Eitem 9 yw'r eitem nesaf. Hwn yw'r cynnig cydsyniad deddfwriaethol ar Fil y Lluoedd Arfog, a dwi'n galw ar y Dirprwy Weinidog ar bartneriaethau cymdeithasol i wneud y cynnig. Hannah Blythyn.

Cynnig NDM7836 Hannah Blythyn

Cynnig bod y Senedd, yn unol â Rheol Sefydlog 29.6, yn cytuno y dylai Senedd y DU ystyried y darpariaethau ym Mil y Lluoedd Arfog i’r graddau y maent yn dod o fewn cymhwysedd deddfwriaethol y Senedd.

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch. Llywydd. Cynigiaf y cynnig heddiw a byddaf yn nodi pam yr wyf i'n credu y dylai'r Senedd ei gefnogi. Rydym wedi nodi cyfnod y cofio yn ddiweddar, fel yr ydym yn ei wneud bob blwyddyn, i dalu teyrnged i'r rhai sydd wedi gwasanaethu yn ein lluoedd arfog, yn y gorffennol a'r presennol, a gwn fod Aelodau yn y Siambr hon wedi cymryd rhan mewn dadl yn ogystal â bod yn bresennol mewn gwasanaethau a digwyddiadau, fel yr ydym yn ei wneud bob amser, fel y gwnes i yn fy etholaeth fy hun. Fodd bynnag, rydym ni i gyd yn cydnabod nad yw cymuned ein lluoedd arfog yn weithredol neu'n weladwy yn ystod pythefnos ym mis Tachwedd yn unig—maen nhw'n gwasanaethu drwy gydol y flwyddyn, effeithir ar eu teuluoedd drwy gydol y flwyddyn, ac efallai y bydd angen cymorth ar y rhai hynny sydd wedi gwasanaethu, drwy gydol y flwyddyn ac am flynyddoedd lawer i ddod.

Mae cyfamod y lluoedd arfog, a gafodd ei weithredu 10 mlynedd yn ôl, wedi gweld camau breision ymlaen yn y gefnogaeth i gymuned ein lluoedd arfog. Mae wedi helpu i gynyddu ymwybyddiaeth ymhlith ein darparwyr gwasanaethau o'r materion sy'n wynebu cymuned y lluoedd arfog a'r cymorth y gallai fod ei angen. Fe wnaeth hefyd ddatblygu a chryfhau gwasanaethau meddygol pwrpasol, fel GIG Cymru i Gyn-filwyr, ac mae wedi gweld cynlluniau cyflogaeth newydd fel bod staff medrus ein lluoedd yn parhau i gyfrannu at ein cymunedau a'n heconomi. Fodd bynnag, mae mwy y gallwn ei wneud i sicrhau bod egwyddorion y cyfamod, sef dim anfantais oherwydd gwasanaeth ac ystyriaeth arbennig i'r rhai hynny sydd wedi rhoi'r mwyaf, yn cael eu cadarnhau. Yn rhy aml, gall cymuned ein lluoedd arfog barhau i lithro drwy'r rhwyd. Yn aml, nid yw hyn oherwydd nad yw darparwr gwasanaeth yn poeni neu nad oes ganddo'r strwythurau ar waith—gallai fod oherwydd diffyg ymwybyddiaeth neu adnabyddiaeth.

Mae Llywodraeth Cymru o'r farn y bydd cymal 8 o Fil y Lluoedd Arfog yn helpu i fynd i'r afael â'r materion hyn. Bydd dyletswydd sylw dyledus, yn debyg i'r hyn a nodir yn Neddf Cydraddoldeb 2010, yn cynyddu ymwybyddiaeth ymhlith darparwyr gwasanaethau. Bydd angen i ddarparwyr ddangos eu bod wedi ystyried anghenion cymuned y lluoedd arfog, nid o reidrwydd i roi mantais iddyn nhw dros bobl eraill, ond i sicrhau bod yr ebyrth unigryw y maen nhw wedi eu gwneud, a allai fod wedi effeithio ar eu gallu i gael gafael ar wasanaethau, yn cael eu hystyried.

