Mae'r ddadl fer heddiw gan Janet Finch-Saunders.

Os caf fi ofyn i'r Aelodau adael y Siambr yn dawel, yn enwedig y rhai ohonoch sydd o amgylch Janet Finch-Saunders ar hyn o bryd. Bydd unrhyw Aelodau sy'n dymuno gadael y Siambr yn gwneud hynny'n dawel ac yn gyflym, ac yna gall Janet Finch-Saunders ddechrau a chyflwyno ei dadl. 

Diolch, Lywydd. Y ddadl heno yw 'Datblygu'r sector ynni hydrogen yng Nghymru', ac rwyf wedi cytuno i roi munud yr un i Samuel Kurtz AS, James Evans AS, Huw Irranca-Davies AS, Rhun ap Iorwerth AS a Sam Rowlands AS. Felly, dadl boblogaidd. 

Daeth y Dirprwy Lywydd (David Rees) i’r Gadair.

Mae cyrraedd allyriadau nwyon tŷ gwydr sero net erbyn 2050 yn her sylweddol iawn. Mae angen gweithredu ar frys ar draws yr economi. Mae'r Asiantaeth Ynni Rhyngwladol wedi dweud bod angen

'ymgyrch ddigynsail i sicrhau technoleg lân rhwng nawr a 2030'

Rydym i gyd yn gwybod bod gan hydrogen rôl allweddol iawn i'w chwarae. Fel y nododd Pwyllgor Gwyddoniaeth a Thechnoleg Tŷ'r Cyffredin,

'mae iddo nodweddion unigryw fel tanwydd sy'n llosgi'n lân y gellir ei storio am amser hir a chynhyrchiant y gellir ei ddatblygu ar raddfa fawr drwy sawl dull carbon isel. Mae hyn yn galluogi hydrogen i chwarae rhan yn y broses o ddatgarboneiddio ein defnydd o ynni, a hefyd i ddarparu mwy o wytnwch yn ein system ynni, a chynyddu diogelwch ffynonellau ynni'r DU.'

Nid oes amheuaeth y gallai hydrogen carbon isel fod yn ateb yn lle'r tanwyddau carbon dwys a ddefnyddir heddiw a bod Cymru mewn sefyllfa dda i fod yn bwerdy hydrogen. Ceir cymaint o brosiectau cyffrous ar draws ein gwlad. Mae clwstwr diwydiannol de Cymru yn edrych ar gynhyrchu a chludo hydrogen a dal a defnyddio carbon deuocsid ar raddfa fawr. Mae RWE yn datblygu prosiect hydrogen gwyrdd ar safle eu gorsaf bŵer bresennol ym Mhenfro. Mae'n gynllun gwych. Er enghraifft, bydd hydrogen gwyrdd sy'n cael ei gynhyrchu drwy ddefnyddio trydan o ynni adnewyddadwy yn cael ei ddefnyddio gan ddiwydiant lleol ac fel tanwydd ar gyfer cerbydau nwyddau trwm a gaiff eu pweru gan hydrogen yn y dyfodol. Mae ERM Dolphyn a Source Energy wedi cyhoeddi cynlluniau i ddatblygu safleoedd gwynt arnofiol hydrogen gwyrdd ar raddfa gigawat yn y môr Celtaidd. Mae HyNet yn mynd i dorri chwarter o'r carbon deuocsid sy'n cael ei ollwng o bob rhan o'r rhanbarth drwy gloi'r carbon deuocsid a allyrrir gan ddiwydiant trwm a darparu hydrogen carbon isel a gynhyrchir yn lleol i'r diwydiant pŵer a thrafnidiaeth a gwresogi cartrefi a busnesau. Mae arloeswr tanwydd hydrogen o Lannau Dyfrdwy bellach wedi sicrhau bron i £250,000 o gyllid gan Lywodraeth y DU i berffeithio technoleg dal carbon a fydd yn helpu i ostwng effaith amgylcheddol ei safleoedd gwastraff-i-hydrogen, ac ni allwn anghofio bod cynlluniau ar gyfer hyb hydrogen ar Ynys Môn wedi cael eu cymeradwyo, gan baratoi'r ffordd ar gyfer y datblygiad cyntaf o'i fath yng Nghymru. Mewn gwirionedd, mae Llywodraeth y DU wedi datblygu strategaeth sy'n nodi sut y bydd y Llywodraeth Geidwadol yn ysgogi cynnydd yn y 2020au tuag at gyflawni ein huchelgais i gynhyrchu 5 GW erbyn 2030.

