8. Dadl ar Ddeiseb P-06-1294, 'Peidiwch â gadael cleifion â chanser y fron metastatig yng Nghymru y tu ôl'

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:31 pm ar 19 Hydref 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Luke Fletcher Luke Fletcher Plaid Cymru 5:31, 19 Hydref 2022

(Cyfieithwyd)

I gychwyn, fel fy nghyd-aelodau o’r Pwyllgor Deisebau, hoffwn ddweud y dylai Tassia fod yn falch o’i gwaith ac yn falch o’i deiseb. Yn y swydd hon, ac mewn bywyd a dweud y gwir, y bobl sy'n ysbrydoli fwyaf yw'r rhai yr ydym yn cymryd eu profiadau o adfyd ac yn eu defnyddio i gael dylanwad da. Anaml y cewch bencampwyr heb greithiau. Hwy yw'r cryfaf ohonom a'r gorau ohonom, ac yn fy marn i, os oes unrhyw un wedi dilyn Tassia dros yr wythnos neu ddwy ddiwethaf yn y newyddion, neu wedi cael y pleser o'i chyfarfod, ni chredaf y gallai unrhyw un amau ei chryfder. Hyd yn oed heddiw, mae hi wedi bod yn y Senedd yn cyfarfod ag Aelodau, yn ymgyrchu hyd yr eiliad olaf cyn y ddadl hon.

Mae Tassia ei hun yn byw gyda chanser metastatig y fron, ac mae ei phrofiadau o fyw gyda'r cyflwr wedi ei hysgogi i ymgyrchu dros ymyriadau clir sy'n seiliedig ar dystiolaeth i wella bywydau pobl sy'n byw gyda chanser metastatig y fron. Mae pobl sy'n byw gyda chanser metastatig y fron yng Nghymru yn cael eu hesgeuluso'n arw gan y system. Mae'n rhaid imi ddweud ei bod yn frawychus nad oes gennym ffigur cywir, cyfredol o hyd o faint o bobl sy'n byw gyda chanser eilaidd y fron yn y DU ar hyn o bryd. Y gwir amdani yw: pan nad ydych yn gwybod pwy sy'n fyw ac am ba mor hir, sut y gallwch nodi tueddiadau'n gywir? Sut y sicrhewch nad yw cynlluniau'n seiliedig ar ragdybiaethau? Mae cael y data cywir yn hollbwysig.

Mae rhwystredigaeth amlwg iawn ymhlith y rheini sydd â chanser metastatig y fron eu bod yn cael clywed bod y llwybrau'n bodoli a bod y gofal yn cyrraedd y safon. Ymddengys bod datgysylltiad rhwng yr hyn y mae’r Llywodraeth yn ei feddwl a’r hyn sy’n digwydd ar lawr gwlad. Dyna roddodd sbardun i'r ddeiseb hon—i'r 14,000 o bobl a’i llofnododd, i'r 277 o gleifion â chanser metastatig y fron a’r rhai sy’n rhoi gofal iddynt a lofnododd lythyr agored yn tynnu sylw at eu pryderon ynghylch gofal, ac i’r cleifion sydd wedi cyfrannu at arolygon Macmillan.

Ar hyn o bryd, dim ond un arbenigwr nyrsio clinigol canser eilaidd y fron penodedig sydd gan Gymru. Canfu ymchwil Breast Cancer Now mai 68 y cant yn unig o ymatebwyr yng Nghymru a gafodd enw nyrs glinigol arbenigol pan gawsant eu diagnosis, sy’n golygu nad oes gan filoedd fynediad at nyrs glinigol arbenigol a’r cymorth hanfodol y maent yn ei ddarparu. Roedd Llywodraeth Cymru wedi sefydlu grŵp gorchwyl a gorffen i asesu’r angen am nyrsys canser eilaidd y fron, ond hyd yn hyn, nid ymddengys bod hynny wedi arwain at unrhyw ganlyniadau. Mae angen i Lywodraeth Cymru gymryd camau brys i fynd i’r afael â’r prinder nyrsys clinigol arbenigol, gan gynnwys darparu’r buddsoddiad sydd ei angen i recriwtio a hyfforddi digon o nyrsys clinigol arbenigol i gefnogi pobl â chanser eilaidd y fron yn awr ac yn y dyfodol. Dylai Llywodraeth Cymru weithio gyda byrddau iechyd hefyd i greu swydd nyrs canser eilaidd y fron amser llawn ym mhob bwrdd ac ymddiriedolaeth iechyd yng Nghymru. Dywedwyd wrthyf heddiw fod Macmillan yn ariannu un o’r rhai cyntaf ym mwrdd Cwm Taf. Mae angen i Lywodraeth Cymru wneud yr un peth.

Nod y ddeiseb hon yw gwella ansawdd bywyd i bobl â chanser metastatig y fron. Bydd ei nodau'n helpu i unioni methiannau Cymru mewn perthynas â chefnogi anghenion cleifion â chanser metastatig y fron. Dyfynnodd Buffy lythyr agored Tassia, a dyma ddilyn ymlaen o’r dyfyniad hwnnw gan Tassia:

'Nawr ystyriwch y teimlad o ofn wrth ichi sylweddoli bod y system yr ydych wedi'i chefnogi drwy gydol eich oes wedi celu gwybodaeth rhagoch a allai fod wedi atal hyn rhag digwydd, a hefyd yn gwneud i chi wynebu diwedd eich oes ar eich pen eich hun?'

Fe all ac fe ddylai Cymru weithredu’r ddau bolisi hyn, gweithredu nodau’r ddeiseb hon, er mwyn helpu i wella ansawdd bywyd y rhai sy’n byw gyda chanser metastatig y fron. Efallai mai deiseb Tassia yw hon, ond mae hi'n siarad dros gynifer o bobl.