Fel nodais i gynnau, mae ein timau profi ac olrhain cysylltiadau nawr yn canolbwyntio ar ddiogelu'r bobl sydd fwyaf agored i niwed yn ein cymdeithas. Mae pobl sy'n wynebu risg uchel o fynd yn ddifrifol wael o ganlyniad i COVID-19 yn gymwys i gael triniaeth gyda therapïau gwrthfirol neu wrthgyrff. Os yw'r bobl sy'n gymwys i gael triniaeth yn profi'n bositif am COVID-19 ac yn adrodd eu canlyniad prawf llif unffordd, fel arfer byddant yn cael neges destun neu alwad ffôn gan y gwasanaeth gwrthfirol cenedlaethol o fewn 48 awr yn cynnig triniaeth iddynt. Rŷn ni hefyd yn defnyddio profion PCR aml-ddangosiad ar gyfer y bobl fwyaf agored i niwed, gan gynnwys preswylwyr cartrefi gofal a phobl eraill, ac mae'r profion hyn yn profi am firysau anadlol eraill yn ogystal â COVID-19. Gall hyn gynorthwyo gyda rhoi triniaeth a rheoli achosion.

Y gaeaf hwn, byddwn yn cryfhau ein system wyliadwriaeth er mwyn adnabod unrhyw waethygiad yn y sefyllfa o ganlyniad i amrywiolion newydd sy'n peri pryder a firysau anadlol eraill. Un o brif ddibenion y system wyliadwriaeth yw penderfynu a yw Cymru wedi symud o sefyllfa COVID sefydlog i sefyllfa COVID brys, naill ai drwy'r dangosyddion—oh, gosh, mae'n anodd i ddweud hwn, onid yw e? Epidemiolegol. Neu drwy—. Oedd hwnna'n ocê—epidemiolegol? Neu drwy wyliadwriaeth genomig sy'n awgrymu presenoldeb amrywiolyn mwy difrifol.

Yn ystod yr hydref a'r gaeaf hwn, rŷn ni'n canolbwyntio ar wella a sefydlu systemau gwyliadwriaeth cymunedol ac ysbytai sy'n fwy cadarn ac a fydd yn cryfhau ymhellach y wybodaeth rŷn ni'n ei chael gan yr arolwg Swyddfa Ystadegau Gwladol, y dadansoddiad dŵr gwastraff a gwybodaeth arall. Mae asesiad cyson o'r ffynonellau data hyn yn cyfrannu at ein gwyliadwriaeth barhaus.

Er ein holl gynlluniau yn ymwneud â brechu, profi, triniaethau a gwyliadwriaeth, rŷn ni'n gwybod bod COVID-19 wedi rhoi pwysau cyson ar yr NHS yng Nghymru, ac mae hynny o ganlyniad i'r angen i drin pobl ar gyfer COVID-19 yn uniongyrchol a phobl sy'n profi'n bositif ond yn cael triniaeth am faterion eraill, ynghyd ag absenoldebau staff o ganlyniad i'r haint, gofynion i hunanynysu a salwch teuluol. Oherwydd natur neu raddfa eithriadol rhai o'r risgiau posibl sy'n ein hwynebu y gaeaf hwn, yn enwedig yn ymwneud â COVID a feirysau anadlol eraill, a gallu'r system i ymateb i'r galw, mae canllawiau ychwanegol ar gyfer cynllunio i weithredu yn ystod y gaeaf yn cael eu datblygu ar gyfer sefydliadau'r gwasanaeth iechyd. Bydd angen i sefydliadau'r NHS sicrhau bod cynlluniau cadarn a gwydn ar waith, gan gynnwys camau gweithredu ar y cyd drwy'r byrddau partneriaeth rhanbarthol.

Rŷn ni hefyd yn ymwybodol iawn o'r heriau sylweddol sy'n wynebu ein cymunedau y gaeaf hwn o ganlyniad i'r argyfwng costau byw. Byddwn yn datblygu cyngor ac arweiniad ymarferol i gefnogi unigolion a chymunedau i gadw'n iach y gaeaf hwn. Er enghraifft, rŷn ni'n gwybod bod sicrhau ymddygiadau allweddol sy'n ein hamddiffyn—ac rŷn ni i gyd yn gyfarwydd â nhw erbyn hyn—yn gallu arwain at fanteision sylweddol y tu hwnt i COVID-19. Bydd parhau â'r ymddygiadau hyn yn helpu i leihau effaith tonnau o'r haint yn y dyfodol ac yn lleihau effeithiau heintiau anadlol eraill hefyd. Er hyn, yng nghyd-destun yr argyfwng costau byw a thlodi tanwydd, rŷn ni'n cydnabod y bydd y rhain yn fwy heriol y gaeaf hwn ac yn ystod y tywydd oer. Felly, y neges allweddol i ddiogelu eich hunain, eich teulu ac eraill yw i sicrhau eich bod chi'n cael eich brechu ac yn manteisio ar unrhyw frechlynnau atgyfnerthu COVID-19. Diolch, Llywydd.