Er fy mod i'n glir bod cymal 8 o'r Bil sy'n ymwneud â'r cyfamod o fewn cymhwysedd y Senedd, rydym yn cefnogi Bil ar draws y DU i sicrhau bod ymagwedd gydgysylltiedig tuag at yr elfen hon o gymorth i'r lluoedd arfog. Rydym yn gweithio'n agos gyda holl wledydd y DU ac yn rhannu arfer gorau gyda nhw, a byddwn yn parhau i wneud hynny. Mae enghreifftiau diweddar wedi cynnwys datblygu pecyn cymorth cyflogaeth ar gyfer gwŷr a gwragedd a phartneriaid milwrol gyda Llywodraeth yr Alban.

Llywydd, hoffwn i ddiolch i'r Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad a'r Pwyllgor Cydraddoldeb a Chyfiawnder Cymdeithasol am eu gwaith craffu ar y Bil, y memorandwm cydsyniad deddfwriaethol a'r memorandwm cydsyniad deddfwriaethol atodol. Rwy'n croesawu'r ohebiaeth â Chadeirydd y pwyllgor cydraddoldeb ac yn gobeithio y gallwn ni roi'r atebion i'r cwestiynau a godwyd ac a gyhoeddwyd yn adroddiad y pwyllgor. Rwyf i hefyd yn croesawu casgliadau ac argymhellion y pwyllgor deddfwriaeth, ac rwy'n fodlon mynd i'r afael â llawer o'u pwyntiau yn awr.

Fel y noda'r pwyllgor, roedd Llywodraeth y DU wedi nodi'n wreiddiol ei bod o'r farn y byddai cymal 8 yn ysgogi proses y memorandwm cydsyniad deddfwriaethol, gan y gallai'r Senedd wneud darpariaeth gyfatebol, ac yna fe wnaethon nhw newid eu safbwynt. Er bod asesiad cyfreithiol Llywodraeth y DU y tu hwnt i'n rheolaeth ni, ysgrifennais at y Gweinidog, Leo Docherty, ar 20 Mai i fynegi fy siom ddwys ynghylch y newid hwn mewn safbwynt a gofyn am eglurhad o ran eu rhesymu. Ymatebodd y Gweinidog ac esboniodd fod eu barn wedi newid ar ôl dadansoddi'r gyfraith yn fwy. Cododd fy swyddogion y mater hefyd mewn cyfarfodydd gyda Llywodraeth y DU. Gall ein hasesiadau o brif feysydd cymhwysedd yr elfen o'r Bil hwn ymwahanu, ond mae'r ddau, fodd bynnag, wedi ymrwymo i weithredu'r darpariaethau.

Rydym ni'n credu bod angen cydsyniad deddfwriaethol y Senedd, gan fod y rhan fwyaf o'r materion sy'n ymwneud â chefnogi cymuned y lluoedd arfog yng Nghymru ym meysydd iechyd, addysg a thai sydd o fewn cwmpas y Bil o fewn ei chymhwysedd. Rwyf i'n credu felly ei bod yn iawn i Aelodau gael cyfle i drafod y Bil hwn a'r memorandwm a chael dweud eu dweud.