Fodd bynnag, Aelodau, Lywydd a Weinidog, rhaid dweud bod yr Alban a Chymru'n llai uchelgeisiol. Mae cynllun gweithredu hydrogen yr Alban ond yn darparu camau sydd i'w cymryd dros y pum mlynedd nesaf, ac yma yng Nghymru rydym yn ddibynnol ar lwybr hydrogen sydd ond yn llywio gweithgaredd a fydd yn digwydd yn y tymor byr, hyd at 2025. Dim syndod, felly, fod yr ymatebion i'r ymgynghoriad a gyhoeddwyd fis Mehefin diwethaf yn cynnwys canfyddiadau fel ymatebwyr niferus yn nodi eu bod yn teimlo bod y llwybr ond yn ymdrin â nodau tymor byr ac y dylai fod yn fwy uchelgeisiol. Teimlent fod angen strategaeth hirdymor i'w gwneud hi'n bosibl cyflwyno'r economi hydrogen ac adeiladu marchnad hirdymor ar gyfer prosiectau carbon isel. Ac awgrymodd nifer o'r ymatebwyr nad oedd y llwybr yn cynnwys digon o fanylion ac uchelgais mewn rhai meysydd lle mae disgwyl i hydrogen chwarae rhan allweddol yn y system ynni yn hirdymor: datgarboneiddio diwydiant, ar gyfer gwresogi adeiladau, ac fel ateb storio ynni gan ganiatáu mwy o ddefnydd o ynni adnewyddadwy ysbeidiol.

Weinidog, mae hyd yn oed eich Llywodraeth eich hun yn datgan yn y crynodeb o ymatebion i'r ymgynghoriad, ac rwy'n dyfynnu,

'amcan y Llwybr oedd diffinio cyfres o amcanion tymor byr, gan ganolbwyntio ar gamau gweithredu a phrosiectau y gellir eu gweithredu ar ddechrau'r 2020au. Nid yw'r ddogfen yn strategaeth gynhwysfawr ar gyfer hydrogen yng Nghymru (ac ni fwriadwyd iddi fod); yn hytrach, roedd yn ceisio diffinio cyfres o gamau diedifar i roi Cymru mewn sefyllfa i fanteisio ar y buddion amrywiol y gall mwy o ddefnydd o hydrogen eu cynnig.' 

Felly, ble mae'r strategaeth gynhwysfawr fwy hirdymor ar gyfer arloesedd hydrogen yng Nghymru? Ochr yn ochr ag ymgorffori'r holl weithgareddau gwych sydd eisoes yn digwydd, byddai gennyf ddiddordeb penodol mewn gweld y strategaeth yn cynnwys adrannau sy'n gosod uchelgeisiau ar gyfer hydrogen mewn cymunedau, ac ym meysydd trafnidiaeth a chynllunio.

Mae cymunedau yn yr Alban ac yn Lloegr yn profi newid. Mewn rhai achosion, dim ond newidiadau cyfyngedig sydd eu hangen i bibellau nwy a chartrefi i hydrogen gael ei ddefnyddio ar gyfer gwresogi, dŵr poeth a choginio. Mewn gwirionedd, nid yw defnyddio hydrogen yn y rhwydwaith nwy yn gysyniad cwbl newydd. Arferai hydrogen lifo drwy bibellau'r wlad fel rhan o nwy trefol cyn y 1960au, ac erbyn hyn yn Lloegr, yn Whitby yn Ellesmere Port, bydd eiddo yn y pentref hydrogen a gadarnhawyd yn cael ei ddarparu gyda chynnig am ddim i uwchraddio boeler nwy i'w wneud yn barod ar gyfer hydrogen, a bydd hydrogen yn cael ei gyflenwi o 2025. Yn yr un modd, yn yr Alban eleni, bydd 300 o gartrefi yn Buckhaven and Methil yn cael eu pweru gan hydrogen gwyrdd. Ond Weinidog, Aelod o Senedd Cymru wyf i. Beth am ein cymunedau yma yng Nghymru? Dylem i gyd yma anelu at weld treial cymdogaeth hydrogen yn cael ei gyflwyno, a chael ei ddilyn cyn gynted â phosibl gan dreial pentref hydrogen mawr a pheilot trefol erbyn diwedd y degawd. 

