Part of the debate – Senedd Cymru am 3:06 pm ar 29 Tachwedd 2022.
Diolch yn fawr i Gareth am ei sylwadau a diolch iddo am fynegi ei dristwch am y drasiedi hon, gan gydnabod mai, yn y pen draw, y tri unigolyn hynny a garcharwyd sy'n gyfrifol. Rwy'n credu bod mater COVID yn fater pwysig ac, yn sicr, mae'r adolygiad yn cyfeirio at COVID ar sawl achlysur. Rwy'n credu ei fod wedi ei gwneud hi'n fwy anodd oherwydd, yn sicr, roedd pob un o'r cynadleddau achos yn rhai rhithwir ac, o ran siarad â Logan yn y cnawd, fe achosodd rai anawsterau—y ffaith bod cyfyngiadau COVID yn weithredol. Ond, rwy'n credu bod yna ganllawiau clir ynglŷn â sut y dylech chi weithredu, o ran amddiffyn plant, felly nid wyf o'r farn y gallwn ni ddweud mai ar COVID yr oedd y bai i gyd am yr hyn a ddigwyddodd.
Ond, yn sicr fe effeithiodd COVID yn sylweddol ar y gweithlu. Fe wyddom ni fod llawer wedi bod yn absennol oherwydd salwch, felly roedd y straen ar y gweithlu yn waeth nag arfer. Ond, eto, nid oes unrhyw ffordd y gallwch chi ddweud, pe byddai rhywbeth wedi bod yn wahanol, yna ni fyddai hyn wedi digwydd. Mae yna orddibyniaeth ar staff asiantaeth, ac rydym ni'n gwneud ein gorau glas i ddenu mwy o weithwyr cymdeithasol. Fel y gwyddoch chi, rydym ni wedi cyflwyno'r bwrsari i annog gweithwyr cymdeithasol i ymuno ac aros, gan geisio rhoi mwy o gysylltiad rhyngddo a'r bwrsariaethau yn y gwasanaeth iechyd. Rydym ni wedi rhoi cefnogaeth i weithwyr cymdeithasol hefyd, oherwydd rwy'n credu ein bod ni i gyd yn cydnabod pa mor anodd yw swyddi gwaith cymdeithasol. Roeddwn i'n weithiwr cymdeithasol fy hunan, felly yn sicr rwy'n gwybod am y straen enfawr sydd ar weithwyr cymdeithasol, ac rwy'n credu ei bod hi'n hanfodol ein bod ni'n gwneud popeth yn ein gallu i'w cefnogi nhw mewn swydd sydd mor anodd.
Roedd Gareth yn cyfeirio at rannu gwybodaeth, sef mater cwbl allweddol, a hefyd bod staff iau ag ofn herio, ac fe gyfeiriwyd at hynny yn yr adroddiad. Rwy'n credu mai dyma un o'r gwersi y mae'n rhaid ei dysgu o'r adroddiad; roedd yna themâu o ran dysgu yn codi o'r adroddiad ac mae'n rhaid i ni wneud yn siŵr bod y diwylliant yn newid yn y sefydliadau yr atgyfeirir atynt.
O ran adolygiad o wasanaethau plant ledled Cymru, rwyf i eisoes wedi dweud fy mod i'n derbyn yr holl argymhellion sydd yn yr adroddiad. Yn sicr, nid ydyn nhw i gyd yn berthnasol i Lywodraeth Cymru, felly fe fydd yn rhaid i mi eu derbyn a gweithio gyda'r asiantaethau partner i wneud yn siŵr ein bod ni'n symud ymlaen i weithredu'r argymhellion hynny. Rwy'n teimlo ar hyn o bryd na fyddai adolygiad o wasanaethau cymdeithasol i blant o gymorth i fynd i'r afael â'r materion hyn mewn gwirionedd, oherwydd cymerodd yr un yn Lloegr 16 mis; rwy'n rhagweld y bydd yr un sydd am ddigwydd yng Ngogledd Iwerddon yn cymryd 16 mis. Mae llawer o'r pethau a ddaeth i'r amlwg yn yr adroddiadau hynny yn rhai sy'n cael eu hadleisio yn y gwaith yr ydym ni'n ei wneud ac yn cael eu hadleisio yn yr adolygiad hwn.
Felly, mae'r argymhellion yr ydym ni'n eu derbyn yn rhai pellgyrhaeddol, sy'n ystyried sut mae cynadleddau achos yn cael eu cadeirio a llawer o argymhellion pwysig iawn eraill. Rwy'n credu bod hynny, ynghyd â'r gwaith a'r adolygiadau a wnaethom ni eisoes, yn rhoi sylfaen dda iawn i ni ddechrau gweithio ar hyn nawr. Ac nid wyf i o'r farn y byddai cael adolygiad pellach ar hyn o bryd o gymorth gwirioneddol, felly rwyf i o'r farn mai dechrau gweithio nawr sydd ei angen arnom ni. Diolch i chi.