1. Pa ystyriaeth y mae'r Gweinidog yn ei rhoi i alluogi Llywodraeth Cymru ac awdurdodau lleol i fuddsoddi'n weithredol mewn cynhyrchu ynni ac effeithlonrwydd ynni wrth ddyrannu cyllid i'r portffolio newid hinsawdd? OQ57354

Mae ein cynllun Cymru Sero Net a gyhoeddwyd yn ddiweddar yn nodi ein targedau mewn perthynas ag ynni ac effeithlonrwydd ynni. Cefnogwyd y cynllun hwn gan ddyraniad cychwynnol o £200 miliwn, a bydd mesurau pellach yn cael eu nodi yn y gyllideb ddrafft, a fydd yn cael ei chyhoeddi yn ddiweddarach y mis hwn.

Weinidog, rwy'n croesawu eich ymateb cychwynnol yn fawr. Nid oes unrhyw amheuaeth ynglŷn ag uchelgeisiau Llywodraeth Cymru ar ran pobl Cymru. Ond un o'r pethau diddorol, wrth ystyried yr agwedd hon o gael cyfran mewn cynhyrchiant ynni ac effeithlonrwydd ynni, yw y byddwch yn aml yn gweld—a byddwn yn cefnogi hyn fel aelod cydweithredol—y syniad o fodelau cyfranddaliadau, lle gallech gynnwys aelodau'r cyhoedd, ond mae'n tueddu i ymwneud â math penodol o aelod o'r cyhoedd, os mynnwch. Un o'r ffyrdd mwyaf y gallwn gynnwys pobl yw drwy sicrhau bod naill ai Llywodraeth Cymru neu awdurdodau lleol yn rhanddeiliad ar ran pobl leol. A oes rhwystrau penodol y gallwn eu chwalu neu a oes ffyrdd y gallwn ei gwneud yn haws ac annog awdurdodau lleol i gymryd rhan weithredol mewn cynlluniau cynhyrchu ynni yn arbennig?

Ie, mae hwn yn fater pwysig iawn a gwn ei fod yn faes o ddiddordeb penodol i'r panel strategaeth datgarboneiddio llywodraeth leol. Sefydlwyd y panel hwnnw ym mis Tachwedd 2020, a hyd yn oed gyda phopeth a oedd yn digwydd gyda’r pandemig, maent yn dal i fod wedi cyfarfod dros 13 gwaith bellach i archwilio'r ffyrdd gorau o gynorthwyo llywodraeth leol i gyflawni’r mentrau datgarboneiddio hynny sydd mor angenrheidiol.

Mae Llywodraeth Cymru wedi rhoi £0.5 miliwn o gyllid i Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru er mwyn datblygu rhaglen gymorth i awdurdodau lleol i'w galluogi i sicrhau bod ganddynt gymaint o adnoddau â phosibl ac i osgoi dyblygu ac mae hynny wedi bod yn rhan bwysig o sicrhau bod awdurdodau lleol yn gweithio gyda'i gilydd ar yr agenda bwysig hon.

Mae ein polisi ar berchnogaeth ar gynhyrchiant ynni yn nodi sut y dylid gwneud pob ymdrech i sicrhau'r budd mwyaf i bobl Cymru wrth ddatblygu prosiectau ynni yma yng Nghymru, gyda chyfleoedd i hyrwyddo perchnogaeth leol. Ac rwy'n falch iawn o ddweud ein bod wedi cychwyn, wedi ariannu ac wedi cefnogi pedair strategaeth ynni ranbarthol a fydd yn dechrau nodi maint y newid sydd ei angen er mwyn cyrraedd system ynni carbon isel ac mae'r rheini'n sicr wedi'u cyd-ddatblygu gan bartneriaid rhanbarthol, ac mae awdurdodau lleol yn rhan wirioneddol bwysig o hynny.

Ar lefel leol, rydym yn treialu cynlluniau peilot cynllunio ynni ardal leol yng Nghonwy a Chasnewydd ar hyn o bryd i nodi'r camau sydd eu hangen i ddatgarboneiddio'r system ynni leol, a chredaf fod hyn oll yn dyst i'r rôl bwysig y gall ac y mae awdurdodau lleol yn ei chwarae yn yr agenda hon.

Oherwydd y targed a osodoch i chi'ch hun, Weinidog, a amlinellwyd gennych ar ddechrau eich cyfraniad, sut rydych yn gweithio gyda Llywodraeth y DU ac awdurdodau lleol i gynyddu nifer y bobl sy'n manteisio ar bympiau gwres yng Nghymru, ac i addysgu pobl amdanynt, os gwelwch yn dda? Diolch.

Wel, Lywydd, mae arnaf ofn nad wyf yn siŵr a yw hwn yn fater ar gyfer cwestiynau cyllid neu lywodraeth leol. Ond efallai y caf ofyn i fy nghyd-Aelod, y Gweinidog Newid Hinsawdd, ysgrifennu at Laura Ann Jones gyda'r manylion hynny, gan nad wyf yn rhan o'r sgyrsiau hynny fy hun.