9. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am fentrau Llywodraeth Cymru i fynd i'r afael â diweithdra ymysg pobl ifanc yng nghymoedd de Cymru? OQ57504

Llywydd, mae Llywodraeth Cymru yn benderfynol na fydd unrhyw genhedlaeth goll yng Nghymru o ganlyniad i'r pandemig coronafeirws. Mae ein gwarant i bobl ifanc yn rhaglen uchelgeisiol, sydd â'r bwriad o ddarparu cynnig o waith, addysg, hyfforddiant neu hunangyflogaeth i bawb dan 25 oed yn ne Cymru, gan gynnwys Cymoedd y De.

Rwy'n ddiolchgar i'r Prif Weinidog am hynna. Tybed, Prif Weinidog, a wnewch chi amlinellu eich gweledigaeth ar gyfer sut y bydd hyn yn cael ei gyflawni mewn mannau fel Blaenau Gwent, lle, yn hanesyddol, rydym ni wedi cael anawsterau yn manteisio ar rai o'r cyfleoedd hynny, a sicrhau bod mynediad cyfartal a chyfle cyfartal i bobl lle bynnag y maen nhw'n byw yng Nghymru. Rwy'n awyddus bod person ifanc yn Nhredegar neu Frynmawr, Glynebwy neu Abertyleri yn cael yr un cyfle i fanteisio ar brentisiaeth, i fanteisio ar gyfleoedd addysg bellach ac uwch, i fanteisio ar gyfle i ddechrau gyrfa a gweithio fel plentyn sy'n tyfu i fyny yn rhywle arall, person ifanc sy'n byw yn rhywle arall. Felly, rwy'n awyddus i ddeall, Prif Weinidog, sut y gallwn ni sicrhau bod hwn yn cael ei ddarparu yn gyfartal ledled Cymru gyfan.

Wel, diolch i Alun Davies am hynna, Llywydd. Dywedais yn fy ateb gwreiddiol fod y warant i bobl ifanc yn canolbwyntio ar fwy o gyfleoedd mewn addysg, mewn caffael sgiliau ac yn uniongyrchol mewn cyflogaeth. A hoffwn sôn yn gryno iawn am enghreifftiau o bob un o'r tri, yn enwedig yng Nghymoedd y De ac yn etholaeth yr Aelod ei hun.

Bydd yn gwybod bod rhan o'r ysbrydoliaeth ar gyfer y syniad o warant i bobl ifanc wedi dod o ymweliad a wnaeth ef a minnau i Thales yn ystod gwanwyn y llynedd, pan wnaethom ni ddarganfod yn benodol am y gwaith ymroddedig iawn sy'n digwydd yno i ddatblygu cyfleoedd i fenywod ifanc, ar gyfer swyddi ym meysydd gwyddoniaeth a pheirianneg, a bydd y gwaith hwnnw yn parhau ym mis Chwefror: ar 9 Chwefror, digwyddiad ysbrydoliaeth gwyddoniaeth, technoleg, peirianneg a mathemateg i ysgolion yn rhanbarth y Cymoedd Technoleg; ac, ar 28 Chwefror, digwyddiad gyrfaoedd i fyfyrwyr peirianneg o Goleg Gwent ac o goleg Merthyr. Mae'r llwyddiant hwnnw yn sail i gynnig arwyddocaol iawn ar gyfer canolfan beirianneg uwch sy'n cynnwys cyngor Blaenau Gwent a Choleg Gwent a fydd yn darparu 400 o leoedd i fyfyrwyr addysg bellach ac eraill ennill y sgiliau hynny sydd eu hangen mewn gweithgynhyrchu uwch. Mae'r sgiliau hynny hefyd, Llywydd, yn ganolog i'n rhaglen brentisiaeth, lle mae dros 100 o oedolion ifanc, er enghraifft, wedi elwa o'r rhaglen brentisiaeth gyffredin ym Mlaenau Gwent yn ddiweddar.

Eto, Llywydd, roeddwn i gydag Alun Davies pan gafodd y ddau ohonom ni gyfarfod ag uwch aelodau cwmni Ciner i drafod y cam diweddaraf ymlaen yn eu cynlluniau i ddod â 600 o swyddi newydd i Lynebwy. Ac roedd y belt cludo hwnnw o bobl ifanc fedrus—sgiliau a enillwyd, er enghraifft, mewn canolfan beirianneg uwch—yn hollbwysig. Clywsom ganddyn nhw eu bod nhw'n hollbwysig i'w penderfyniad i leoli ffatri yng Nghymoedd y De. Felly, ar bob un o'r tair agwedd ar y warant i bobl ifanc—addysg, caffael sgiliau, gan arwain wedyn yn uniongyrchol i gyflogaeth—gallwch weld y warant honno ar waith yn ymarferol yn etholaeth yr Aelod ei hun, ac mae hynny yn cael ei ailadrodd wedyn mewn rhannau eraill o Gymru. 

Ac yn olaf, cwestiwn 10, Rhun ap Iorwerth.