8. Sut mae Llywodraeth Cymru'n cefnogi pobl yng Nghwm Cynon y mae'r argyfwng costau byw yn effeithio arnynt? OQ58427

Diolch. Yn yr un modd â phandemig COVID-19, mae Llywodraeth Cymru yn blaenoriaethu gweithgareddau sy'n cynorthwyo aelwydydd agored i niwed yn uniongyrchol nawr, i'w helpu drwy'r cyfnod anodd iawn hwn. Mae dinasyddion yng Nghwm Cynon yn elwa o fentrau fel ein taliad costau byw, ein cynllun cymorth tanwydd a'n cronfa cymorth dewisol.

Diolch, Trefnydd. Mae tlodi plant yn fater sy'n peri pryder mawr i mi, a heddiw fe wnes i noddi digwyddiad a gynhaliwyd gan yr Undeb Addysg Cenedlaethol a'r Grŵp Gweithredu ar Dlodi Plant, sydd wedi bod yn gweithio gyda'i gilydd i dynnu sylw at effaith tlodi ar addysg. Mae'r cyflwyniad Llywodraeth Cymru o brydau ysgol am ddim i bob disgybl cynradd yn cael ei groesawu gan deuluoedd ar draws gwm Cynon a ledled Cymru, ac felly hefyd y ddarpariaeth o brydau ysgol am ddim yn ystod gwyliau ysgol tan fis Chwefror y flwyddyn nesaf, a'r adnodd ychwanegol a ddarperir gan y grant mynediad datblygu disgyblion. Ond gyda thri o bob 10 disgybl yng Nghymru yn byw mewn tlodi, a disgwyl i'r ffigurau hyn godi yn unig yn sgil yr argyfwng costau byw, a chyda'r ysgogiadau allweddol i fynd i'r afael â thlodi heb eu datganoli, beth fyddai eich neges i Lywodraeth Dorïaidd y DU am effaith eu penderfyniadau llunio polisi ar y genhedlaeth nesaf?

Wel, rydym ni'n gallu gweld cythrwfl yr hyn a wnaeth y gyllideb fach ddydd Gwener diwethaf. Mae'n anhygoel yr anhrefn sydd wedi cael ei achosi gan Liz Truss, ychydig ddyddiau yn unig ar ôl symud i mewn i Rif 10. Rwy'n falch iawn eich bod chi wedi cael y digwyddiad, oherwydd yn amlwg mae'n rhywbeth y mae angen i ni godi ymwybyddiaeth ohono, ac mae mynd i'r afael ag effeithiau tlodi plant yn flaenoriaeth i'r Llywodraeth hon a byddwn yn parhau i gynorthwyo dysgwyr sydd dan anfantais oherwydd tlodi trwy gydol eu taith addysgol. Fe wnaethoch chi sôn am rai o'r mentrau y mae'r Gweinidog addysg wedi eu cyflwyno; rydym ni hefyd yn eglur na ddylai unrhyw blentyn fyth fod yn llwglyd yn yr ysgol, ac rydym ni wedi dechrau'r broses o gyflwyno prydau ysgol gynradd am ddim i bawb. Un o'r ffigurau—roeddwn i'n darllen rhai ffigurau wrth baratoi ar gyfer cwestiynau i'r Prif Weinidog heddiw, ac roedd yn datgan y disgwylir i dlodi absoliwt i gynyddu o 3 miliwn dros y ddwy flynedd nesaf a rhagamcanir y bydd tlodi plant cymharol yn cyrraedd ei lefel uchaf—33 y cant—yn 2026-27, sydd, yn fy marn i, mor llwm ac yn dangos lle y gallai Llywodraeth y DU fod wedi rhoi hyder yn eu cyllideb fach yr wythnos ddiwethaf ond y gwnaethon nhw wrthod gwneud hynny.