O ran y gwelliant y gwnaethom ofyn amdano i gael cydsyniad Gweinidogion Cymru cyn gwneud unrhyw newidiadau i'r canllawiau neu'r rheoliadau, roedd hefyd yn destun siom na fyddai Llywodraeth y DU yn cytuno i'r cais hwn. Fodd bynnag, nid yw hyn yn syndod, o ystyried y gwahaniaeth yn asesiadau cymhwysedd deddfwriaethol y Bil rhwng Llywodraeth Cymru a thimau cyfreithiol y DU. Fodd bynnag, mae'r Bil yn darparu bod yn rhaid i Ysgrifennydd Gwladol Cymru ymgynghori â Gweinidogion Cymru cyn cyhoeddi canllawiau sy'n ymwneud â swyddogaethau datganoledig Cymru. Hefyd, cyn gwneud unrhyw reoliad i ehangu cwmpas y ddyletswydd sylw dyledus i gynnwys cyrff neu swyddogaethau eraill sydd o fewn cymhwysedd y Senedd, mae'r Bil yn darparu hefyd fod yn rhaid i Ysgrifennydd Gwladol Cymru ymgynghori â Gweinidogion Cymru.

Mae Llywodraeth y DU hefyd wedi datgan y byddai unrhyw newidiadau o'r fath yn cael eu gwneud

'dim ond pan fydd budd mewn gwneud hynny ar ôl ymgynghori â rhanddeiliaid allweddol, megis Llywodraeth Cymru ac ar ôl i'r broses Seneddol briodol gael ei chynnal'.

Rwyf i wedi ei gwneud yn glir y byddwn i'n disgwyl i unrhyw gynigion o'r fath i newid canllawiau neu gwmpas y Bil gael eu trafod yn fanwl gyda Llywodraeth ddatganoledig Cymru a phartneriaid. Mae lefel y cydweithio heddiw ar y canllawiau statudol yn cefnogi fy marn ein bod yn gyfranwyr hanfodol wrth ddatblygu canllawiau sy'n ddefnyddiol i'n partneriaid yng Nghymru.

Dwi nawr yn galw ar Gadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad, Huw Irranca-Davies.

Diolch, Llywydd. Fe wnaethon ni ystyried memoranda Llywodraeth Cymru mewn cysylltiad â'r Bil Lluoedd Arfog ym mis Medi. Wrth wneud hynny, nodwyd bod ein pwyllgor blaenorol yn y bumed Senedd wedi bod yn craffu ar y Bil. Daeth ein hadroddiad i ddau gasgliad a gwnaeth un argymhelliad, ac rwy’n diolch i’r Dirprwy Weinidog am ymateb i'n hadroddiad cyn y ddadl y prynhawn yma.

Daeth y Dirprwy Lywydd i’r Gadair.

Unwaith eto, diolch i fy nghyd-Aelodau yn y pwyllgor a'n clercod a'r tîm cymorth am eu gwaith ar hyn hefyd.

Nawr, fel y mae'r Dirprwy Weinidog wedi ei nodi, mae cymal 8 o'r Bil yn gwneud darpariaethau sy'n ymwneud â chyfamod y lluoedd arfog drwy ddiwygio Deddf y Lluoedd Arfog 2016, ac fe wnaethom nodi asesiad Llywodraeth Cymru bod cymal 8 o'r Bil yn gofyn am gydsyniad y Senedd.

Roeddem yn arbennig o bryderus o nodi, fodd bynnag, fod Llywodraeth y DU wedi newid ei safbwynt ynghylch a yw cymal 8 yn ymwneud â mater datganoledig rhwng cyflwyno'r Bil yn Nhŷ'r Cyffredin ar 26 Ionawr a'i ailgyflwyno ar 12 Mai. Ac, at hynny, nid oes unrhyw esboniad wedi ei roi.

Roeddem ni hefyd wedi siomi, er bod y memorandwm yn nodi newid safbwynt Llywodraeth y DU, nad oedd unrhyw asesiad na manylion pellach wedi eu darparu o ran newid barn Llywodraeth Cymru ar hyn hefyd. Felly, gofynnodd ein hadroddiad i'r Dirprwy Weinidog fynd i'r afael â'r mater hwn, ac fe wnaethom nodi ei hymateb, sy'n nodi ei hymgysylltiad â Llywodraeth y DU a safbwynt Llywodraeth Cymru. Rwy'n croesawu'r wybodaeth gan y Dirprwy Weinidog, a byddem, gyda pharch ac yn ddefnyddiol yn ein barn ni, yn awgrymu y gallai lefel y manylion a ddarparwyd wedyn fod wedi ei chynnwys yn y memorandwm gwreiddiol; i sicrhau bod yr wybodaeth hon ar gael mor rhwydd â phosibl cyn gynted â phosibl.

