Diolch, Lywydd, a phrynhawn da, Ddirprwy Weinidog. Os caf barhau â thema ynni adnewyddadwy.

5. Pa gymorth y mae Llywodraeth Cymru yn ei roi i brosiectau ynni adnewyddadwy bach a chymunedol? OQ57877

Diolch am y cwestiwn. Rydym wedi llwyddo i gefnogi ynni cymunedol ers 2010. Ar hyn o bryd rydym yn darparu cymorth drwy wasanaeth ynni Llywodraeth Cymru a thrwy gyllid grant Ynni Cymunedol Cymru. Rydym yn cynyddu ein cefnogaeth i ynni lleol a chymunedol drwy weithredu argymhellion yr archwiliad dwfn ar ynni adnewyddadwy.

Diolch yn fawr iawn. Y llynedd cefais gyfle i ymweld â phrosiect trydan dŵr Hafod y Llan, prosiect ynni adnewyddadwy mawr cyntaf yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol. Ar fy ymweliad, tynnodd tîm y prosiect sylw at y ffaith y byddai'r cyfleoedd ariannol sydd ar gael i gynlluniau bach fel eu rhai yn yr Alban yn helpu i roi hwb gwirioneddol i'r sector yma yng Nghymru. Sefydlodd Llywodraeth yr Alban y Cynllun Ynni Cymunedol ac Adnewyddadwy i annog perchnogaeth leol a chymunedol ar brosiectau ynni adnewyddadwy ledled yr Alban ac i helpu i hybu manteision systemau ynni adnewyddadwy i'r eithaf, boed yn eiddo masnachol neu gymunedol. A gaf fi ofyn felly pa gymorth ariannol y byddwch yn ceisio'i gyflwyno ar gyfer prosiectau ynni adnewyddadwy bach, megis y rhai yn Hafod y Llan, i gyflawni ymrwymiad y rhaglen lywodraethu i ehangu cynhyrchiant ynni adnewyddadwy gan gyrff cyhoeddus a grwpiau cymunedol yng Nghymru? Diolch yn fawr iawn.

Wel, fel y soniodd Jane Dodds yn gywir, mae gennym darged i sicrhau cynnydd o 100 MW yn yr ynni a gynhyrchir gan gyrff cyhoeddus rhwng yn awr a 2026. Rydym wedi gweld enghraifft ragorol Ysbyty Treforys, lle mae fferm solar bellach wedi'i hagor sy'n pweru'r ysbyty'n gyfan gwbl am ran sylweddol o'r amser. Rydym wedi ymrwymo'n llwyr i weithio gyda grwpiau ynni cymunedol, oherwydd fel y dywedais, yr egwyddor a ddaeth allan o'r archwiliad dwfn oedd bod angen inni nid yn unig gyrraedd ein targedau newid hinsawdd, ond bod angen inni wneud hynny mewn ffordd sy'n cadw cyfoeth o fewn ein heconomi leol, ac nid ydym am weld datblygiad economaidd echdynnol fel y gwelsom ar adegau blaenorol o chwyldro diwydiannol yn digwydd y tro hwn. Felly, mae ynni cymunedol yn hanfodol i hynny. Ac mae llawer i'w edmygu am Gynllun Ynni Cymunedol ac Adnewyddadwy yr Alban. Mae gennym ein cynllun ein hunain, sef gwasanaeth ynni Llywodraeth Cymru, sy'n darparu cymorth technegol a masnachol i brosiectau a arweinir gan y gymuned. Yn ddiweddar, rydym wedi dyfarnu £2.35 miliwn i Gydweithfa Egni i gyflwyno cam arall o'u rhaglen solar ardderchog ar doeon, cynllun yr ymwelais ag ef yng Nghaerllion yn ddiweddar, a bydd hwnnw'n darparu 2 MW arall o gapasiti mewn dwylo lleol ac yn hollbwysig, fe fydd yn darparu cynnig cyfranddaliad cymunedol. Felly, nid yn unig y mae'r adeiladau cyhoeddus hyn yn cael trydan rhad ac am ddim, maent hefyd yn cael cyfran yn y gydweithfa. Mae'n esiampl wych.

Felly, o ran esiampl yr Alban, mae ein grant ynni lleol ein hunain a'n cronfeydd benthyciadau ynni lleol mewn gwirionedd yn cynnig cymorth mwy hael nag y mae cynllun yr Alban yn ei wneud. Ond rwy'n credu bod eu model allgymorth cymunedol yn un diddorol iawn, ac yn un y byddwn yn sicr â diddordeb mewn edrych arno ymhellach fy hun. Felly, diolch ichi am dynnu ein sylw at hynny.

Wrth baratoi ar gyfer y cwestiwn atodol hwn, roeddwn i'n meddwl yr awn i dudalen we ynni cymunedol Llywodraeth Cymru i weld beth oedd yr wybodaeth a'r canllawiau diweddaraf ar gyfer pobl Cymru sy'n awyddus i chwarae eu rhan drwy ddatblygu ynni gwyrdd ac adnewyddadwy iddynt hwy eu hunain a'u cymunedau. Ac o gofio bod y Dirprwy Weinidog, yn yr ymateb i'r Aelod dros Ganolbarth a Gorllewin Cymru, wedi dweud bod ynni cymunedol yn cael ei gynyddu, roeddwn yn disgwyl gwefan sy'n llawn o'r holl wybodaeth ddiweddaraf a mwyaf cyfredol, o gofio'r brys sydd yna i newid i ynni adnewyddadwy. Cefais syndod, felly, o weld nad yw eich gwefan chi, gwefan Llywodraeth Cymru ei hun sydd â'r nod o gefnogi'r bobl i ddatblygu ynni cymunedol, wedi'i diweddaru ers mis Medi 2019, gyda pheth gwybodaeth megis canllawiau ar y tariff cyflenwi trydan a chanllawiau ar y cymhelliad gwres adnewyddadwy yn mynd yr holl ffordd yn ôl i 2015, cyn i'r Dirprwy Weinidog gael ei ethol i'r lle hwn hyd yn oed. Efallai eich bod yn siarad yn dda, Ddirprwy Weinidog, ond onid y gwir amdani yw bod yr hyn y mae'r Llywodraeth hon yn ei ddweud a'r hyn y mae'r Llywodraeth hon yn ei wneud yn ddau beth gwahanol iawn?

Wel, mwynheais yn fawr y ffordd yr ymlwybrodd yr Aelod ar hyd yr uwchbriffordd wybodaeth. Nid wyf yn siŵr a yw'n taro'r pwynt yn llwyr, serch hynny, ond rwy'n barod i edrych ar hynny, oherwydd yn amlwg, mae angen ei ddiweddaru. Ond fel y soniais yn fy ateb i Jane Dodds, rydym yn ariannu Ynni Cymunedol Cymru i fod yn ganolbwynt i ddarparu cyngor ar sut i fwrw ymlaen â chynlluniau ynni cymunedol, ac rwy'n falch o ddweud wrth yr Aelod fod eu gwefan hwy yn gwbl gyfredol.