O ran trafnidiaeth, rwyf wedi cyfeirio'n barod at gerbydau nwyddau trwm ac mae'n rhaid imi gydnabod bod denu integreiddwyr cerbydau i Gymru a datblygu trenau celloedd tanwydd yn rhan o gamau gweithredu a argymhellir gan eich llwybr eich hun. Fodd bynnag, beth yw ein huchelgais ar gyfer cerbydau preifat? Fel y bydd fy nghyd-Aelod James Evans AS yn gwybod yn well na'r rhan fwyaf, mae Riversimple yn arloesi gyda'r genhedlaeth nesaf o gerbydau dim allyriadau. Maent yn defnyddio hydrogen, nid batris, ac nid ydynt yn allyrru unrhyw beth ond dŵr. Mae Green Tomato Cars yn gweithredu fflyd o 50 o gerbydau hydrogen yn Llundain, ac mae DRIVR yn rhedeg fflyd o 100 o dacsis hydrogen yn Copenhagen. Felly, byddwn yn falch iawn o weld cymhellion ar gyfer fflydoedd tacsis hydrogen yma yng Nghymru. 

Mae angen inni ystyried cael gwared ar rwystrau i geir hydrogen at ddefnydd preifat. Mewn gwirionedd, cafwyd newyddion da yn ddiweddar, gan fod cyllid Llywodraeth y DU bellach yn mynd tuag at brosiect Toyota i greu fersiwn sy'n cael ei phweru gan gelloedd tanwydd hydrogen o'u fan Hilux fyd-enwog. Fodd bynnag, eisoes ar y farchnad Brydeinig mae Toyota Mirai a Hyundai Nexo, felly gallem fod yn cefnogi ein trigolion i fuddsoddi yn y dulliau teithio gwyrdd hynny. Yn 2021, cafodd y cwmni fferi Norwyaidd, Norled, gyflenwad o fferis hydrogen hylifol cyntaf y byd, MF Hydra. Mae lle ar y fferi i 300 o deithwyr ac 80 o geir. Mae Norwy wedi bod yn gwneud gwaith arloesol i ddangos dichonoldeb hydrogen fel tanwydd ar gyfer llongau teithwyr. Oni fyddai'n anhygoel pe bai gennym uchelgais i weithio gyda Llywodraeth Iwerddon a'r sector preifat i weld llongau sy'n cael eu pweru gan hydrogen yn hwylio rhwng ein porthladdoedd? 

Yn olaf, mae angen sicrhau bod ein hawdurdodau cynllunio yn cael eu cefnogi'n briodol i gymeradwyo cynlluniau hydrogen yn gyflym. Er enghraifft, rwy'n ymwybodol fod ymatebion i'ch ymgynghoriad yn cynnwys pryderon am y drefn gynllunio yma yng Nghymru. Roedd rhai wedi nodi bod amserlenni cynllunio hirdymor yn achosi oedi mawr i gomisiynu prosiectau ar raddfa fwy, gan ychwanegu risg ychwanegol ddiangen. Byddai'n wych clywed heno a ydych wedi archwilio atebion posibl i bryderon ynglŷn â chynllunio. Yn y pen draw, dylem gael gwared ar yr holl rwystrau posibl i ddatblygiad hydrogen, yn enwedig hydrogen gwyrdd, er mwyn iddo chwarae rhan bwysicach fyth yng Nghymru. Yn y bôn, gallech wneud mwy i helpu drwy greu strategaeth hydrogen briodol i Gymru. Weinidog, yn eich ymateb rwy'n gobeithio y byddwch yn gadarnhaol iawn ynglŷn â'r ddadl hon. Bydd cyfraniadau eraill gan Aelodau eraill heno yn profi i chi pa mor bwysig yw hi ein bod yn cynnwys hydrogen o ddifrif yn ein hymgyrch i gyrraedd targedau ynni adnewyddadwy, di-garbon. Diolch.

