2. Cwestiynau i’r Gweinidog Materion Gwledig a Gogledd Cymru, a’r Trefnydd – Senedd Cymru ar 15 Rhagfyr 2021.
9. Pa fesurau y mae'r Llywodraeth wedi'u rhoi ar waith i sicrhau bod cadwyni cyflenwi amaethyddol yn eco-gyfeillgar ac yn gynaliadwy? OQ57369
Mae Llywodraeth Cymru yn gweithio tuag at gadwyn gyflenwi amaethyddol sero net a fydd o fudd i'r economi wledig a'r economi gylchol. Drwy'r cynlluniau cymorth amaethyddol presennol a'r cynllun ffermio cynaliadwy arfaethedig, rydym yn cefnogi'r newid i ffermio mwy ecogyfeillgar a chynaliadwy.
Diolch, Weinidog. Fel y gwyddoch, mae nwyon tŷ gwydr amaethyddol sy'n deillio o bridd, tail a gwrtaith, ynghyd â methan a gynhyrchir gan wartheg, wedi ychwanegu'n sylweddol at y newid yn yr hinsawdd ac ystyrir eu bod cyn waethed, os nad yn waeth, na charbon deuocsid. Mae taer angen annog pawb ym maes rheoli tir, yn enwedig y rheini sy'n tyfu bwyd ac yn rheoli da byw, i ddatblygu arferion ffermio ecogyfeillgar a chynaliadwy i liniaru'r effeithiau hyn ac i gynyddu'r potensial ar gyfer dal a storio carbon, neu o leiaf i gadw carbon sydd eisoes yn y pridd.
Bydd addasu i hyn ac addasu ar y cyflymder sydd ei angen arnom yn golygu costau enfawr i'r diwydiant ffermio wrth gwrs, ac er mwyn cyflawni hyn, bydd angen cyllid sylweddol a rheoliadau cyfreithiol cadarn a all eu cynorthwyo i gynnal y safonau amgylcheddol uchaf a all arwain yn y pen draw at arferion ffermio cynaliadwy. Pa asesiadau y mae'r Llywodraeth hon wedi'u gwneud o'r cyllid hinsawdd sydd ei angen i helpu ffermwyr yng Nghymru gyflawni lefel dderbyniol o ffermio ecogyfeillgar a chynaliadwy? Ac yn eich barn chi, Weinidog, pa ddeddfwriaeth ychwanegol sydd ei hangen i sicrhau bod ffermwyr a chynhyrchwyr bwyd diwydiannol eraill yng Nghymru yn gallu mabwysiadu arferion ffermio ecogyfeillgar a chynaliadwy? Diolch.
Diolch. Rydych yn llygad eich lle, bydd amaethyddiaeth a chynhyrchu bwyd bob amser yn cynhyrchu nwyon tŷ gwydr am eu bod yn dibynnu ar brosesau naturiol, ond rydym yn parhau i fynd i'r afael â her lleihau'r nwyon tŷ gwydr sy'n deillio o ffermio tra'n cynnal cynhyrchiant bwyd o ansawdd uchel.
Mae'r Llywodraeth eisoes wedi rhoi cryn dipyn o gymorth i'r sector mewn perthynas â hyn; mae hynny'n cynnwys cynlluniau Glastir, er enghraifft, ar gyfer gwella bioamrywiaeth tir yng Nghymru. Rydym hefyd wedi cael y cynllun datblygu cadwyni cyflenwi a chydweithio. Ac mae'r cynlluniau hynny wedi caniatáu i'n ffermwyr fuddsoddi mewn offer newydd a thechnoleg newydd, ac maent wedi gwella gwytnwch a chynaliadwyedd y cadwyni cyflenwi amaethyddol. Soniodd Joel James am y cynllun ffermio cynaliadwy rydym yn ei gynnig, a fydd yn sicr yn helpu ein ffermwyr mewn perthynas â hynny, felly mae hwn yn amlwg yn gynllun rydym ar fin ei gychwyn. Rwy'n chwilio am ffermwyr i gofrestru ar gyfer ail ran y gwaith, a fydd yn digwydd yn yr haf, gan ei bod yn bwysig iawn fod y ffermwyr yn cyd-lunio'r cynllun gyda ni.
Ac yn olaf, cwestiwn 10, Sioned Williams.