych chi fater penodol fel hynny, ei bod ffordd eithaf defnyddiol ymlaen. Mae'n amlwg yn fater cymhleth yr ydych chi newydd ei nodi, felly rwy'n credu bod rhai materion yn amlwg sy'n ymwneud â pherchnogaeth tir. Rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn yn y lle cyntaf i geisio cael gwell dealltwriaeth o'r materion hynny, fel y bydd hynny'n llywio'r opsiynau sydd ar gael. Gallech chi ysgrifennu at y Gweinidog, neu godi cwestiwn yn ystod ei sesiwn holi, ond rwy'n credu bod angen i ni ystyried y materion cyfreithiol hefyd, a gallai hynny wedyn agor mwy o gyfleoedd i ystyried pa bwerau sydd ar gael, gan gynnwys prynu gorfodol, er enghraifft. Felly, byddwn i'n sicr yn awgrymu bod yr Aelod yn gwneud hynny yn y lle cyntaf.

Prynhawn da, Trefnydd. Hoffwn i alw am ddatganiad gan y Gweinidog iechyd ynghylch tâl teg i staff y GIG, gan fod nifer o etholwyr wedi cysylltu â mi, o gofio bod Ysbyty Glan Clwyd yn gyflogwr mawr yn Nyffryn Clwyd, ac Ysbyty Maelor Wrecsam yn eich etholaeth eich hun yn yr un modd. Ac maen nhw wedi codi pryderon ynghylch y cynnydd o 3 y cant i gyflogau a gafodd ei gyhoeddi ar gyfer staff y GIG a'r ffaith nad ydyn nhw eto wedi cael y cynnydd. Mae'n ymddangos nad yw llawer o staff ar fand 2 wedi derbyn y codiad cyflog wedi ei ôl-ddyddio, ac maen nhw'n staff sy'n darparu gwasanaethau hanfodol fel microbioleg, fflebotomeg ac ystod eang o ddiagnosteg hanfodol. Mae hyn yn effeithio ar forâl rhai o weithwyr y GIG â'r cyflogau isaf a gweithwyr hanfodol, sydd yr un mor bwysig â'n meddygon a'n nyrsys. Ac, fel sawl rhan o'n GIG, mae prinder staff yn y gwasanaethau hyn ac maen nhw wedi bod dan bwysau a straen aruthrol drwy gydol y pandemig. Bu'n rhaid i staff gymryd llwyth gwaith ychwanegol yn ystod y 18 mis diwethaf i sicrhau bod ein GIG yn parhau i weithredu. Felly, Trefnydd, a wnewch  chi ofyn i'r Gweinidog iechyd ddod i'r Siambr hon a rhoi gwybod i fy etholwyr i pryd y byddan nhw'n gallu gweld y cynnydd a gafodd ei addo yn eu cyflog? Diolch yn fawr iawn.

Diolch. Wel, rydych chi'n ymwybodol bod y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol wedi dosbarthu datganiad ysgrifenedig i ddangos ei hymrwymiad hi i ddilyn argymhellion corff adolygu cyflogau annibynnol y GIG o ran y codiad cyflog o 3 y cant. Rwyf i o'r farn ei bod yn bwysig iawn nad ydym ni fyth yn colli cyfle i ddweud cymaint yr ydym ni'n gwerthfawrogi'r gwaith ac yn gwerthfawrogi popeth y mae staff GIG Cymru wedi'i wneud, yn enwedig dros 18 mis anodd iawn. Fe wn i fod y trafodaethau yn parhau. Yn sicr, fe fyddaf i'n gofyn i'r Gweinidog a oes rhagor o wybodaeth ddiweddar i'w roi i ni, ond fe wn i fod ei swyddogion hi'n gweithio gyda GIG Cymru yn agos iawn i wneud yn siŵr bod y staff i gyd yn cael y codiad cyflog hwnnw cyn gynted â phosibl.

Ac yn olaf, Cefin Campbell.

Diolch yn fawr iawn, Dirprwy Lywydd. Drefnydd, gaf i ofyn i chi am ddatganiad llafar ynglŷn â'r sefyllfa ddiweddaraf o ran effaith cyngor cynllunio Cyfoeth Naturiol Cymru ar afonydd mewn ardaloedd cadwraeth arbennig sy'n sensitif i phosphates? Mae hyn, wrth gwrs, yn cael effaith fawr ar draws rhanbarth Canolbarth a Gorllewin Cymru. Dwi'n siŵr ein bod ni i gyd yn deall yn glir yr angen am afonydd glân ac afonydd dilygredd, ond mae'n amlwg i mi fod y canllawiau hyn yn mynd i gael effaith fawr iawn a sylweddol ar allu awdurdodau lleol a chi, fel Llywodraeth—fe wnaf i dynnu'r masg i chi fy nghlywed i yn well—i gyflawni nifer o gynlluniau pwysig iawn, fel adeiladu tai fforddiadwy, cynlluniau datblygu economaidd, bargen canolbarth Cymru ac yn y blaen. Nawr, rwy'n deall eich bod chi wedi sefydlu gweithgor cenedlaethol i ddod â'r prif asiantaethau at ei gilydd i gynllunio ffordd ymlaen. A allwn ni gael datganiad wrthych chi, felly, ar waith y gweithgor hwn a fyddai'n ein galluogi ni, fel Aelodau yn y Siambr, i drafod y materion hyn? Diolch yn fawr.

Diolch i chi. Wel, mae'r mater hwn ym mhortffolio'r Gweinidog Newid Hinsawdd, mewn gwirionedd, ac nid fy un i, ac fe wn i ei bod hi wedi bod yn ystyried yr adroddiad gan Cyfoeth Naturiol Cymru. Bydd y Gweinidog yn ateb cwestiynau llafar yfory, ac efallai y byddai'n fwyaf addas i chi godi hyn gyda hi bryd hynny.

Diolch i'r Trefnydd.