Rwy'n ddiolchgar iawn i'r Aelod dros Aberconwy, Janet Finch-Saunders, am roi munud o'i hamser i mi. Rwy'n falch iddi sôn am RWE yn fy etholaeth yng Ngorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro a'u prosiect hydrogen. Byddwn yn falch iawn o'ch croesawu i lawr i Orllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro, Janet, i weld prosiect arloesol RWE, ac estynnaf y gwahoddiad hwnnw i'r Gweinidog Newid Hinsawdd hefyd. Ac roedd yna ymateb cadarnhaol gan Lywodraeth Cymru y llynedd i'r defnydd o hydrogen pontio, hydrogen glas a hydrogen gwyrdd—yr angen am y ddau fath wrth inni geisio cyrraedd sero net—a'r defnydd cynyddol o hydrogen mewn cerbydau nwyddau trwm, fel y soniodd Janet, fflydoedd tacsis ac ati. Felly, hoffwn estyn gwahoddiad i'r ddwy ohonoch i ddod i lawr i RWE, yn yr etholaeth orau yng Nghymru gyfan, ac rwy'n gwybod y bydd RWE yn falch iawn o ddangos i chi yr hyn sydd ganddynt i'w gynnig, a beth maent yn anelu i'w wneud mewn perthynas â chynhyrchu hydrogen. Diolch, Ddirprwy Lywydd.

Hoffwn ddiolch i Janet Finch-Saunders am ddod â'r ddadl bwysig hon i'r Senedd. Mae'r sector hydrogen yn hynod bwysig i fy etholaeth i, fel mae Janet wedi sôn. Ychydig flynyddoedd yn ôl, symudodd cwmni o'r enw Riversimple i Landrindod i adeiladu prototeip o gar hydrogen yno ar y safle, o'r enw Rasa, yn addas iawn. Fe wnaeth hyd yn oed Ei Fawrhydi y Brenin fynd am dro mewn car hydrogen, ac fe wnaeth argraff fawr iawn arno. Mae datblygu'r sector hydrogen yng Nghymru yn allweddol i fod yn wyrddach; mae angen mwy o seilwaith hydrogen arnom ledled Cymru. Rwy'n gwybod bod fy nghyd-Aelod Peter Fox, yng Nghyngor Sir Fynwy, wedi defnyddio Riversimple ar gyfer rhai cerbydau yno, ond dyna'r unig fan lle mae gennym seilwaith hydrogen yng Nghymru, ac os ydym am ddatblygu hyn ymhellach, mae angen inni wneud yn siŵr fod mwy o fuddsoddi yn hynny, fel y gallwn ehangu hydrogen ledled Cymru. Oherwydd nid batris yw'r dyfodol—technoleg hydrogen ydyw. Mae'n wyrddach ac yn lanach ac yn llawer mwy moesegol na mwyngloddio lithiwm mewn rhannau eraill o'r byd.

Diolch yn fawr iawn, Janet, am roi munud i mi gyfrannu mewn dadl ddiddorol iawn. Mae yna un neu ddau o gynigion cam cynnar yn ardal Pen-y-bont ar Ogwr ar gyfer prosiectau hydrogen mewn gwirionedd, prosiectau hydrogen gwyrdd. Ac yn wir, mae'n ddigon posibl y bydd gan hydrogen ran i'w chwarae wrth bontio i economi wyrddach. Ond rwyf eisiau gwneud dau bwynt. Y cyntaf yw bod yn rhaid inni sicrhau nad yw hydrogen yn cymryd lle ein buddsoddiad mewn ynni adnewyddadwy—mae'n bwysig iawn gwneud y pwynt hwnnw'n glir. Ond y prif bwynt rwyf eisiau ei wneud yw hwn: os ydym am ddatblygu cynigion hydrogen, yn enwedig y rhai sy'n agos at neu o fewn cymunedau, mae angen inni ddod â'r cymunedau hynny gyda ni, esbonio'r dechnoleg yn dda iawn, esbonio'r agweddau diogelwch yn dda iawn. Oherwydd os oes camwybodaeth, neu ddiffyg ymgysylltiad, bydd y cymunedau hynny'n poeni, yn ddigon dealladwy, ynglŷn â beth mae hyn yn ei olygu iddynt hwy. Felly, fy apêl yn y ddadl hon, i unrhyw un sy'n argymell datblygu prosiectau hydrogen o fewn neu'n agos at gymunedau, yw y dylid ymgysylltu'n iawn â'r cymunedau hynny yr effeithir arnynt i esbonio'r dechnoleg a'r hyn y gallai ei olygu iddynt hwy. Diolch yn fawr iawn.

