Part of the debate – Senedd Cymru am 3:01 pm ar 8 Tachwedd 2022.
Ie wir, Sam, rwyf i'n sicr o'r farn fod angen i ni ystyried rhaglen sy'n cymell pobl. Un o ddirgelion y byd i mi—rydych chi a minnau wedi trafod hyn yn rhinwedd eich swydd flaenorol, fel minnau—yw pam nad yw prisiau tai yn adlewyrchu gwelliannau amrywiol. Felly, mae hi'n ddirgelwch mawr i mi pam nad yw tai sydd â band eang yn costio mwy na'r rhai nad oes ganddyn nhw ddim, oherwydd pe bawn i'n prynu tŷ heb unrhyw fand eang, fe fyddwn i'n tynnu'r gost o osod band eang oddi ar bris y tŷ. Felly, nid wyf i'n deall pam nad yw hwnnw wedi bod yn ddylanwad ar y farchnad, ac mae effeithlonrwydd ynni yn union yr un fath â hynny. Pan fyddwch chi'n prynu tŷ, siawns bod y ffaith y bydd eich biliau chi'n costio £18 y flwyddyn o'i gymharu â miloedd o bunnoedd y flwyddyn yn gwneud gwahaniaeth enfawr i'r swm y byddwch chi'n barod i'w wario. Nid wyf i'n deall pam nad yw hynny wedi dylanwadu ar y farchnad.
Felly, fe fydd angen i ni edrych ar—ac mae Rebecca Evans a minnau wedi dechrau rhai sgyrsiau rhagarweiniol ynghylch sut y gallai hyn weithio eisoes—raglen cymhelliant i berchen-feddianwyr, ond rwyf i am ddweud bod hynny'n gynnar yn y sgwrs honno. Fel cyfeiriais i yn fy natganiad, ceir trafodaethau gyda Banc Datblygu Cymru yn ogystal â chynlluniau benthyciadau a grantiau, oherwydd ein bod ni'n awyddus i wneud hyn yn iawn. Ac fel rwyf i newydd ei ddweud wrth Jenny Rathbone, rydym ni'n dymuno bod yn sicr fod y cyngor yr ydym ni'n ei roi i bobl am fuddsoddi eu harian nhw'n arwain at y canlyniad y maen nhw'n ei geisio o ran effeithlonrwydd ynni, a bod y buddsoddiad cyfalaf y maen nhw'n ei wneud yn cael ei adlewyrchu yn y gwerth y maen nhw'n ei gael yn ôl, gyda biliau ynni sy'n llai, ond o ran gwerth yr ased hefyd. Felly, rydym ni'n gweithio ar hyn, rydym ni'n sicr yn edrych ar gymhellion i bobl, ac mae croeso mawr i bob syniad da.