– Senedd Cymru am 3:10 pm ar 16 Tachwedd 2022.
Pwynt o drefn, Joyce Watson.
Diolch, Lywydd. Rwyf am godi pwynt o drefn am yr ymddygiad a welsom yn y Siambr hon ychydig funudau yn ôl—ymddygiad a achosodd i un o fy nghyd-Aelodau deimlo cymaint o fygythiad nes y bu'n rhaid iddi symud oddi wrth yr unigolyn hwnnw. A hefyd roedd yr un ymddygiad yn dangos amarch enfawr i chi fel Cadeirydd y sefydliad hwn, ac felly i'r sefydliad ei hun.
Rwyf wedi bod yma ers dros 15 mlynedd, ac rydych chi wedi bod yma ers llawer mwy na hynny, ac nid wyf erioed wedi tystio i ymddygiad o'r fath yn y Siambr. Ni allaf ond gobeithio, ac rwy'n siŵr y bydd pawb yn cytuno, na chaiff hyn ei ailadrodd byth. Mae'n weithle, a phan fo pobl yn teimlo dan fygythiad yn sgil ymddygiad eraill yn eu gweithle, yn enwedig pan fo'n Siambr etholedig ac yn swyddfa'r Senedd, rwy'n credu ei fod yn destun pryder mawr.
Felly, diolch ichi am ganiatáu i mi wneud y pwynt o drefn. Gobeithio bod yr unigolyn yn myfyrio o ddifrif ar ei ymddygiad. Rwy'n gwybod eich bod wedi gofyn am ymddiheuriad. Mae'r ymddiheuriad, rwy'n credu, yn ddyledus i bawb a dystiodd i hynny, ond nid yn lleiaf i'r unigolyn a deimlai dan gymaint o fygythiad ac mor ofidus o'i herwydd. Diolch.
Diolch, Joyce Watson, am gyfleu rhai o'r pethau sy'n amlwg wedi mynd drwy feddyliau llawer o bobl ac a anfonwyd ataf yma ar y ddesg flaen, yn sgil y colli tymer annerbyniol gan yr Aelod, rhywbeth a ysgydwodd bawb ohonom ar y pryd, rwy'n credu, nid yn unig y rhai a oedd yn agos ato. Treuliais y rhan fwyaf o'r bore yn dweud wrth westai brenhinol pa mor dda roeddem yn ymddwyn fel Siambr o'i gymharu â mannau eraill, ac roeddwn yn anghywir yn hynny, ac rwy'n siŵr y bydd yr Aelod ei hun am fyfyrio ar ei ymddygiad ar y diwrnod hwn, yn ogystal ag unrhyw ddiwrnod arall.
Fel y dywedais yn dilyn y digwyddiad, byddaf yn disgwyl ymddiheuriad gan Gareth—. Gareth Davies—nid Gareth Bale, Gareth Davies—cyn iddo gael ei alw eto yn y Siambr hon. Bydd yr ymddiheuriad hwnnw i mi, bydd, ond fe fydd i bob un ohonom, ac mae ein disgwyliadau'n uchel yn y lle hwn, ac fe fethodd un Aelod gyrraedd y disgwyliad o ran ei ymddygiad y prynhawn yma. Fel y dywedoch chi, Joyce Watson, rwy'n siŵr y bydd yn myfyrio ar hynny nawr, fel pob un ohonom, a byddaf yn disgwyl yr ymddiheuriad, a byddaf yn sicrhau bod pob Aelod yn gwybod pan gaiff hwnnw ei roi.
Pwynt o drefn, Lywydd. Nid yr un pwynt o drefn.
Ie, iawn felly—pam lai?
Diolch, Lywydd. Rwy'n cytuno â'r pwyntiau a wnaeth Joyce, ac fe allech glywed y teimlad yn y peth. Ond roedd fy mhwynt o drefn gwreiddiol ar ran Aelodau meinciau cefn nad ydynt yn llefarwyr mainc flaen. Wrth gyflwyno sylwedd y sylwadau gan yr unigolyn i'r chwith y tu ôl i mi, fe wnaeth yn glir ei fod yn defnyddio'r cyfle fel llefarydd mainc flaen ar ofal cymdeithasol i godi mater etholaethol ynghylch iechyd. Mae hynny'n golygu ei fod yn atal unrhyw Aelodau lleol neu ranbarthol eraill yn yr ardal honno—nid wyf wedi fy nghynnwys yn yr un penodol hwn—i ymyrryd neu i ddod i mewn ar gwestiynau atodol. Fy nghwestiwn—. Efallai na fyddwch yn gallu ei ateb yn syth—rwy'n derbyn hynny, Lywydd—ond fel Aelod o'r meinciau cefn, byddwn yn hynod werthfawrogol o rywfaint o eglurder ynglŷn ag a yw'r Rheolau Sefydlog yn dweud rhywbeth am hyn, neu a yw'n fater i reolwyr busnes o fewn y grwpiau gwleidyddol. Mae'n ymddangos yn hynod annheg i Aelodau meinciau cefn nad ydynt yn cael siarad am rywbeth sy'n ymddangos i mi yn gamddefnydd o rôl llefarydd mainc flaen.
Wel, fel y dywedais yn ystod y cwestiynau eu hunain, mater i'r Ceidwadwyr yw penderfynu beth yw cynnwys cwestiynau eu llefarwyr. Mae'n fy synnu y byddai grŵp gwleidyddol yn dewis cael cwestiynau eu llefarwyr yn canolbwyntio'n llwyr ar fater etholaeth—un etholaeth—ac fe wnaf ystyried hynny. Nid oes unrhyw beth yn y Rheolau Sefydlog i'w wahardd, ac felly, mae mewn trefn, ond credaf fod sawl agwedd ar y cyfraniad hwnnw y prynhawn yma a fydd yn rhoi pethau inni eu hystyried dros gyfnod hwy o amser. Diolch am hynny.