3. Pa gynnydd mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud tuag at ei tharged o gyflenwi 70 y cant o alw trydan Cymru o ffynonellau adnewyddadwy erbyn 2030? OQ59073

Diolch, Natasha. Yn 2021, cynhyrchodd prosiectau ynni adnewyddadwy yng Nghymru yr hyn sy'n cyfateb i 55 y cant o’n defnydd o drydan. Mae tystiolaeth a gyhoeddwyd ochr yn ochr â’n hadolygiad o dargedau ynni’n dangos bod cyfres o brosiectau ar y gweill i gyflawni ein targed ar gyfer 2030, llwybr uchelgeisiol ond credadwy at ein targed arfaethedig o 100 y cant erbyn 2035.

Diolch, Weinidog. Cyfarfûm yn ddiweddar a chefais gyflwyniad gan ddatblygwyr fferm ynni solar arfaethedig yng Nghraig y Perthi ger gorsaf ynni Aber-wysg. Mae ynni solar, fel y gwyddoch yn well nag unrhyw un rwy’n siŵr, yn un o’r ffyrdd rhataf o gynhyrchu ynni ar hyn o bryd, a chyda chynlluniau fel fferm solar Craig y Perthi ar y gweill, mae gwir botensial gan ynni solar nid yn unig i fynd i’r afael â'n gofynion ynni, ond hefyd i ddarparu cymorth i bobl sy'n dioddef gyda biliau ynni uchel ar hyn o bryd. Felly, Weinidog, a allwch roi gwybod i ni yma yn y Siambr heddiw a thu hwnt pa gynnydd sy’n cael ei wneud, yn benodol, ar gynyddu nifer y prosiectau solar ffotofoltäig yma yng Nghymru? Diolch.

Diolch, Natasha. Yn amlwg, nid wyf am wneud sylwadau ar brosiectau unigol gan mai fi yw'r Gweinidog cynllunio hefyd, felly fe wnaf sylwadau cyffredinol am hynny.

Yn amlwg, rydym am weld prosiectau ynni solar, ochr yn ochr â llu o bethau eraill yn y farchnad ynni adnewyddadwy. Rydym yn dymuno gweld cymaint â phosibl o ganlyniadau gwahanol o brosiectau ynni. Felly, mae gennym ddiddordeb arbennig mewn prosiectau solar nad ydynt yn defnyddio tir amaethyddol da, prosiectau solar wedi'u lleoli ar dir heb amaethyddiaeth o safon uchel. Rydym yn gobeithio y bydd y ffermydd solar yn ystyried y potensial ar gyfer cydleoli bioamrywiaeth neu blannu coed. Ceir enghreifftiau rhagorol ledled Cymru. Nid yw'r paneli o reidrwydd yn sefydlog—gellir eu codi o'r ddaear, gallant fod ar wahanol onglau, gallant symud hyd yn oed, ac yn y blaen. Felly, yn gyffredinol, rydym yn ceisio annog cymaint o ynni solar â phosibl yn y lle iawn. Rydym yn ceisio annog pobl i beidio â'i ddefnyddio yn y lle anghywir, fel rydym yn ei wneud gyda phob prosiect ynni arall hefyd, ac rydym yn gofyn i'r datblygwyr ddweud ystod eang o bethau wrthym wrth iddynt gyflwyno'r cynlluniau, gan gynnwys faint o ynni y byddant yn ei gynhyrchu, yn amlwg, sut y byddai'n cysylltu â'r grid, neu a yw'n system gaeedig.

Mae prosiect gwych i lawr yn etholaeth fy nghyd-Aelod, Rebecca Evans, rwy’n credu, neu efallai fy mod yn anghywir, efallai ei fod yn etholaeth fy nghyd-Aelod, Mike Hedges, ond mae’n pweru Ysbyty Treforys, ac mae'n defnyddio system gaeedig. Ai yn eich etholaeth chi y mae'r prosiect hwnnw?

Ie.

Nid oeddwn yn hollol siŵr ble mae'r ffin. Mae'n brosiect rhagorol, ac un o'r pethau y buom yn eu trafod pan oeddem yno—cefais y fraint o'i agor, felly mae bellach yn pweru'r ysbyty, gan helpu gyda'u hôl troed carbon a'u hynni—ond un o'r pethau mawr amdano yw bod ganddo brosiect perthi ac ymylon o'i amgylch ar gyfer coed, a phlannwyd gweirglodd fioamrywiol oddi tano. Beth sydd beidio â'i hoffi?

Felly, yr ateb byr yw, 'Po fwyaf o bethau y gall eu cyflwyno ar yr un pryd a'r gofod y gall ei ddefnyddio na ellir ei ddefnyddio at ddefnydd buddiol arall, gorau oll', ac yna, gallwn sicrhau caniatâd ar gyfer y prosiectau.

Yn ogystal â'r targed canmoladwy i gyflawni 70 y cant o alw Cymru am drydan o ffynonellau adnewyddadwy erbyn 2030, erbyn 2035 wrth gwrs, rydym yn anelu at gynhyrchu 100 y cant o ynni o ffynonellau adnewyddadwy. Ond hefyd, ac mae hyn wedi'i gynnwys yn eich cynlluniau yno, rhaid inni ddod o hyd i gynnydd pumplyg yn y trydan a gynhyrchir o'r ffynonellau adnewyddadwy hynny erbyn 2050. Mae'n her enfawr, ond mae'n gyfle gwych, yn enwedig os gallwn sicrhau bod gan gymunedau gyfran yn hyn, yn ogystal â llywodraeth leol, ein bwrdeistrefi gwych, a bod cyfran gan Lywodraeth Cymru yn hyn hefyd. Oherwydd mae'r her yn fawr, ond am gyfle, o'r diwedd, i bob un ohonom gymryd rhan yn hyn hefyd. Felly, sut rydym yn mynd i fwrw ymlaen â hynny, ar lefel gymunedol ond hefyd ar lefel Llywodraeth Cymru ac ar lefel genedlaethol?

Diolch, Huw. Lywydd, mae perygl y bydd angen imi draddodi darlith awr yn ateb i bob un o'r cwestiynau hyn. Nid wyf am fod yn ormod o dreth ar eich amynedd. Digon yw dweud, Huw, ein bod eisoes wedi cyhoeddi y byddwn yn gwneud cwmni datblygu ynni sy'n eiddo i'r wladwriaeth. Rhan o bwynt hynny yw adeiladu safleoedd enghreifftiol gyda llawer o berchnogaeth gymunedol a manteisio ar yr adnoddau sydd gennym eisoes. Rydym wedi gweithio'n agos iawn gydag Ystad y Goron i ddatblygu ynni gwynt arnofiol yn y môr Celtaidd ac ynni gwynt sefydlog oddi ar ein harfordir gogleddol. Mae hynny ar ei ben ei hun yn gyfle 2 GW ar unwaith, gyda llawer mwy i ddod. Y broblem fawr i ni yw grid. Rydym yn trafod cynllun rhwydwaith cyfannol newydd gyda'r grid, rhwydwaith a fydd yn fy marn i yn creu cyfle i nifer fawr o brosiectau bach ar draws Cymru, gan gynnwys math o 'gartrefi fel gorsafoedd pŵer' yr edrychwn ymlaen at eu gweld. Cryno iawn yno, Lywydd—gobeithio eich bod yn cytuno.

Rwy'n gwerthfawrogi hynny.