Part of the debate – Senedd Cymru am 6:33 pm ar 18 Ionawr 2022.
Fe hoffwn i droi'n awr at y ffordd y mae Rhan 4 o'r Bil yn targedu pobl Roma, Sipsiwn a Theithwyr yn fwriadol. Mae darpariaeth yn y Bil sy'n troi tresmasu o fod yn drosedd sifil i fod yn drosedd, gan ganiatáu i'r heddlu arestio pobl Sipsiwn, Roma a Theithwyr ac atafaelu eu cartrefi, eu cerbydau, os ydynt yn stopio mewn mannau nad ydynt wedi'u dynodi ar eu cyfer. O ystyried na all safleoedd awdurdodedig a mannau aros letya'r bobl Sipsiwn, Roma a Theithwyr sydd eu hangen, mae hon yn weithred ffiaidd ac yn ymosodiad ffiaidd ar leiafrif sy'n agored i niwed. Gyda'u cartrefi wedi'u hatafaelu a'u rhieni'n cael eu harestio, mae plant Sipsiwn, Roma a Theithwyr yn debygol o gael eu cymryd i ofal. Mae clymblaid o gynrychiolwyr ac eiriolwyr o gymunedau Sipsiwn, Roma a Theithwyr yng Nghymru ac sy'n gysylltiedig â nhw wedi datgan bod y Bil yn cynrychioli un o'r bygythiadau mwyaf difrifol i hawliau sifil yn hanes diweddar, gan roi pwerau newydd ysgubol i danseilio ffordd nomadaidd o fyw Sipsiwn a Theithwyr.
Gofynnaf inni wrando ar y lleisiau hyn. Ein dyletswydd ni fel cynrychiolwyr pobl Cymru yw gwneud hynny. Bydd hyn nid yn unig yn tanseilio deddfwriaeth a pholisi presennol Cymru; nid yw'n cael ei gefnogi gan y rhan fwyaf o'r heddlu chwaith. Mae Cyngor Cenedlaethol Penaethiaid yr Heddlu a Chymdeithas y Comisiynwyr Heddlu a Throseddu wedi dweud mai'r diffyg llety digonol a phriodol i Sipsiwn a Theithwyr yw prif achos achosion o wersylla anawdurdodedig a datblygiad anawdurdodedig gan y grwpiau hyn. Nid yw'r mesurau yn y Bil hwn yn ymdrin â'r prif fater hwnnw, sef diffyg safleoedd teithio a phreswyl priodol. Fel y clywsom gan Mark Isherwood, gellir a dylid gwneud mwy i sicrhau bod awdurdodau lleol Cymru yn cyflawni eu dyletswydd statudol i ddarparu safleoedd a mannau aros digonol, yn hytrach na throi teuluoedd nomadaidd yng Nghymru yn droseddwyr, sy'n cael eu rhoi mewn sefyllfa amhosib.