A gaf fi hefyd ddiolch i Blaid Cymru am gyflwyno'r hyn a fydd, gobeithio, yn ddadl gynhyrchiol iawn, ac rwy'n fodlon dweud ar y meinciau hyn, fel y crybwyllwyd eisoes, y byddwn yn ei chefnogi? Wrth gwrs, rwyf hefyd yn gweld hon yn ddadl hynod o amserol gyda'r sector hydrogen, yn ei gyfanrwydd, yn datblygu'n gyflym ledled y byd, ac mae fy rhanbarth i, Gogledd Cymru, eisoes wedi'i amlygu fel un sydd â chyfleoedd unigryw iawn ar gyfer hydrogen. 

Ond ychydig cyn imi ddechrau ar brif ran yr hyn yr hoffwn ei gyfrannu, cefais fy atgoffa y bore yma, oherwydd bu'r Pwyllgor Llywodraeth Leol a Thai ar ymweliad â sefydliad i bobl ddigartref yn ninas Caerdydd yn gynharach heddiw, a chawsom ein hatgoffa yno am blac gwirioneddol bwysig, o'r enw 'plac y Pioneer'. Efallai y bydd rhai o'r Aelodau'n gwybod amdano. Gosodwyd hwn ar y chwiliedydd gofod, y Pioneer 10, a gafodd ei saethu i'r gofod ym 1972. Mae yna reswm dros y stori hon, bawb. Rhoddwyd y plac ar y chwiliedydd rhag ofn y byddai rhyw fath o fywyd gofodol yn dod o hyd iddo, ac roeddent am gynnwys symbolau ar gyfer y lle y daethai'r chwiliedydd ohono ar y plac. Felly, dewiswyd pum symbol ar gyfer y chwiliedydd, a'r cyntaf oedd llun o ddyn a menyw; yr ail oedd llun o'r haul; y trydydd oedd llun o'r system solar a'n lle fel y Ddaear o fewn y system solar; y pedwerydd llun oedd amlinelliad o'r chwiliedydd ei hun; a'r llun olaf, pumed llun, oedd adeiledd tra-main hydrogen. Felly, o'r holl bethau y gallent fod wedi'u dewis i symboleiddio bywyd ar y Ddaear a'r pethau pwysig sydd yma ar y Ddaear a'n lle yn y bydysawd, penderfynasant roi adeiledd hydrogen yno, sy'n dangos pwysigrwydd hydrogen, nid yn unig fel yr elfen fwyaf cyffredin yn y bydysawd, ond pwysigrwydd hydrogen a'r hyn y gall ei olygu i ni fel pobl, a'i le yn y bydysawd, ond wrth gwrs hefyd y pwysigrwydd, efallai, i ffurfiau bywyd estron.

Wrth ymateb i fanylion y ddadl heddiw, mae tair eitem yr hoffwn eu cyfrannu. Mae'r gyntaf, a bod ychydig yn fwy plwyfol, yn ymwneud â'r cyfleoedd unigryw sydd yna i ogledd Cymru, oherwydd rydym yn gweld yn y gogledd yn arbennig nifer sylweddol o brosiectau ynni adnewyddadwy yn ymddangos ym mhob man, ac mae gennym eisoes gyfleoedd yn ymwneud â newid cyflenwad a mecanweithiau i gefnogi cynhyrchu hydrogen. Ac fel yr amlinellwyd yn y ddadl heddiw eisoes, mae symud tuag at fwy o ynni adnewyddadwy a chynhyrchiant hydrogen yn ffordd wych o fownsio drwy adferiad gwyrddach, a hefyd gweld swyddi sy'n talu'n dda iawn, yn enwedig yn fy rhanbarth i yn y gogledd.

