1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 27 Medi 2022.
7. Sut mae Llywodraeth Cymru yn sicrhau bod yr eiddo y mae'n berchen arno yn rhoi'r gwerth gorau i'r trethdalwr? OQ58432
Diolch. Mae gennym ni bolisi a strategaeth eglur ar gyfer caffael, rheoli a chael gwared ar asedau eiddo. Y prif nod yw sicrhau'r gwerth cyffredinol mwyaf posibl o'n hasedau. Mae'r holl drafodiadau posibl yn destun craffu gan weithwyr eiddo proffesiynol profiadol i sicrhau gwerth am arian a chanlyniadau gwerth cyhoeddus eraill.
Diolch, Gweinidog. Rwy'n credu y byddai gan lawer o bobl yn y Siambr hon ddiddordeb gwybod fy mod i wedi gofyn yn ddiweddar am restr o'r tir a'r eiddo a brynwyd gan Lywodraeth Cymru i hwyluso'r gwaith o adeiladu ffordd liniaru'r M4. Mewn ymateb, cefais wybod y prynwyr 30 eiddo, am gost o dros £15 miliwn i'r trethdalwr. Bu dros dair blynedd bellach ers i brosiect ffordd liniaru'r M4 gael ei ddiddymu. Ers hynny, mae saith o'r eiddo hynny wedi cael eu gwerthu—tri am elw o £334,000. Cafodd y pedwar arall eu gwerthu am golled o £925,765. Mae hyn yn ychwanegol at y £157 miliwn a wariwyd gan eich Llywodraeth ar y prosiect cyn iddo gael ei ganslo, gan achosi dicter a siom i fodurwyr a busnesau ledled Cymru.FootnoteLink Felly, Gweinidog, sut ydych chi'n esbonio'r golled enfawr o werthu'r eiddo hyn, ac ydych chi'n cytuno bod hwn yn arddangos yn eglur y ddiystyriaeth warthus i sicrhau'r gwerth gorau am arian trethdalwyr, fel y dangoswyd gan eich Llywodraeth ar sawl prosiect ac achlysur blaenorol, fel Cylchffordd Cymru, Pinewood, contractau pren Cyfoeth Naturiol Cymru, y gorwariant ar ffyrdd Blaenau'r Cymoedd a chynnal Maes Awyr Caerdydd?
Yn yr amser y mae wedi cymryd i chi ofyn y cwestiwn yna i mi, byddwn yn dychmygu y byddai'r llog ar y ddyled sy'n cael ei chronni gan Lywodraeth y DU wedi talu am yr holl bethau hynny. Does gen i ddim rhestr o'r eiddo a'r asedau rydych chi newydd eu darllen i mi, ond yr hyn rwy'n ei wybod am ffordd liniaru'r M4 yw bod ein polisi a'n strategaeth ar gyfer cael gwared ar eiddo dros ben yn eglur pan nad oes ei angen mwyach—ac yn amlwg ni fydd angen rhai o'r eiddo y gwnaethoch chi gyfeirio atyn nhw mwyach at y diben a nodwyd gennych chi—yn cael ei gynnig gyntaf i adrannau eraill ac yna ein partneriaid sector cyhoeddus cyn cael eu marchnata'n fasnachol. Mae hynny'n sicrhau ein bod ni'n sicrhau'r gwerth gorau posibl yn erbyn pob maes polisi.