Diolch i Blaid Cymru am gyflwyno'r ddadl hon heddiw, gan fod stelcio, fel y clywsom, yn cael effaith sylweddol a pharhaol ar fywydau dioddefwyr, goroeswyr a'u teuluoedd. Mae'r effaith ar iechyd meddwl y dioddefwyr yn aml yn ddwys. Canfu arolwg a gynhaliwyd gan Ymddiriedolaeth Suzy Lamplugh yn 2020, o'r rhai a ymatebodd i'r arolwg, fod 94 y cant wedi dweud bod stelcio wedi effeithio ar eu hiechyd meddwl. Mae'n drosedd ar sail rhywedd yn bennaf, ac rydym eisoes wedi clywed heddiw fod un o bob pum menyw yn cael eu targedu o'i gymharu ag un o bob 10 dyn. Effeithir yn anghymesur hefyd ar bobl sy'n byw gydag anableddau a phroblemau iechyd hirdymor.

Yn 2019, pasiwyd y Ddeddf Diogelu rhag Stelcian. Mae'n berthnasol i Gymru a Lloegr. Rhan hanfodol o'r Ddeddf yw'r gorchymyn diogelu rhag stelcio. Mae hwn yn caniatáu i'r heddlu wneud cais i'r llys ynadon, sy'n gallu gosod cyfyngiadau a gofynion cadarnhaol ar y sawl sy'n cyflawni'r weithred. Yn hollbwysig, mae torri amodau'r gorchymyn diogelu rhag stelcio yn drosedd. Mae unrhyw achos o dorri'r amodau yn rhoi pŵer i'r heddlu arestio'r sawl sy'n cyflawni'r drosedd. Gellir eu defnyddio hefyd i amddiffyn dioddefwyr stelcio wrth i achos troseddol gael ei ddatblygu. Yn frawychus, canfu adroddiad gan y BBC mai dim ond dau orchymyn atal stelcio a roddwyd yng Nghymru rhwng 2020 a mis Mawrth 2021, er i 3,000 o droseddau stelcio gael eu dwyn i sylw'r heddlu yn ystod y cyfnod hwnnw.

Canfu adroddiad 'Unmasking Stalking' Ymddiriedolaeth Suzy Lamplugh yn 2021 mai dim ond 9 y cant o ddioddefwyr y dechreuodd eu profiad o stelcio ar ôl y cyfnod cyntaf o gyfyngiadau symud oedd â gorchymyn atal stelcio ar waith. Mae cael deddfwriaeth, wrth gwrs, yn un peth, ond mae'n destun pryder difrifol os na chaiff ei defnyddio i ddiogelu dioddefwyr fel y bwriadwyd. Rwy'n awyddus i ddeall pa drafodaethau y mae Llywodraeth Cymru wedi'u cael gyda'r sefydliadau perthnasol, megis yr heddlu a'r system cyfiawnder troseddol ehangach, ynglŷn â pham y mae nifer y gorchmynion atal stelcio a roddwyd yn ystod y cyfnod hwn mor isel. A yw'n fater o hyfforddi heddlu, Gwasanaeth Erlyn y Goron ac ynadon ac os ydyw, sut yr eir i'r afael â hynny. Rwyf hefyd yn croesawu heddiw y buddsoddiad o £400,000 yn y 30 cyfleuster newydd a fydd yn caniatáu i lysoedd weithredu drwy gyswllt fideo, oherwydd rydym eisoes wedi clywed mai'r hyn a fydd yn atal dioddefwyr stelcio rhag mynd i'r llys yw'r syniad o orfod wynebu'r cyflawnwr yn yr un ystafell. Felly, unwaith eto, wrth orffen, hoffwn ddweud fy mod yn falch iawn o gymryd rhan yn y ddadl hon ac yn falch iawn ei bod wedi'i chyflwyno.