8. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am gymorth ariannol ar gyfer prosiectau ynni'r llanw yng Nghymru? OQ58061

Ie, diolch, Janet. Fel y dywedais yn fy ymateb i gwestiwn ysgrifenedig ar 18 Mawrth 2022, mae Llywodraeth Cymru yn datblygu rhaglen ynni'r môr. Fel rhan o'r gwaith hwn, rwy'n ystyried pa gyllid y bydd ei angen mewn blynyddoedd i ddod i gefnogi prosiectau ynni'r môr.

Diolch yn fawr, Weinidog. Mae Llywodraeth y DU wedi ymrwymo i fuddsoddi £20 miliwn y flwyddyn mewn ynni ffrwd lanw—trydan—ac mae'r Prif Weinidog wedi dweud wrth y Senedd hon fod Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i ddatblygu her môr-lynnoedd llanw. Fodd bynnag, mae'n ymddangos bod opsiynau amrediad llanw wedi'u gadael o dan ddŵr. Mae TPGen24 wedi'i gynllunio i weithredu ar y cyd ag ymchwydd a chwymp y llanw, a thrwy reolyddion clyfar, yn annibynnol arno hefyd. Gyda chynhyrchiant ynni 24 awr, a system tri morlyn hyfryd o syml â thyrbinau 15 x 7.5km wedi'u lleoli o leiaf 1 km oddi ar yr arfordir, gorsaf bŵer adnewyddadwy fach ei heffaith, hwylus, a chynhyrchiol yw TPGen24 a all gynhyrchu ynni gwyrdd yn barhaus am ganrifoedd i ddod. Yn amlwg, mae gan TPGen24 botensial eithriadol, felly a wnewch chi egluro pa gamau y byddwch yn eu cymryd i helpu i weld prosiectau amrediad llanw fel y rhain yn dod yn realiti yma yng Nghymru? Fel rydym wedi dweud o'r blaen, mae angen coctel o fesurau, ac mae'r cynllun hwn yn gweddu'n dda i'r coctel hwnnw. Diolch.

Wel, nid wyf yn un i wrthod unrhyw gynnig o goctel, Janet; gadewch imi ddechrau gyda hynny. [Chwerthin.] Yn amlwg, mae arnom angen ystod eang o fesurau i sicrhau nid yn unig ein bod yn datblygu ystod o fathau o ynni llanw: amrediad llanw, ffrwd lanw, môr-lynnoedd llanw, pob math—. Rydym yn falch iawn o weld Llywodraeth y DU yn camu i'r maes hwn, ond mae angen inni weld y gweithredu i ddilyn hynny hefyd. Rhoddais dystiolaeth i'r Pwyllgor Materion Cymreig y bore yma ar hyn; rydym yn falch iawn fod Llywodraeth y DU yn gwneud y synau cywir ac yn dod tuag atom, ond mae Lee Waters newydd ysgrifennu at yr Ysgrifennydd Gwladol yn gofyn iddo eto i nodi cynlluniau Llywodraeth y DU o ran cefnogi cyllid ar gyfer datblygu cynhyrchiant amrediad llanw yn y DU, a'r grid i'w gefnogi a dweud y gwir, y rhyng-gysylltedd i'w gefnogi ac ystod o fesurau eraill sy'n golygu nad yw'r prosiectau arddangos bach hynny'n ysgwyddo baich y cysylltiad â'r grid y maent angen iddo dynnu eu hynni oddi arnynt ac y gallwn fynd ati'n briodol i wasgaru llwyth rhai o'r pethau risg uchel y gofynnir i'r prosiectau hynny edrych arnynt.

Ond gallaf eich sicrhau—gwn ei bod eisoes yn ymwybodol o brosiect Morlais yr ydym eisoes wedi rhoi'r grant iddo—rydym yn awyddus iawn i archwilio hyn, yn enwedig y prosiectau arloesol y mae Janet newydd eu hamlinellu'n frwdfrydig, oherwydd, yn amlwg, un o'r materion mawr inni yw tynnu sylw'r farchnad weithgynhyrchu fyd-eang yn ogystal â'r farchnad ynni fyd-eang sy'n mynd gyda hynny a'r swyddi sy'n dilyn hynny. Felly, rwy'n cytuno'n llwyr â chi, Janet—nid wyf yn dweud hynny'n aml iawn—ac rydym yn gobeithio'n fawr y bydd yr Ysgrifennydd Gwladol yn gweithio gyda ni i sicrhau bod hynny i gyd ar waith wrth symud ymlaen.

Diolch i'r Gweinidog a'r Dirprwy Weinidog.