Gwelyau Gofal Llai Dwys

1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 7 Chwefror 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Sarah Murphy Sarah Murphy Labour

5. Sut mae Llywodraeth Cymru'n gweithio gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg i gynyddu capasiti gwelyau gofal llai dwys i gleifion ar draws Pen-y-bont? OQ59109

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 1:59, 7 Chwefror 2023

(Cyfieithwyd)

Gan weithio gyda Llywodraeth Cymru, mae gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg a Chyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr 48 o welyau gofal llai dwys a phecynnau cymunedol ar draws Pen-y-bont ar Ogwr. Mae hyn yn cyfrannu at y cyfanswm Cymru gyfan o 595 o welyau sydd wedi cael eu creu i gynorthwyo'r broses o ryddhau pobl o'r ysbyty y gaeaf hwn.

Photo of Sarah Murphy Sarah Murphy Labour

(Cyfieithwyd)

Diolch, Gweinidog. Fis diwethaf, cynhaliodd y Coleg Brenhinol Meddygaeth Frys ddigwyddiad yma yn y Senedd ar ddyfodol gofal brys yng Nghymru. Clywodd y digwyddiad gan glinigwyr ar lawr gwlad a siaradodd am yr angen am strategaeth gynaliadwy hirdymor. Mae'r data yn dangos, er bod presenoldeb mewn adrannau damweiniau ac achosion brys yn debyg o flwyddyn i flwyddyn, mae capasiti yn parhau i gael ei ymestyn. Rydyn ni'n gwybod bod amrywiaeth o broblemau yn achosi hyn, o gleifion ag anghenion cymhleth iawn i ostyngiad mewn nifer y gwelyau cymunedol ledled Cymru a'r angen i gynyddu lefelau staffio meddygon ymgynghorol. Yn y digwyddiad, cynrychiolwyd Pen-y-bont ar Ogwr gan ein cyfarwyddwr clinigol gofal brys ar gyfer Ysbyty Tywysoges Cymru, ac roedd yn dda, mewn gwirionedd, clywed nad y brif broblem, fel sy'n wir mewn llawer o fannau eraill, yw recriwtio staff mewn gwirionedd. Fodd bynnag, diffyg gwelyau cymunedol sy'n creu llif araf mewn ysbytai ac felly'n effeithio ar amseroedd aros, oherwydd mae gan Ysbyty Tywysoges Cymru tua 300 o welyau, ac mae 160 o'r rheini wedi'u llenwi â chleifion sy'n feddygol iach, ac mae 80 o'r rheini yn aros am wely cymunedol neu wely gofal llai dwys. Mae Pen-y-bont ar Ogwr yn wynebu rhwystr ymadael.

Rwy'n sylweddoli bod Llywodraeth Cymru yn gweithio'n galed i fynd i'r afael â'r problemau hyn ledled Cymru. Mae'r 595 o welyau cymunedol i Gymru i'w croesawu, ond mae'n siomedig mai dim ond 15 o'r gwelyau yma wnaeth gyrraedd Ysbyty Tywysoges Cymru. Sut, felly, Gweinidog, y mae'r mynediad at fwy o welyau cymunedol yn cael ei benderfynu, a beth arall ellir ei wneud i sicrhau y gellir rhyddhau'r 80 o gleifion hynny ym Mhen-y-bont ar Ogwr, sy'n aros yn ein hysbyty, gan wella llif y cleifion drwy Ysbyty Tywysoges Cymru yn ogystal â'u gofal? Diolch.

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 2:00, 7 Chwefror 2023

(Cyfieithwyd)

Diolch. Fel y mae'r Aelod yn gwybod, mae'r pwyslais ar gyfer iechyd a gofal cymdeithasol yng Nghymru ar gryfhau ein gwasanaethau cymunedol. Rydyn ni eisiau i bobl fyw gartref, mor annibynnol â phosibl ac am gyhyd â phosibl. Er ei fod yn anodd dros ben, rwy'n credu bod darlun sy'n dod i'r amlwg o well llif cleifion ac arosiadau o lai o hyd i rai o'n cleifion hynaf a mwyaf eiddil, ac mae hynny wedi cyfrannu'n rhannol at sefyllfa perfformiad sefydlog yn y GIG, er gwaethaf yr heriau sylweddol a wynebwyd y gaeaf hwn. 

O ran y gwelyau gofal llai dwys ychwanegol a'r pecynnau gofal cymunedol a grëwyd dros y gaeaf, fel y disgrifiais yn fy ymateb cychwynnol, 595 yw'r cyfanswm erbyn hyn. A gwn, ym Mhen-y-bont ar Ogwr, bod rhwng 450 a 500 awr o ofal ail-alluogi ychwanegol wedi eu comisiynu ac yn cael eu cyflawni'n lleol.

Photo of Altaf Hussain Altaf Hussain Conservative 2:01, 7 Chwefror 2023

(Cyfieithwyd)

Gweinidog, mae darparu gofal cam-i-lawr yn hanfodol os ydyn ni am fynd i'r afael â'r amseroedd aros sy'n tyfu'n barhaus y mae cleifion yn fy rhanbarth i a ledled Cymru yn eu dioddef. Wrth gwrs, pe na bai Llywodraeth Cymru flaenorol wedi cau ysbytai cymunedol a goruchwylio proses o gael gwared ar dros 10,000 o welyau o'n GIG, efallai na fyddem ni yn yr helynt hwn heddiw. Fodd bynnag, yr hyn sy'n bwysig nawr yw bod gofal cam-i-lawr yn cael ei ddarparu mewn modd mor ddiogel â phosibl. Gweinidog, rwyf i wedi derbyn nifer o adroddiadau bod cleifion wedi eu trosglwyddo i welyau gofal cam-i-lawr pan nad oedden nhw'n sefydlog yn feddygol. Mewn achosion o'r fath, mae'n rhaid i'r ward gofal cam-i-lawr ddibynnu ar y gwasanaeth ambiwlans ar gyfer gofal meddygol brys. Pa gamau y mae eich Llywodraeth yn eu cymryd i sicrhau nad oes unrhyw drosglwyddiadau anniogel i ofal cam-i-lawr a bod gan unrhyw wely gofal llai dwys ofal meddygol digonol yn ogystal â gofal cartref?

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 2:02, 7 Chwefror 2023

(Cyfieithwyd)

Wel, fe wnaethoch chi ddefnyddio'r gair pwysig iawn, a 'diogel' oedd hwnnw, a dyna'n sicr yw'r flaenoriaeth. Ar 5 Ionawr, cynhaliodd swyddogion y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol uwchgynhadledd ryddhau genedlaethol gyda'r holl fyrddau partneriaeth rhanbarthol ledled Cymru, i ailadrodd ei disgwyliadau i bob ymdrech gael ei gwneud i gadw pobl gartref a pheidio â'u derbyn i'r ysbyty yn y lle cyntaf oni bai ei fod yn gwbl angenrheidiol, ac, wrth gwrs, y gwrthwyneb, i alluogi'r rhai yn yr ysbyty i adael yr ysbyty cyn gynted ag yr oedd yn ddiogel iddyn nhw wneud hynny, i helpu i gadw capasiti ein hysbytai ac atal y peryglon sy'n gysylltiedig ag arhosiad maith mewn ysbyty.