Yr Argyfwng Hinsawdd

1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 8 Tachwedd 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Delyth Jewell Delyth Jewell Plaid Cymru

2. Sut mae Llywodraeth Cymru yn gweithio i gynnwys pobl ifanc mewn penderfyniadau sy'n ymwneud â mynd i'r afael â'r argyfwng hinsawdd? OQ58684

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 1:35, 8 Tachwedd 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch. Mae COP ieuenctid Cymru yn cael ei gynnal yr wythnos hon, pan fydd Llywodraeth Cymru yn noddi digwyddiadau lle gall pobl ifanc yng Nghymru drafod yr argyfwng hinsawdd yn uniongyrchol gyda Gweinidogion ac Aelodau o'r Senedd. Mae'r cyfarfodydd hyn yn cael eu cynnal yng nghyd-destun uwch-gynhadledd COP27 eleni, lle bydd penderfyniadau'n cael eu gwneud a fydd yn llywio bywydau pobl ifanc yng Nghymru heddiw.

Photo of Delyth Jewell Delyth Jewell Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Diolch, Trefnydd. Yr wythnos hon, fel rydych chi wedi sôn, mae arweinwyr y byd yn yr Aifft ar gyfer COP27, i drafod sut y gall y byd osgoi trychineb. Maen nhw'n gwneud hynny yn erbyn cefndir rhybuddion gan y Cenhedloedd Unedig bod y blaned ar y trywydd i fod yn fyd na ellir byw ynddo, ac eto mae'r arweinwyr hynny'n dal i fethu â gwneud yr hyn sy'n angenrheidiol i achub ein dyfodol. Y dyfodol hwnnw yw'r etifeddiaeth y byddwn ni'n ei rhoi i bobl ifanc, ond eto mae eu lleisiau'n ystyfnig o absennol o gymaint o benderfyniadau ar y mater hwn a fydd yn llywio gweddill eu bywydau. Ac mae'r bobl ifanc hynny wir eisiau i'w lleisiau gael eu clywed. Y bore yma, fel rydych chi wedi sôn eto, cynhaliais gyfarfod COP ieuenctid yma yng Nghaerdydd, ochr yn ochr â'r Dirprwy Weinidog Newid Hinsawdd a Maint Cymru. A'r dydd Iau yma bydd digwyddiadau'n parhau, a bydd ysgolion ledled Cymru yn ymgynnull yn y Deml Heddwch i rannu syniadau am sut gellir achub y byd hwn. A allwch chi roi neges, os gwelwch yn dda, ar ran eich Llywodraeth, i bobl ifanc Cymru am sut byddwch chi'n eu cynnwys ym mhenderfyniadau Cymru a fydd yn effeithio ar ein dyfodol cyfunol?

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 1:36, 8 Tachwedd 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn. Rwy'n falch iawn eich bod chi wedi gallu cymryd rhan y bore yma yn nigwyddiad COP ieuenctid Cymru. Mae'n bwysig iawn bod lleisiau ein pobl ifanc yn cael eu clywed. Ac rwy'n credu bod Llywodraeth Cymru wir wedi bod yn flaenllaw o ran dod â phobl ifanc ymlaen yn hyn o beth. Fe wnaethoch chi sôn am Maint Cymru, ac rwy'n meddwl mai dyna un o'n polisïau mwyaf ardderchog. A gwn, yn yr oriel heddiw, fod tri o bobl sy'n gweithio ar brosiect tyfu coed Mbale yn Uganda—Mary, George a Michael—ac rwy'n siŵr, Llywydd, yr hoffem ni i gyd roi croeso mawr iddyn nhw yma heddiw.