Diolch yn fawr iawn i Janet Finch-Saunders am gyflwyno'r ddadl yma. Dwi'n falch ein bod ni'n cadw hydrogen ar yr agenda. Mae yna bron i dair blynedd, dwi'n meddwl, ers i fi arwain dadl yn y fan hyn ar hydrogen—un o'r cyntaf, dwi'n meddwl, yma yn y Senedd; dwi wedi arwain un arall ers hynny. Ac ers hynny, rydyn ni wedi gweld dechrau diwydiant hydrogen yng Nghymru. Rôn i'n falch iawn o weld yr hyb yng Nghaergybi yn cael ei ddatblygu. Ond beth sy'n allweddol, dwi'n meddwl, wrth symud ymlaen, ydy adnabod y sectorau hynny lle rydyn ni'n mynd i allu gwneud y defnydd mwyaf o hydrogen. A dwi'n cytuno'n llwyr fod anelu at ddefnyddio hydrogen ar y llongau sy'n croesi môr Iwerddon yn rhywbeth y dylem ni fod yn edrych tuag ato fo. Yn barod, mae yna waith yn cael ei wneud yn y ffiords yn Norwy, lle mae'n rhaid cael y llongau di-garbon ac ati. Wel, gadewch i ni glymu'r datblygiadau yng Nghaergybi rŵan efo'r uchelgais yna ar gyfer defnydd o hydrogen ar y môr ac i gynhyrchu mwy o hydrogen gwyrdd ym Môn, a all gael ei bwmpio o bosib drwy'r hen beipen olew draw i ardaloedd diwydiannol gogledd-orllewin Lloegr. Mae yna gyfleon lu o'n blaenau ni.

Diolch, Janet Finch-Saunders, am roi munud o'ch amser i minnau hefyd yn y ddadl hynod bwysig hon. Ac yn sicr rwyf am adleisio sylwadau cyd-Aelodau ynghylch cefnogaeth i'r potensial pwysig a'r diwydiant pwysig hwn ar gyfer y dyfodol. Ac wrth gwrs, yn hyn i gyd, mae gan ogledd Cymru, yn enwedig y gogledd-ddwyrain, gyfle gwych i weld y dechnoleg hon yn ffynnu. Ac ar y pwynt hwn, hoffwn gofnodi'r gwaith da a welwyd a'r gwaith da sy'n cael ei wneud gan HyNet yng ngogledd-ddwyrain Cymru, yn cysylltu â gogledd-orllewin Lloegr. HyNet, fel y bydd llawer ohonom yn gwybod rwy'n siŵr, yw prosiect datgarboneiddio diwydiannol mwyaf blaenllaw'r DU, ac o ganol y 2020au, yn y blynyddoedd nesaf, bydd yn cynhyrchu, yn storio ac yn dosbarthu hydrogen carbon isel i gymryd lle tanwyddau ffosil mewn rhan mor ddiwydiannol o'r wlad. Bydd hefyd yn dal ac yn cloi allyriadau carbon deuocsid o ddiwydiant hefyd. Felly mae'n waith pwysig iawn—mae biliynau o bunnoedd wedi cael eu buddsoddi ynddo yn ogystal. Ond fel y soniais, i mi mae'n tynnu sylw go iawn at bwysigrwydd gweithio ar y cyd ar draws y ffin, a hoffwn ofyn i'r Gweinidog roi sylwadau ar hynny efallai ac annog parhad cydweithio ar draws y ffin gyda'r prosiect HyNet sy'n digwydd yng ngogledd-ddwyrain Cymru i mewn i ogledd-orllewin Lloegr. Diolch yn fawr iawn.

Galwaf ar y Gweinidog Newid Hinsawdd i ymateb i'r ddadl. Julie James.

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n croesawu'r cyfle i ymateb i'r ddadl ddiddorol iawn hon, a diolch i chi, Janet, am ei chyflwyno. Ac mae pawb yn hollol gywir: mae'r argyfwng hinsawdd yn mynnu ein bod yn defnyddio'r holl arfau sydd ar gael i ni i gyflymu cynnydd tuag at system ynni sero net. Rydym wedi ymrwymo'n llwyr i symud ein system ynni oddi wrth danwydd ffosil a thuag at ynni adnewyddadwy, fel llwybr hanfodol i gyflawni ein targedau statudol a'n rhwymedigaethau rhyngwladol fel cenedl sy'n gyfrifol yn fyd-eang.

