Part of the debate – Senedd Cymru am 3:04 pm ar 8 Tachwedd 2022.
Diolch yn fawr am hynna. Fel dywedais i wrth un neu ddau o bobl eraill hefyd, yn gyntaf i gyd rwyf i am ddweud y bydd y rhaglen newydd yn dechrau cyn y gaeaf nesaf. Felly, fe fyddwn ni'n ei chaffael a'i dechrau cyn y gaeaf nesaf, a dim ond ar gyfer bod yn gwbl eglur, fe geir amserlen bendant ar gyfer gwneud hynny ac rwy'n awyddus iawn, yn amlwg, nad ydym ni'n cyrraedd gaeaf arall eto heb ei chyflawni hi. Ond, rydym ni'n awyddus i ddysgu llawer o wersi am rai o'r cynlluniau â bwriadau da a fu yn y gorffennol. Mae gan Siân Gwenllian, fe wn i, broblemau yn ei hetholaeth hi, mae gan Aelodau eraill broblemau, ac mae gennyf innau rai fy hun acw, oherwydd cynlluniau a oedd yn llwyddiannus i raddau helaeth, ond am mai dull un ateb sy'n addas i bawb a fabwysiadwyd, fe achoswyd problemau mewn rhai tai nad oedden nhw wir yn addas i'r cynlluniau, ac ni allwn ni fod o gymorth bob amser. Felly, nid ydym ni wedi gallu helpu pob aelwyd ledled Cymru sydd wedi profi trafferthion oherwydd gwahanol faterion cytundebol cymhleth ynghylch y ffordd y cafodd y rhaglenni hynny eu cyflwyno.
Felly, rwyf i'n wir o'r farn ei bod hi'n bwysig gwneud pethau yn iawn, ac nad ydym ni mewn gwirionedd yn gwneud y sefyllfa yn waeth i leiafrif o bobl na'u sefyllfa wreiddiol nhw. Ac rwy'n awyddus iawn hefyd i wneud yn siŵr ein bod ni'n gallu datblygu cadwyni cyflenwi ar gyfer hyn yng Nghymru. Felly, wyddoch chi, ar hyn o bryd, mae cyfran o'r dechnoleg hon yn gostus iawn, ac mae'r dadansoddiad yn anodd iawn i'w wneud o ran y budd a ddaw o'r gost honno, hyd yn oed gyda phrisiau ynni fel y maen nhw. Ond, os ydym ni'n gwneud hyn yn iawn, yna fe fyddwn ni'n gallu cael cadwyn gyflenwi yn ei lle sy'n lleihau cost y dechnoleg honno'n llawer cynt nag y byddai'n digwydd fel arall. Fe geir llawer o enghreifftiau o gaffaeliadau gan y Llywodraeth sydd wedi gwneud felly, ac rwy'n awyddus iawn i fod â'r swyddi gwyrdd yng Nghymru yn ogystal ag effeithlonrwydd i dai Cymru.
O ran cynllun Nyth, rydym ni wedi bod yn chwilio am gryn amser am ffordd i wella'r cynllun hwnnw oherwydd, wyddoch chi, yn bennaf, mae hwnnw wedi bod yn rhoi boeleri nwy sy'n fwy effeithlon yn lle boeleri nwy aneffeithlon iawn, ac er bod hynny wrth gwrs yn golygu rhywfaint o fudd i'r aelwyd, oherwydd cost nwy ar hyn o bryd, nid yw'n gwneud cymaint o wahaniaeth â hynny—a beth bynnag, nid yw hynny'n helpu'r argyfwng hinsawdd, sef un o'r problemau mwyaf sydd gennym ni i gyd. Felly, eto, mae ceisio gweddnewid y rhaglen, fel nad yw hi'n dwyn cyfran o gymorth oddi wrth aelwydydd sydd lleiaf abl i ymdopi, ac nad yw'n gwneud y broblem yn waeth yn y dyfodol chwaith, wedi bod yn fwy problemus nag y byddwn i wedi hoffi i hynny fod, a dyna'r gwir amdani. Felly, yr hyn yr ydym ni'n awyddus i'w wneud yw cael rhai rhaglenni ar waith sy'n helpu'r gyfran fwyaf o bobl i wneud y peth gorau ar gyfer eu cartrefi nhw, boed hynny drwy'r rhaglen landlordiaid cymdeithasol neu drwy ein cynghorau ni neu drwy ein cynlluniau lesio'n ôl ni neu gyda'r sector rhentu preifat.
Ac yna'r darn olaf o'r pos hwn yw sut i gymell landlordiaid y sector rhentu preifat i aros yn y sector a buddsoddi yn wirioneddol, yn hytrach na gadael hynny i'r sector yn unig, os ydym ni'n rhoi rhwymedigaethau arnyn nhw. Felly, fe fyddwn ni'n cynnal sgyrsiau gyda landlordiaid y sector rhentu preifat, drwy wahanol sefydliadau, ynglŷn â'r ffordd orau o gymell hynny. Gan mai dim ond un neu ddau o dai y mae'r rhan fwyaf o landlordiaid yng Nghymru yn berchen arnyn nhw; nid oes gennym ni unrhyw asiantau landlordiaid enfawr, na llawer iawn o landlordiaid enfawr. Felly, mae sicrhau bod y bobl hynny'n aros yn y sector ac nid yn gwneud dim ond gwerthu i'r un sy'n cynnig fwyaf o arian yn rhan bwysig iawn o'r hyn yr ydym ni'n ceisio ei wneud hefyd.