Ond mae’n rhaid derbyn bod yna greisis yn gyntaf. Mi ddisgrifiais i’r sefyllfa fel oedd hi ar y pryd yn sesiwn gwestiynau iechyd yma yn y Siambr ym mis Rhagfyr, yn cyfeirio ar y pryd at gyfres o heriau, fel oeddem ni’n eu gweld nhw y diwrnod hwnnw, o bwysau’r gaeaf, argyfwng recriwtio a chadw staff, amseroedd aros am driniaeth mewn adrannau brys, amseroedd aros ambiwlans, ac yn y blaen. Mi ofynnais i’r Gweinidog pa gyflwr mae hi’n disgwyl i’r NHS fod ynddo fo erbyn y sesiwn gwestiynau nesaf, sydd o fewn wythnos rŵan. Mi gyfeiriodd y Gweinidog at nifer o fesurau a oedd i gael eu cyflwyno, a dweud ei bod hi’n gobeithio am ganlyniadau positif.

Ond beth am inni ystyried beth ydyn ni wedi’i weld ers hynny? Gweithredu diwydiannol yn dwysáu, efo mwy o ddyddiadau streic wedi’u galw gan nyrsys a gweithwyr ambiwlans; ambiwlansys yn sownd tu allan i ysbytai am 32,500 o oriau ar y cyfan ym mis Rhagfyr—100,000 o oriau ydy’r capasiti llawn; a phenderfyniad i adael cleifion o'r ysbyty heb becyn gofal, er gwaethaf y pryderon difrifol mae meddygon wedi’u codi am hynny, a gofalwyr, ac eraill. Dwi’n gwybod bod y Gweinidog yn cyfiawnhau, yn dweud bod hynny’n seiliedig ar dystiolaeth, ond unwaith eto heddiw mewn cyfarfod efo meddygon, mae pryderon difrifol yn cael eu codi ynglŷn â hynny. Dau ddigwyddiad mewnol critigol ym mwrdd iechyd Betsi Cadwaladr o fewn pythefnos i’w gilydd; bwrdd iechyd bae Abertawe yn annog pobl i aros i ffwrdd o’r ysbyty oni bai bod yna berygl gwirioneddol i fywyd. Ac, wrth gwrs, mae'n bag post ni, pob un ohonom ni fel Aelodau'r Senedd yma, yn dweud stori gwbl eglur am sut mae'r problemau o fewn y gwasanaeth, yr anghynaliadwyedd mae'n rhaid mynd i'r afael â fo, yn cael impact uniongyrchol ar fywydau pobl, ar gleifion a'u profiad nhw, heb sôn, wrth gwrs, am yr holl staff sy'n cysylltu efo ni wedi cyrraedd pen eu tennyn.

Dirprwy Lywydd, mae hwn yn greisis—does yna ddim amheuaeth am hynny—ac mae hynny'n golygu bod dau ddewis gennym ni: rydyn ni'n cario ymlaen fel rydyn ni neu chwilio am ffordd i roi ffocws newydd i bethau. Mae'n bwysig cydnabod nad ydw i'n amau am eiliad bod y Llywodraeth eisiau mynd i'r afael â'r heriau, ond rhy managerial ydyn nhw, dwi'n credu, a dwi'n reit siŵr bod yna ddim un Aelod yn y Senedd yma fyddai'n hoffi datrys y problemau yn fwy na'r Gweinidog iechyd ei hun, ond dydy'r hyn sy'n digwydd ar hyn o bryd o dan ei harweiniad hi ddim yn gweithio. Yn wir, mae un Gweinidog ar ôl y llall wedi methu â chreu'r math o gynaliadwyedd sydd ei angen o fewn ein gwasanaethau iechyd a gofal, a dyna pam ein bod ni'n defnyddio'r gair 'camreoli' yn y cynnig heddiw.

Ond gadewch i ni gytuno felly fod yna greisis, fel cam pwysig a chadarnhaol, ac mi wnaf i'n glir drwy ddweud eto mai'r cam cyntaf cwbl hanfodol ydy setlo'r anghydfodau cyflog. Dwi'n deall bod yr RCN yn ysgrifennu at y Prif Weinidog eto heddiw yn gofyn pam nad ydy o wedi ateb, fel y gwnaeth o addo, i'w llythyr nhw ar 19 Rhagfyr yn galw arno fo i wneud cynnig cyflog gwell. Mi ddywedodd o y byddai o'n ateb ar ôl toriad byr dros y Nadolig. Mae bron yn ddiwedd mis Ionawr. Mae angen ymateb sydd yn dangos sgêl yr argyfwng a derbyn ein bod ni mewn creisis fel dechrau ar gyfnod gwell a mwy cynaliadwy i iechyd, achos mae'n teimlo'n bell iawn i ffwrdd ar hyn o bryd.