4. Pa asesiad y mae'r Llywodraeth wedi'i wneud o oblygiadau datganiad Llywodraeth yr Alban ei bod am gynnal refferendwm annibyniaeth ar gyfer dyfodol cyfansoddiadol Cymru? OQ58311

Diolch am eich cwestiwn. Mae penderfyniadau ar ddyfodol cyfansoddiadol Cymru yn fater i bobl Cymru benderfynu arnynt drwy'r Senedd hon a etholwyd yn ddemocrataidd. Sefydlwyd y Comisiwn Annibynnol ar Ddyfodol Cyfansoddiadol Cymru i ymgysylltu â'r cyhoedd yng Nghymru ac i ystyried opsiynau ar gyfer llywodraethu Cymru yn y dyfodol.

Diolch yn fawr iawn i'r Cwnsler Cyffredinol am yr ymateb. Does yna ddim amheuaeth fod yna gynnydd yn y niferoedd sydd yn cefnogi annibyniaeth i Gymru, ac mae llanast San Steffan yn amlygu'n ddyddiol pam na allwn ni barhau i fod yn yr undeb llwgr yma sy'n dangos cymaint o ddirmyg tuag at ein pobl.

Pe byddech chi wedi bod yn Wrecsam ar ddydd Sadwrn, yna mi fyddech chi wedi teimlo gwefr ryfeddol efo'r ymdeimlad clir fod yna dwf amlwg yn y galw am annibyniaeth i Gymru. Yr hyn oedd yn drawiadol am orymdaith Wrecsam oedd nifer y bobl ifanc oedd yno a'r nifer fawr oedd yn dod o ardal y ffin yn galw am annibyniaeth, nid oherwydd cenedlaetholdeb gul a mewnblyg, ond oherwydd eu bod nhw am ymestyn gorwelion Cymru ac yn credu y gallwn ni adeiladu Cymru decach o gael y pwerau i wneud hynny. Ydych chi ddim yn ofni eich bod chi'n prysur osod eich hun ar yr ochr anghywir i hanes, ac y dylid paratoi am refferendwm ar annibyniaeth yma yng Nghymru, fel fydd yn yr Alban?

Diolch am y cwestiwn. Wrth gwrs, tra oeddech yn Wrecsam yn gorymdeithio, roeddwn mewn cynhadledd yng Nghaerdydd yn sôn am ddiwygio'r Senedd, a fydd yn amlwg yn rhywbeth a fydd yn cymryd cryn dipyn o fy amser yn y dyfodol gweddol agos.

Credaf fod y pwynt y mae'r Aelod yn ei wneud ar ddyfodol Cymru—. Un o'r rhesymau dros sefydlu comisiwn annibynnol yw ymgysylltu â phobl Cymru a ffurfio opsiynau a dadansoddiadau y gallwn eu hystyried a'u mabwysiadu ar y cyfeiriad y byddwn yn ei ddilyn. Rwy'n credu mai camgymeriad fyddai rhag-farnu canlyniad y comisiwn annibynnol. Credaf ei bod yn ddoeth inni aros nes bod gennym yr adroddiad interim, yn sicr, ac yna'r adroddiad pellach yn y pen draw. Maent yn gwneud gwaith pwysig tu hwnt, a chredaf y bydd yn werthfawr iawn pan fyddwn yn ystyried rhai o'r materion cyfansoddiadol hyn yn y dyfodol. 

Credaf mai'r pwynt pwysicaf a wnaethoch yw hwn: mae pobl am weld diwygio, mae pobl am weld newid, mae cymunedau am gael eu grymuso, mae pobl am gael mwy o lais dros eu bywydau. Mae sybsidiaredd, sy'n rhywbeth y buom yn siarad llawer amdano yn y 1980au a'r 1990au, bron â bod wedi cael ei wthio i un ochr. Y tir cyffredin yw bod angen diwygio go iawn sy'n grymuso pobl a chymunedau fel bod pobl yn teimlo bod ganddynt lais gwirioneddol yn y penderfyniadau sy'n effeithio ar eu bywydau. Credaf mai dyna yw'r tir cyffredin. Mae'n amlwg fod y ffordd y mae hynny'n digwydd mewn strwythur cyfansoddiadol yn ddadl a fydd yn parhau am beth amser, ond caiff ei dylanwadu, gobeithio, gan waith y comisiwn annibynnol a sefydlwyd gennym.