6. Beth yw blaenoriaethau Llywodraeth Cymru ar gyfer gofal sylfaenol yng Nghanolbarth a Gorllewin Cymru? OQ58976

Diolch i'r Aelod am y cwestiwn yna, Llywydd. Yn rhan gyntaf tymor y Senedd hon, rydyn ni wrthi'n cytuno ar gytundebau newydd, diwygiedig gyda phob un o'r pedair cangen o ofal sylfaenol ledled Cymru. Ein blaenoriaeth yw sicrhau'r gwerth mwyaf posibl o'r contractau hynny i gleifion, o ran mynediad, cynaliadwyedd gwasanaethau ac ansawdd gofal.

Diolch yn fawr iawn am yr ateb.

Un agwedd ar ofal sylfaenol yr wyf i'n credu bod y rhan fwyaf o bobl yn gwybod fy mod i'n poeni'n fawr amdani yw dannedd, ac yn enwedig dannedd ein plant ledled Cymru. Rwy'n deall nad oes gennym ni ddata am faint o blant sy'n aros am ddeintydd y GIG mewn gwirionedd. Yr unig fyrddau iechyd yr ydyn ni wedi gallu cael data ganddyn nhw, ar ôl gofyn iddyn nhw'n benodol, oedd Powys a Chaerdydd. Ac, ym Mhowys, cofnodir bod nifer syfrdanol o 800 o blant angen, ac yn aros am ofal deintyddol y GIG. Fe wnes i gyfarfod â mam ychydig ddiwrnodau yn ôl a oedd wedi cael galwad ffôn gan ei deintydd i ddweud wrthi na allai ei phlant ddefnyddio'r deintydd penodol hwnnw mwyach, gan eu bod nhw'n newid i ofal preifat.63

Prif Weinidog, rydyn ni'n deall llawer o'r pwysau sydd ar ein deintyddion, ond heb os nac oni bai mae'n rhaid i ni, yn y Siambr hon, boeni am ddannedd ein plant. Felly, a gaf i ofyn i chi: pryd fyddwn ni'n cael data ar nifer y plant ledled Cymru sy'n aros am ddeintydd y GIG? Diolch yn fawr iawn.

Llywydd, ni allaf gynnig ateb i'r cwestiwn hwnnw i'r Aelod, gan fy mod i'n meddwl ei fod yn gwestiwn eithaf anodd ei ateb mewn gwirionedd, gan eich bod chi'n ceisio dod o hyd i blant nad ydyn nhw yn gwneud rhywbeth yn hytrach na phlant sydd yn gwneud rhywbeth. O ran plant sy'n gwneud rhywbeth, yna ym Mhowys, ers i'r contract newydd ddechrau cael ei ddefnyddio gan ddeintyddion, bu 1,100 o apwyntiadau newydd ar gael i blant yn yr wyth mis diwethaf. Yn holl ranbarth yr Aelod, mae 5,500 o apwyntiadau plant newydd wedi bod ar gael yn y cyfnod hwnnw, ac mae mwy i ddod.

Felly, er ein bod ni'n sicr eisiau gwneud mwy, rydyn ni eisiau arallgyfeirio'r proffesiwn fel bod gwahanol ffyrdd y gellir darparu gofal i'n plant yn y maes deintyddol. Pan wnaeth y Gweinidog ei datganiad ar y contract newydd yn ôl ym mis Mehefin y llynedd, roedden ni'n rhagweld tua 120,000 o apwyntiadau newydd ym maes deintyddiaeth y GIG yng Nghymru; byddwn yn rhagori ar hynny gyda chwarter y flwyddyn yn dal i fynd. Felly, er bod y sefyllfa'n parhau i fod yn heriol mewn sawl rhan o Gymru, yn rhanbarth yr Aelod ei hun, o gymryd Hywel Dda a Phowys gyda'i gilydd, bydd dros 13,000 o apwyntiadau newydd nad oeddent ar gael y llynedd a fydd eisoes wedi cael eu defnyddio eleni, gyda mwy i ddod.