Mae'r hawl sydd gennym heddiw i drafod y materion hyn mewn diogelwch a rhyddid yn hawl na ddylem byth ei chymryd yn ganiataol. Mae ein gallu i gael y ddadl hon wedi'i wreiddio yn ein gwybodaeth, ac un o'r ofnau mawr a deimlaf heddiw—er ein bod bob amser wedi anghytuno weithiau ar draws y Siambr mewn gwahanol bleidiau a mannau am ein dehongliad o hanes a'n gwybodaeth am hanes, rydym bob amser wedi cytuno ynglŷn â lle mae hanes yn dechrau a beth yw hanes. Yr hyn a welwn heddiw yw gwyrdroi hanes mewn pob math o wahanol ffyrdd, ac rwy'n gobeithio y byddwn yn parhau i gytuno ar y ffeithiau o leiaf yn y Siambr hon, ac yn dehongli'r ffeithiau hynny mewn ffyrdd gwahanol o bosibl. Ond mae rôl newyddiaduraeth ar hyd y blynyddoedd bob amser wedi bod yn ganolog i'n dealltwriaeth o hanes a'n dealltwriaeth o'r hyn sy'n digwydd. Ac mae hynny'n arbennig o wir, wrth gwrs, yn y rhannau o'r byd lle mae unbenaethau a lle y ceir ymosodiadau ar y boblogaeth sifil.

Fe geisiaf ddod â fy sylwadau i ben, Ddirprwy Lywydd. Yn 2006, datganodd Senedd Wcráin mai hil-laddiad oedd hyn. Roedd yn ymgais fwriadol i ddinistrio gwlad a chenedl. Dilynwyd y newyn gan yr alltudiaethau, a oedd yn ymgais, unwaith eto, i ddinistrio pobl Wcráin. Rwy'n gobeithio heddiw y gallwn gofio'r gweithredoedd hynny, cofio'r dioddefaint, a gobeithio, drwy wneud hynny, y gallwn unwaith eto adnewyddu ein hymrwymiad i bobl Wcráin. Mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi siarad yn angerddol ac yn deimladwy am ei deulu a'u profiad dros y misoedd diwethaf. Gwn y bydd yn parhau i ddweud wrth ei deulu ac eraill yn Wcráin am ein cefnogaeth i'w brwydr heddiw. A gobeithio mai'r hyn a allai ddeillio o'n sgwrs y prynhawn yma ac o'n profiad ar yr adeg hon yw cyswllt o'r newydd rhwng ein pobl, ac ymrwymiad o'r newydd i gofio, ac nid yn unig i gofio, ond i ddysgu hefyd. Diolch.