Yn ail, hoffwn ganolbwyntio a chyfrannu a gwneud sylwadau penodol ar rôl cydweithio rhwng Llywodraethau ar bob lefel, fel bod Llywodraeth Cymru yn gweithio gyda Llywodraeth y DU, a hefyd y rôl y gall awdurdodau lleol ei chwarae yn cefnogi strategaeth a chynllun hydrogen. Enghraifft dda iawn o hyn—ac rwyf wedi sôn am hyn sawl gwaith yn y Siambr—yw rôl Cynghrair Mersi a'r Ddyfrdwy, sy'n bartneriaeth wych o awdurdodau lleol ar draws gogledd-ddwyrain Cymru, ond hefyd i mewn i orllewin swydd Gaer i Gilgwri hefyd. Mae Cynghrair Mersi a'r Ddyfrdwy ar hyn o bryd yn gweithio gyda HyNet, sydd eisoes wedi'i grybwyll yma heddiw, i edrych ar gyfleoedd trawsffiniol yng ngogledd Cymru i mewn i ogledd-orllewin Lloegr o ran cynlluniau datgarboneiddio. Dyfynnaf o eiriau HyNet eu hunain; maent yn dweud y byddant yn

'datgloi dyfodol carbon isel ar gyfer Gogledd Cymru a Gogledd Orllewin Lloegr, gan greu llwybrau i ddiwydiant ddatgarboneiddio eu cynhyrchiant yn gyflym. Bydd trafnidiaeth, megis trenau a lorïau, yn defnyddio tanwydd glân a bydd cartrefi'n cymysgu hydrogen â'u cyflenwad nwy i wresogi eu cartrefi â thanwydd carbon isel, heb fod angen offer newydd.'

Felly, mae'r cydweithio hwn ar draws Llywodraethau yn y DU, Cymru a llywodraeth leol yn bwysig iawn er mwyn caniatáu i'r busnesau a'r diwydiannau hyn weithio'n llwyddiannus. Enghraifft arall o gydweithio y mae angen ei annog, ac yn enwedig mewn perthynas â hydrogen, yw bargen twf gogledd Cymru, a reolir, fel petai, gan fwrdd Uchelgais Economaidd Gogledd Cymru. Unwaith eto, dyma gyfle i lywodraeth leol weithio gyda Llywodraeth Cymru. Gwn fod y Gweinidog eisoes yn awyddus i wneud i hynny ddigwydd a chefnogi'r gwaith a'r busnesau gwyrdd sy'n dod drwy'r bargeinion twf hynny.

Mae trydydd pwynt yr hoffwn i Aelodau ei ystyried yn deillio o'n gwelliant heddiw, sef pwysigrwydd cael treialon ar waith er mwyn inni allu gweld yn ymarferol sut y gallai ac y dylai'r dechnoleg hon a chynhyrchiant hydrogen weithio. Fel yr amlinellwyd yn ein gwelliant heddiw, rydym am weld treial cymdogaeth hydrogen yn cael ei ddarparu erbyn 2023, a threial pentref hydrogen mawr erbyn 2025, a threial tref erbyn diwedd y degawd hwn hefyd. Mae yna set uchelgeisiol iawn o ddyddiadau a syniadau yno, ond rwy'n credu bod angen inni gael uchelgais o'r fath os ydym am weld y gwaith yn gweithio'n llwyddiannus ac yn gweithio'n fuan.

Wrth gloi, Lywydd, hoffwn ddiolch i Blaid Cymru eto am gyflwyno'r ddadl bwysig ac amserol hon heddiw, ond rwy'n ailadrodd hefyd fy mhwynt ei bod hi'n hanfodol, er mwyn i'r strategaeth hon lwyddo, ein bod yn gweithio ymhellach ar gynlluniau sy'n llwyddiant, megis Cynghrair Mersi a'r Ddyfrdwy, megis gweithio gyda'r bwrdd uchelgais economaidd, a gweithio ar draws Llywodraethau yn ogystal â gweld treialon ar waith a manteisio i'r eithaf ar y cyfleoedd sydd gennym yma yng Nghymru. Diolch yn fawr iawn.