Part of 2. Cwestiynau i’r Gweinidog Materion Gwledig a Gogledd Cymru, a’r Trefnydd – Senedd Cymru am 2:31 pm ar 18 Ionawr 2023.
Diolch. Rwy'n credu, yn anffodus, ein bod ni wedi gweld gormod o farwolaethau ffermwyr dros y misoedd diwethaf. Ac nid yw'n ymwneud ag iechyd meddwl a llesiant yn unig, mae'n ymwneud â diogelwch ar y fferm hefyd. Ac roeddwn yn falch iawn o lansio taflen benodol sydd wedi'i hanelu at ysgolion yn Sioe Amaethyddol Frenhinol Cymru, yn ôl ym mis Tachwedd. Ond mewn perthynas â'ch cwestiwn ynghylch iechyd meddwl a llesiant yn benodol, mae gwella iechyd meddwl a llesiant, ar draws y Llywodraeth, yn flaenoriaeth i ni—i mi, i'n ffermwyr, yn sicr. Oherwydd rwy'n gwybod eu bod yn wynebu llawer iawn o ansicrwydd, ac mae hynny'n gallu ychwanegu at y problemau sy'n ymwneud ag iechyd meddwl, lles, a llesiant hefyd yn amlwg. Fe fyddwch yn ymwybodol ein bod yn cefnogi nifer o weithgareddau pwysig i helpu iechyd meddwl yn ein cymunedau gwledig. Mae gennym y grŵp cymorth ffermio. Rwy'n cyfarfod â'r elusennau ffermio'n rheolaidd, a bob tro rwy'n eu cyfarfod, mae nifer y bobl sydd wedi cysylltu â hwy'n cynyddu.
Yn sicr, gwelsom hyn ar ei waethaf yn ystod COVID, ac yn anffodus, nid yw wedi gostwng dros y flwyddyn neu ddwy ddiwethaf. Rwy'n credu bod gwaith yr elusennau ffermio'n bwysicach nag erioed yn y cyfnod ansicr hwn—mae'n wirioneddol hanfodol. Ac rwy'n credu ei fod yn beth da eich bod wedi codi hyn yn y Siambr, oherwydd mae'n hanfodol iawn fod pobl yn gwybod lle gallant fynd i gael cymorth. Fe fyddwch yn gwybod am FarmWell Cymru, sydd ar gael i ffermwyr ledled Cymru. Mae'r hyb gwybodaeth hwn yno ar gyfer cwestiynau busnes, ac ar gyfer eu cwestiynau personol eu hunain hefyd, i weld pa wytnwch y gellir ei feithrin, yn eu busnes a'u llesiant eu hunain hefyd. Ac rwy'n credu, hyd yma, ein bod wedi anfon copi caled o gyfeiriadur FarmWell Cymru i tua 16,500—felly, y rhan fwyaf mae'n debyg—o fusnesau fferm yng Nghymru. Ac mae'n sicr yn darparu'r wybodaeth ddiweddaraf i'n ffermwyr.