Felly, ochr yn ochr â datblygiadau ynni adnewyddadwy eang, mae'n debygol y bydd gan hydrogen rôl arwyddocaol yn sectorau pŵer, trafnidiaeth a diwydiant Cymru yn y dyfodol ac mae'n bosibl y bydd hefyd yn cynnig dewis arall yn lle tanwydd ffosil yn ein systemau gwresogi. Mae ein hymgysylltiad â diwydiant yng Nghymru, a thrwy ein panel diwydiant sero net Cymru sydd newydd ei sefydlu, yn tynnu sylw at y ffaith bod gan hydrogen botensial enfawr i leihau allyriadau a chefnogi'r pontio economaidd, yn enwedig yn y diwydiannau ynni-ddwys. I rai, caiff hydrogen ei ystyried yn allweddol yn eu map ffordd tuag at sero net. Mae trafnidiaeth yn faes posibl arall lle gellid ei ddefnyddio, yn enwedig ar gyfer rhai cerbydau nwyddau trwm, rheilffyrdd, a hedfan, o bosibl, a fferis yn wir, fel y nododd Rhun. Ac ar gyfer y sector pŵer, gall hydrogen weithredu fel fector ynni hyblyg i gymryd lle'r rhan a chwaraeir gan beiriannau sy'n defnyddio nwy mewn systemau ynni adnewyddadwy.

Rydym i gyd yn ymwybodol iawn o gynlluniau RWE yn sir Benfro a'u huchelgais i symud oddi wrth nwy drwy ddefnyddio hydrogen o ynni adnewyddadwy i gefnogi eu huchelgeisiau sero net. Mae Cymru mewn sefyllfa dda iawn i ddatblygu a manteisio ar y cyfleoedd economaidd sy'n datblygu'n gyflym a gynigir gan hydrogen, yn enwedig o'u cysylltu â'r potensial ar gyfer gwynt ar y môr, gan gynnwys y môr Celtaidd a môr Iwerddon. Fodd bynnag, fel y soniais o'r blaen yn y Siambr hon, wrth inni geisio datgarboneiddio ein sectorau, mae'n hanfodol nad ydym yn creu cymhellion sy'n ein cadw'n gaeth i ddibyniaeth barhaus ar danwydd ffosil. Felly, er fy mod yn cydnabod bod modd i rai sectorau bontio i ddefnyddio hydrogen a gynhyrchir o danwydd ffosil, rhaid iddo fod yn bontio cyflym dros ben. Mae'n rhaid inni symud at ddefnyddio hydrogen gwyrdd yn unig cyn gynted ag sy'n ymarferol bosibl, a dyna pam mae'n rhaid i ddatblygiad hydrogen fod yn rhan o ymdrech lawer ehangach i fwy o ddefnydd o ynni adnewyddadwy. Rhaid manteisio ar gyfleoedd cynhyrchiant ynni adnewyddadwy i gynhyrchu hydrogen pan fydd y cyflenwad yn fwy na'r galw. Felly, yn hytrach na thalu gweithredwyr ffermydd gwynt i roi'r gorau i gynhyrchu, dylem eu talu i ddarparu ffynhonnell o ynni adnewyddadwy y gellir ei storio a'i defnyddio pan fydd angen.

Rydym hefyd yn gwybod bod ansicrwydd o ran cost a thechnoleg ynghlwm wrth ddefnyddio hydrogen yn y system ynni. Rydym mewn argyfwng costau byw, a gafodd ei ysgogi'n rhannol gan gostau ynni uchel, felly mae'n rhaid inni sicrhau bod ein dull o ddatgarboneiddio ein system ynni yn un sy'n deg i'r holl ddefnyddwyr, gan gynnwys busnesau yng Nghymru. Dyna pam mae cefnogi arloesedd yn y sector preifat a'r sector cyhoeddus yn hanfodol er mwyn sicrhau bod hydrogen a mathau eraill o ynni carbon isel yn cyfrannu at ein cynllun Cymru Sero Net ac yn cefnogi adfywiad economaidd a chymdeithasol ein cymunedau.

