8. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad ynghylch cynlluniau Llywodraeth Cymru i ddatblygu’r system drafnidiaeth yng Ngorllewin De Cymru? OQ57145

Gwnaf. Mae'r mapiau a gyhoeddwyd gennym fis diwethaf yn dangos maint ein huchelgeisiau, gan gynnwys gorsafoedd, llwybrau a gwasanaethau newydd. Bydd teithwyr yn gweld gwelliannau i'w rhwydwaith o'r flwyddyn nesaf ymlaen ar ffurf trenau newydd, ac rydym yn gweithio'n galed gydag awdurdodau lleol i ddarparu gwasanaethau trafnidiaeth gyhoeddus newydd a llwybrau teithio llesol ar draws y de-orllewin.

Diolch, Dirprwy Weinidog. Pythefnos yn ôl, gan ddatgan bod yr argyfwng hinsawdd yn golygu bod yn rhaid inni newid y ffordd rŷn ni'n teithio, fe gyhoeddoch chi ddiweddariad ar gyfer cynllun metro bae Abertawe a gorllewin Cymru, a hynny gan nodi bod 17 y cant o allyriadau carbon Cymru yn dod o drafnidiaeth, a bod angen felly i gael pobl i newid i fathau mwy cynaliadwy o drafnidiaeth. Fel rhan o'r adroddiad a gyhoeddwyd, mae'r mapiau o gynlluniau arfaethedig i'w gweld, ac mae bylchau mawr yn y mapiau hynny o ran datblygiadau trafnidiaeth i wasanaethu cwm Tawe a chwm Afan yn enwedig. Mae Plaid Cymru wedi dadlau ers tro dros fetro yn ne-orllewin Cymru, a rŷn ni'n credu bod yn rhaid i gynllun metro gynnwys gwasanaethau rheilffordd neu reilffordd ysgafn i gysylltu cymunedau'r Cymoedd gorllewinol. Mae'r bylchau hyn yn y cynlluniau felly yn siomedig o ystyried y buddiannau economaidd, gwyrdd a chymdeithasol posibl, ac felly a wnaiff y Dirprwy Weinidog esbonio pam nad oes yna fwriad, o beth welaf i, hyd yn oed yn yr hirdymor, i ddatblygu a chryfhau cysylltiadau trafnidiaeth cwm Tawe ac Afan a helpu trigolion i gael mynediad hawdd i drafnidiaeth gyhoeddus yn unol â'r nod gwaelodol strategaeth drafnidiaeth y Llywodraeth? Diolch. 

Diolch. Rwy'n cytuno â'r dadansoddiad hwnnw. Rwy'n sicr yn rhannu ei hawydd i weld metro de-orllewin Cymru. Credaf mai'r gwir amdani yw mai metro bae Abertawe, fel rydym yn ei alw, yw'r lleiaf datblygedig o'r tri chynllun metro, a hynny'n rhannol am nad yw bargen ddinesig bae Abertawe wedi canolbwyntio ar drafnidiaeth yn y ffordd y mae'r bargeinion dinesig, y dinas-ranbarthau, eraill wedi'i wneud. Dechreuodd yr awdurdodau lleol wneud rhywfaint o waith, ac rydym bellach wedi gofyn i Trafnidiaeth Cymru wneud hwnnw'n fewnol i gyflymu pethau, ac mae gwaith yn mynd rhagddo ar wneud gwaith mapio a chynllunio hirdymor o ble y gellid datblygu'r metro, ac mae cynnydd yn cael ei wneud, a gallaf ei sicrhau fy mod wedi bod yn mynd ar drywydd hynny ers dechrau yn y swydd. Mae hynny'n rhywbeth y mae angen inni ei gyflymu wrth inni weld y cyd-bwyllgorau corfforaethol yn cael eu grymuso o'r flwyddyn nesaf ymlaen. Mae'n hanfodol eu bod yn gweithio gyda ni a Trafnidiaeth Cymru i wneud mwy i lenwi'r bylchau ar y map, oherwydd, os ydym am gyflawni uchelgais 'Llwybr Newydd' ac os ydym am gyflawni ein hamcanion newid hinsawdd, mae'n rhaid inni weld yn ne-orllewin Cymru yr hyn a welwn yng Nghaerdydd a'r Cymoedd yn awr ar ddatblygu'r metro, mewn trafnidiaeth gyhoeddus, bysiau a threnau, ac integreiddio â theithio llesol hefyd. Felly, mae llawer mwy y mae angen i ni ei wneud yn y de-orllewin.

Diolch i'r Dirprwy Weinidog ac i'r Gweinidog hefyd.