Nawr, fel yr wyf i wedi sôn eisoes, craffodd ein pwyllgor blaenorol ar y Bil hwn hefyd. Un o'u hargymhellion ar y pryd oedd y dylai'r Dirprwy Weinidog fynd ar drywydd diwygiadau i'r Bil i'r perwyl ei bod yn ofynnol i'r Ysgrifennydd Gwladol gael cydsyniad Gweinidogion Cymru cyn cyhoeddi neu ddiwygio canllawiau a chyn gwneud rheoliadau o dan yr adrannau newydd a fewnosodir gan gymal 8. Ac rydym yn croesawu'r ffaith bod Llywodraeth Cymru wedi mynd ar drywydd yr argymhelliad hwn yn wir, ond rydym ni hefyd yn nodi bod eu cais i Lywodraeth y DU wedi ei wrthod, fel y mae'r Dirprwy Weinidog wedi ei nodi. Wrth wrthod y cais hwnnw, dywedodd Llywodraeth y DU y byddai unrhyw newidiadau o'r fath, mewn dyfyniadau, yn digwydd

'dim ond pan fydd budd mewn gwneud hynny ar ôl ymgynghori â rhanddeiliaid allweddol, megis Llywodraeth Cymru'.

Nawr, yn ein barn ni, nid yw'r ymateb hwn yn dangos dealltwriaeth o safbwynt Llywodraeth Cymru fel y Llywodraeth etholedig yng Nghymru. Dywedodd y Gweinidog wrthym, er ei bod wedi ei siomi gan y safbwynt y mae Llywodraeth y DU wedi ei fabwysiadu, ei bod o'r farn, mewn cydbwysedd, fod y manteision yn fwy nag unrhyw niwed sy'n deillio o safbwynt Llywodraeth y DU, ac felly, Llywydd, wrth gloi, tynnaf sylw'r Senedd at y sylwadau hyn. Diolch yn fawr iawn, Dirprwy Lywydd.

Nid oes unrhyw siaradwyr eraill, felly galwaf ar y Dirprwy Weinidog.

Diolch, Dirprwy Lywydd, ac a gaf i ddiolch i Gadeirydd y pwyllgor am eich cyfraniadau yn y ddadl, a hefyd am yr ohebiaeth yr ydym ni wedi ei chael ar y mater hwn? Fel y dywedais yn y sylwadau agoriadol, rwy'n rhannu llawer o'ch pryderon a'ch siom hefyd, ac rwy'n sicr yn derbyn y pwyntiau a wnaethoch chi o ran lefel y manylion a ddarparwyd wedi hynny, ac mae hynny'n sicr yn rhywbeth y gallwn ei gymryd yn ôl wedyn wrth i ni symud ymlaen. Ond rwy'n croesawu'r pwyntiau a wnaethoch wrth gloi, gan fy mod i'n credu ein bod ni'n glir bod hwn yn ddarn pwysig o ddeddfwriaeth i gymuned ein lluoedd arfog ac rwy'n credu y bydd yn helpu i feithrin ymagwedd fwy cyson a safon ofynnol o ran darparu gwasanaethau yng Nghymru a ledled y DU, gan ategu gwaith rhagorol ein partneriaid yn y sector cyhoeddus ac elusennol sydd eisoes wedi ei wneud ac adeiladu ar hwnnw. Felly, byddwn i'n annog cyd-Aelodau'r Senedd i gefnogi'r memorandwm cydsyniad deddfwriaethol hwn.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Oes. Gohiriaf y bleidlais ar yr eitem hon tan y cyfnod pleidleisio.

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.