Diolch i'r Cadeirydd am gadeirio'r pwyllgor mewn modd colegol ac am yr adroddiad a ddeilliodd o hynny. Ni allwn edrych ar bob agwedd ar yr hyn sy'n creu'r problemau yn y cyfnod byr hwn wrth gwrs, ond un o'r problemau gyda rhyddhau cleifion ar yr adeg briodol, yn amlwg, yw staffio. Nid yw o unrhyw werth o gwbl—i'r gwrthwyneb, mewn gwirionedd—i gleifion aros yn yr ysbyty'n ddiangen. Felly, nid yw o fudd i les corfforol na lles meddyliol y claf, ac nid yw'n deg ychwaith ar staff yr ysbyty na fydd, er gwaethaf eu hymdrechion gorau, yn gallu rhoi'r sylw angenrheidiol, mewn ward brysur iawn, i rywun a allai fod yn dioddef o gyflwr fel dementia, er enghraifft. Mae'r adroddiad yn tynnu sylw at staffio yn y sector gofal cymdeithasol. Mae wedi cael ei grybwyll eisoes. Mae angen mynd i'r afael â hyn ar frys. Ac rwy'n gwybod ac yn deall fod Llywodraeth Cymru yn y gofod hwnnw a'u bod yn ceisio dod i delerau â'r hyn y gallant ei wneud, fel y cyflog byw, fel hyfforddiant ychwanegol, ond er hynny, ni allwn osgoi'r ffaith bod prinder enfawr o staff o fewn gofal cymdeithasol ac o fewn ysbytai hefyd.

Ac fe soniais, yr wythnos diwethaf, fod angen inni fynd i'r afael â pham y mae pobl—a menywod ydynt yn bennaf—yn gadael y proffesiwn ar oedran penodol, o gwmpas 40 oed. Beth yw'r rheswm am hynny? Pam y maent yn gadael ac yn ein gadael ni gyda'r prinder hwn? Ai oherwydd eu bod hwy eu hunain wedi dod yn ofalwyr, neu ai oherwydd eu bod wedi bod yn y system ers 20 mlynedd ac yn awyddus iawn i adael? Nid ydym yn gwybod yr atebion, a dywedodd y Gweinidog y byddai'n chwilio am atebion, oherwydd bydd hynny'n ein helpu, os ydym yn gwybod yr atebion i'r cwestiynau hynny, i edrych ar a meddwl am reoli'r trosiant staff hwnnw, a hefyd yr hyn y bydd angen inni ei wneud ynghylch y niferoedd sy'n cael eu hyfforddi i lenwi'r bwlch hwnnw, os ydym yn gwybod mai dyna'r oedran pan fydd y rhan fwyaf o bobl yn ystyried gadael o bosibl, neu fel arall, gallem gynnig contractau gwahanol iddynt, gweithio mwy hyblyg, gweithio rhan amser. Rydym yn siarad yn aml yma am staff asiantaeth, ond yn aml iawn, os gofynnwch i rywun pam eu bod wedi mynd i weithio i asiantaeth, byddant yn dweud wrthych ei fod yn ddewis sy'n ymwneud â'u ffordd o fyw oherwydd eu bod yn cael gweithio'r oriau y maent eisiau eu gweithio, yn y llefydd y maent eisiau gweithio ynddynt. Felly, mae angen inni archwilio hynny, oherwydd mae hyn i gyd yn chwarae rhan yn yr hyn yr ydym yn siarad amdano yma. Os nad oes gennych y staff, lle bynnag y mae'r prinder hwnnw o staff, ni allwch ac ni fyddwch chi byth yn datrys y problemau.

Rwyf am siarad yn fyr am ofalwyr di-dâl a'r angen am seibiant. Fe wyddom—ac unwaith eto cafwyd tystiolaeth ynglŷn â hyn—nad yw llawer o'r cyfleusterau yr oeddent yn dibynnu arnynt ar gael iddynt mwyach, naill ai, unwaith eto, oherwydd prinder staffio neu ddiffyg cyllid yn sgil y cyni y mae pawb ohonom wedi'i ddioddef, neu fod cyfleusterau eraill ar gael ond nad ydynt yn hygyrch iddynt yn uniongyrchol. Clywsom lawer iawn am welyau gofal cymunedol cam-i-lawr, ac er fy mod yn cefnogi'r angen am y rheini, yn y pen draw mae pobl eisiau mynd adref. Os nad yw pobl yn mynd adref, maent yn dirywio'n gyflym iawn, ac os ydynt mewn gwely ysbyty neu wely cymunedol, mae'r unigolyn hwnnw'n dal i fod mewn gwely. Maent yn mynd yn ddryslyd iawn yn gyflym iawn. Maent yn mynd yn ddibynnol yn gyflym iawn, er eu bod yn mynd i mewn o fod yn byw'n annibynnol. Felly, mae'n hanfodol fod pobl yn mynd adref.

Rwy'n gwylio'r cloc; rwy'n gwybod fy mod yn brin o amser. Ond rwy'n credu ei bod yn her enfawr ac rwy'n gwybod nad hwn fydd yr unig adroddiad o'i fath. Rwy'n gobeithio y bydd y nesaf yn dangos rhywfaint o'r cynnydd y mae pawb ohonom eisiau ei weld.