1. Cwestiynau i’r Gweinidog Newid Hinsawdd – Senedd Cymru ar 19 Hydref 2022.
4. Pa asesiad y mae'r Gweinidog wedi ei wneud o ddigonolrwydd hawliau datblygu a ganiateir yng Nghymru? OQ58564
Mae hawliau datblygu a ganiateir yn cael eu hadolygu'n gyson drwy ymgynghori ag awdurdodau cynllunio lleol, busnesau a sefydliadau eraill sydd â diddordeb mewn datblygu a'r system gynllunio. Mae'r newidiadau diweddaraf yn helpu i sicrhau hyblygrwydd i awdurdodau lleol reoli ail gartrefi a llety gosod tymor byr.
Fel y gwyddoch, Weinidog, mae'r gwaith o gyflwyno band eang gwibgyswllt yn mynd yn eithaf da yn fy etholaeth yng Ngorllewin Clwyd o ganlyniad i waith Llywodraeth y Deyrnas Unedig, gan gynnwys yn nhref Abergele. Ond un o'r pryderon a fynegwyd wrthyf gan drigolion lleol yw nad yw llawer o'r seilwaith tanddaearol presennol sydd gan Openreach yn y dref yn cael ei ddefnyddio, a bydd ceblau uwchben ar bolion yn cael eu defnyddio yn lle llawer ohono. Mae hynny'n peri pryder i drigolion lleol, sy'n teimlo y dylai fod rhwymedigaeth ar Openreach i gynnal y seilwaith tanddaearol presennol ac ailosod seilwaith tebyg.
Yn amlwg, mae'r trefniadau datblygu a ganiateir ar hyn o bryd yng Nghymru yn caniatáu i Openreach wneud hyn heb unrhyw ganiatâd cynllunio o gwbl. Pa ystyriaeth fydd Llywodraeth Cymru yn ei rhoi i newid y trefniadau ar gyfer cwmnïau cyfleustodau fel Openreach i'w gwneud yn ofynnol iddynt ailosod seilwaith tebyg pan fyddant yn uwchraddio'r seilwaith yn y dyfodol?
Wel, i ddechrau, nid cyfleustod mohono. Dylai gael ei drin fel un, ond nid yw'n cael ei drin fel un, ac mewn gwirionedd mae hynny'n arwain at gyfres gyfan o ganlyniadau. Felly un o'r pethau cyntaf yr hoffwn ei awgrymu yw eich bod yn gofyn i Lywodraeth y DU ei wneud yn gyfleustod, gan y byddai hynny'n datrys cryn dipyn o ran pam fod lleoliadau ar ei hôl hi'n—[Torri ar draws.]
Chi sy'n gyfrifol am gynllunio.
Ie, ond rwy'n dweud wrthych eich bod chi wedi dweud mai cyfleustod ydyw ac nid yw hynny'n wir.
Mae'n gyfleustod pwysig. Roeddwn yn defnyddio'r diffiniad mewn ystyr ehangach.
Mae'n gwneud gwahaniaeth eithaf mawr i sut mae'r system gynllunio yn gweithio, Darren. Rwy'n dweud wrthych chi, mae'n gwneud gwahaniaeth, ac nid yw'n gyfleustod.
Nid wyf yn gwybod beth yw manylion cytundeb Llywodraeth y DU gydag Openreach i wneud y gwaith, ond pam ar wyneb y ddaear nad yw'n golygu bod rhaid iddynt ddefnyddio'r seilwaith presennol? Roedd ein cytundeb ni'n cynnwys hynny. Dylai eu cytundeb hwy fod wedi cynnwys hynny. Felly, unwaith eto, nid wyf yn gyfrifol am hynny. Mae'n hen bryd iddynt ysgwyddo'u cyfrifoldebau. Ers amser hir, rydym wedi gorfod rhoi arian datblygu economaidd tuag at y gwaith o ehangu band eang yng Nghymru am fod Llywodraeth y DU wedi bod yn cysgu ar ei thraed.
Er hynny, nid oeddwn yn ymwybodol o'r broblem benodol honno. Os ydych eisiau ysgrifennu ataf, rwy'n fodlon edrych ar y mater, ond byddwn yn dychmygu ei fod yn ymwneud â darpariaeth y cytundeb, felly mae'n debyg y byddaf eisiau gofyn i chi ysgrifennu at Weinidog Llywodraeth y DU i ofyn a ydynt yn barod i gael trafodaeth gyda mi ynglŷn â beth yw trefniadau'r cytundeb penodol hwnnw gydag Openreach. Ond cofiwch, pe bai'n gyfleustod, byddai'r rheolau cynllunio'n wahanol iawn.