Drwy arloesi, gallwn gyflymu'r gostyngiadau angenrheidiol i'r gost a'r defnydd o hydrogen gwyrdd ar raddfa fawr, pethau sydd eu hangen yn fawr. Cefnogodd iteriad cyntaf ein cynllun menter ymchwil busnesau bach hybrid, Byw'n Glyfar, 17 o brosiectau dichonoldeb ac arddangos hydrogen ledled Cymru. Mae'r 17 prosiect ym mlwyddyn gyntaf y cynllun yn cyflawni ym mhob rhanbarth yng Nghymru, fel y mae sawl Aelod wedi nodi. Maent yn amrywio o astudiaethau o gynhyrchiant hydrogen microwyrdd, hydrogen mewn ardaloedd gwledig, cynhyrchu tanwydd hedfan cynaliadwy, datblygu'r farchnad gerbydau, cynhyrchiant hydrogen yn y gymuned ac un platfform digidol cyngor a rhwydweithio hydrogen.

Bydd ein hail gam o'r cynllun hybrid yn ariannu ffrwd o brosiectau dichonoldeb busnes, yn ogystal â gwaith arddangos lefel uwch a phrototeipio ar lawr gwlad ledled y wlad, a'n bwriad yw creu ffrwd i fusnesau newydd yng Nghymru, i gefnogi perchnogaeth leol a chadw cyfoeth ar draws Cymru. Wrth inni wneud hynny, rydym wedi ymrwymo i weithio gyda Llywodraeth y DU ac rydym eisoes wedi llwyddo i ddenu cyllid y DU ar sail ein buddsoddiad. Ac er ein bod yn croesawu'n fawr y cyllid sydd ar gael gan Lywodraeth y DU, os ydym am gyflawni'r uchelgeisiau ar gyfer 10 GW erbyn 2030, mae angen mwy o arian ar frys. A dyma lle rwy'n cytuno â chanfyddiadau adolygiad Skidmore fod angen i Lywodraeth y DU gadarnhau cyllid hirdymor i gefnogi'r gwaith o gynhyrchu hydrogen ar raddfa fwy. Ac rwy'n gobeithio, Janet, y byddwch yn cyflwyno sylwadau cryf i'ch cymheiriaid yn San Steffan, yn sgil adolygiad rhagorol Chris Skidmore, i sicrhau bod lefel fwy o gyllid ar gael i gefnogi prosiectau hydrogen yn y dyfodol ar draws pob rhan o'r DU.

Rydym wedi cefnogi rhanddeiliaid Cymru gyda'u ceisiadau am gyllid y DU, a byddwn yn dysgu gwersi o dreialon gwresogi drwy ddefnyddio hydrogen mewn rhannau eraill o'r DU. Ac yn y cyfamser, byddwn yn asesu rôl hydrogen i wresogi yn ein strategaeth gwres, a fydd yn cael ei chyhoeddi eleni, ac fel rhan o'n gwaith cynllunio ynni.

Felly, Ddirprwy Lywydd, rydym wedi ymrwymo'n llwyr i sicrhau bod Cymru ar flaen y gad yn natblygiad y sector newydd hwn ac yn nodi ein dull strategol o wneud i hynny ddigwydd. Mae ein llwybr hydrogen yn nodi 10 amcan, sy'n canolbwyntio ar gamau gweithredu tymor byr, ysgogi'r galw, cynhyrchiant a chamau trawsbynciol hyd at 2025. Maent hefyd yn amlinellu llwybrau i gynllunio ar gyfer prosiectau ar raddfa fwy er mwyn sicrhau bod Cymru mewn sefyllfa dda mewn perthynas â thechnoleg hydrogen a chelloedd tanwydd. Wrth inni adeiladu ar y llwybr hwnnw, credwn y bydd hyn yn darparu'r ffocws strategol sydd ei angen arnom i wneud yn siŵr fod gan hydrogen, ac y bydd gan hydrogen ran bwysig i'w chwarae er mwyn cyrraedd sero net a gwneud yn siŵr fod Cymru mewn sefyllfa dda i fod ar y blaen yn y sector hwn sy'n datblygu. Diolch.

Diolch i'r Gweinidog, a diolch i'r holl siaradwyr heddiw. A daw hynny â thrafodion heddiw i ben.

Daeth y cyfarfod i ben am 18:30.