Rydych chi'n codi pwynt pwysig iawn. Ddwy flynedd yn ôl, pan oeddwn i yn y COP—COP25 fyddai hwnnw wedi bod—roedd pawb yn siarad am ddegawd o weithredu, ac gwneud hyn yn ofynnol mewn gwirionedd oedd y math o bwynt a fyddai'n mynd â ni dros yr ymyl. Rydym ni ddwy flynedd i mewn i'r degawd hwnnw bellach, ac nid yw'n rhywbeth sydd ar ei ffordd; mae'n rhywbeth rydym ni i gyd yn byw ag ef, y problemau newid hinsawdd a'r argyfwng hinsawdd, ac rydym ni'n gallu ei weld, oni allwn, dim ond o'r digwyddiadau tywydd rydym ni wedi eu cael nid yn unig yn y wlad hon, ond ar draws y byd i gyd. Ond, fel rydych chi'n dweud, dyfodol ein pobl ifanc yw hwn, ac mae'n hynod bwysig bod eu syniadau a'u safbwyntiau yn cael eu clywed. Ac rwy'n credu bod y digwyddiadau y mae Llywodraeth Cymru wedi eu cefnogi wir yn galluogi pobl ifanc i gymryd rhan mewn ffordd efallai nad ydyn nhw wedi gallu ei wneud o'r blaen, a hefyd i ddod yn fwy gwybodus. Rwy'n cofio pan oedd fy mhlant fy hun yn ifanc, ac roedd ailgylchu newydd ddechrau, nhw oedd yn dod adref ac yn siarad â mi am y peth, ac rydym ni'n gwybod y bydd pobl ifanc yn mynd adref ac yn siarad â'u teuluoedd a'u rhieni amdano hefyd. Ond hoffwn wneud y pwynt nad yw'n ymwneud â'r wythnos hon yn unig; mae'n ymwneud â'r hyn rydym ni'n ei wneud yn y byrdymor, y tymor canolig a'r tymor hwy hefyd.

Photo of Laura Anne Jones Laura Anne Jones Conservative 1:38, 8 Tachwedd 2022

(Cyfieithwyd)

O ran hynny, Gweinidog, yn parhau o'r hyn rydych chi newydd ei ddweud, sut mae'r Llywodraeth hon yn gweithio i sicrhau ein bod ni'n defnyddio'r cwricwlwm newydd yn y ffordd iawn, i sicrhau ein bod ni'n creu'r ymwybyddiaeth honno rydych chi newydd ei amlinellu, gyda rhai enghreifftiau go iawn bob dydd, fel milltiroedd bwyd, er enghraifft, a sut rydym ni'n addysgu ein dysgwyr i leihau'r milltiroedd bwyd hynny a chael eich haddysgu am y gwahaniaeth rhwng prynu bwyd o bell a bwyd yn defnyddio cynnyrch lleol? Yn ogystal â'r manteision enfawr y gallwn ni i gyd feddwl amdanyn nhw, o ran ansawdd, ac ati, a defnyddio a helpu'r economi leol, gallan nhw hefyd gyfrannu at faterion yn ymwneud â'r hinsawdd. Felly, ar y pethau bach bob dydd hynny y gallwn ni eu gwneud, sut mae'r Llywodraeth hon yn ceisio hyrwyddo hynny a gweithio gyda phobl ifanc yn y ffordd honno?

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 1:39, 8 Tachwedd 2022

(Cyfieithwyd)

Mae'n bwysig iawn ein bod ni'n parhau i weithio gyda phobl ifanc a'n hysgolion yn hyn o beth. Fel y dywedais i wrth Delyth Jewell, nid yw'n ymwneud â'r wythnos hon yn unig; mae'n ymwneud â phob wythnos, on'd ydy, a mynd i'r afael â'r argyfwng hinsawdd yn y ffordd honno. Yn amlwg, mae'r cwricwlwm yn caniatáu hynny. Mae Llywodraeth Cymru yn cefnogi eco-gynghorau a'n cynghorau ysgol, lle trafodir y materion hyn. Ac rwy'n gwybod bod edrych ar sut rydym ni'n caffael ein bwyd yn ein hysgolion, i leihau'r milltiroedd bwyd, yn rhywbeth y mae'r Gweinidog Newid Hinsawdd a'r Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol yn ei ystyried ar hyn o bryd.