4. Pa gamau mae Llywodraeth Cymru'n eu cymryd i godi safonau addysgol yn Islwyn? OQ59097

Mae'r Cwricwlwm i Gymru'n parhau'n allweddol i godi safonau addysg i bob dysgwr. Mae ein canllawiau gwella ysgolion yn cyd-fynd ag ymarfer ac egwyddorion y cwricwlwm, gan osod fframwaith i'r system addysg gefnogi ysgolion i ddarparu'r profiadau a'r canlyniadau dysgu gorau posibl i'w dysgwyr.

Diolch am yr ymateb hwnnw, Weinidog. Mae Ysgol Gynradd Markham yn etholaeth Islwyn, a adeiladwyd dros 110 mlynedd yn ôl ym 1913, yn gwasanaethu'r gymuned leol. Mae'n faestref werdd ond nid yw'n ddeiliog. A wnewch chi ymuno â mi i longyfarch pennaeth ysgol Markham, Mrs Lindsey Pritchard, ei staff, y llywodraethwyr a'r disgyblion ar adroddiad disglair gan Estyn sydd wedi canu clodydd yr ysgol yn ei adroddiad arolygu diweddar? Arwyddair yr ysgol, yn addas iawn, yw 'Gwneud y Gorau o Bob Dydd'. Nododd Estyn fod ysgol gynradd Markham yn 

'lle meithringar a bywiog i ddisgyblion a staff', ac roedd plant yn teimlo'n 'falch o fod yn rhan ohoni'. Nodwyd hefyd fod staff 'uchelgeisiol' yn helpu disgyblion i wneud cynnydd da iawn yn ystod eu hamser yn yr ysgol, a bod gan bob dosbarth

'ffocws cryf ar ddatblygu sgiliau llythrennedd, rhifedd a sgiliau digidol'.

Weinidog, pa neges y gallwch ei rhoi felly i gymuned Markham mewn perthynas â'u hysgol falch? Ac a wnewch chi bob ymdrech i ymweld ag ysgol gynradd Markham yn ystod eich amserlen brysur yn 2023 i weld drosoch eich hun sut y gall gwaith partneriaeth Llywodraeth Cymru, awdurdodau addysg lleol ac ysgolion cymunedol rhagweithiol drawsnewid cymunedau a newid bywydau a llwybrau plant Cymru am byth? Diolch.

Ie, rwy'n hapus iawn i longyfarch Mrs Pritchard a staff a disgyblion yr ysgol. Roeddwn yn meddwl ei fod yn dweud llawer, yr ymadrodd a ddefnyddiodd yr Aelod, a oedd yn adlewyrchu'r hyn a ddywedodd Estyn, rwy'n credu, sef bod yr ysgol eisiau gwneud i blant deimlo'n falch o fod yn rhan ohoni. A'r rheswm y mae hynny mor bwysig yw oherwydd ei fod yn adlewyrchu pa mor bwysig yw grym pobl ifanc yn ein hysgolion ac yn y cwricwlwm newydd yn benodol. Ac nid oes prawf gwell o lwyddiant ysgol na gweld y disgyblion y mae'r ysgol yno i'w cefnogi a'u gwasanaethu yn teimlo'n falch o fod yn rhan o gymuned yr ysgol honno?

Rwy'n casglu hefyd fod cynnig addysg ddigidol trawiadol iawn ym Markham, gan gynnwys gorsaf radio wedi'i chyfarparu'n llawn, felly rwy'n awyddus iawn i ddod draw i ymweld â'r ysgol ar ryw adeg yn nes ymlaen eleni. 

Weinidog, rydych wedi darllen llawer o adroddiadau; rwyf bellach wedi darllen nifer o adroddiadau ar addysg, ar ôl gofyn llawer o gwestiynau i chi dros y blynyddoedd diwethaf. Nawr, yn ystadegol, rydym i gyd yn gwybod bod plant sy'n cael eu magu mewn tlodi ac mewn ardaloedd difreintiedig yn llai tebygol o wneud yn dda yn yr ysgol. Mae ymchwil gan y Sefydliad Polisi Addysg i effaith anghydraddoldebau addysgol yn dangos, gwaetha'r modd, fod ysgolion Cymru'n dioddef bwlch anfantais eang o gymharu ag ysgolion Lloegr. Maent yn mynd rhagddynt i ddweud bod cynnydd yn lleihau'r bwlch anfantais hwn, ac yn wir, mae wedi bod yn gymharol fach dros y 10 mlynedd diwethaf, a bod angen i awdurdodau lleol yng Nghymru ddysgu o ardaloedd difreintiedig yn Lloegr sydd â demograffeg debyg, fel Barnsley a Salford, sydd wedi llwyddo i gyflawni bylchau anfantais llai dros amser. Felly, Weinidog, pa gamau rydych chi'n eu cymryd nawr i fynd i'r afael â'r bwlch anfantais yng Nghymru i godi safonau addysgol i ddisgyblion yn Islwyn, ac yn y pen draw, ledled Cymru? Diolch. 

Mae'r adroddiad y mae'n cyfeirio ato yn ei chwestiwn yn gyfraniad pwysig i'r drafodaeth ac at y ddadl, ac yn sicr roedd yn adlewyrchu, yn fras o leiaf, ein dealltwriaeth ni o'r heriau sy'n ein hwynebu mewn rhannau o'r system. Fe fydd hi'n cofio, efallai, yn y llu o adroddiadau y mae hi wedi'u darllen, yr araith a roddais i Sefydliad Bevan y llynedd a'r datganiad a wneuthum yn y Siambr, a oedd yn amlinellu rhaglen helaeth iawn o gamau rydym yn eu cymryd i gau'r bwlch cyrhaeddiad yng Nghymru. Y diweddaraf o'r rheini, efallai iddi weld yn y wasg ychydig wythnosau yn ôl, oedd cyhoeddi hyrwyddwyr cyrhaeddiad ein carfan o benaethiaid sydd wedi dangos llwyddiant arbennig yn eu hysgolion gyda chau'r bwlch cyrhaeddiad a sicrhau bod pob unigolyn ifanc yn eu hysgol yn cael cyfle i ffynnu. Maent bellach yn gweithio gyda phenaethiaid eraill i rannu'r arferion gorau hynny yn y ffordd y clywsom yn gynharach sydd mor bwysig. Dyna un o ystod o ymyriadau.

Fel y bydd hi'n gwybod efallai, rydym hefyd yn comisiynu ymchwil i addysgu gallu cymysg, a hefyd beth arall y gallwn ei wneud i ddenu athrawon i rai o'r ardaloedd mwyaf difreintiedig hynny fel ein bod yn sicrhau bod pobl ifanc yn cael y gefnogaeth sydd ei hangen arnynt. Mewn gwirionedd, rwy'n bwriadu gwneud datganiad i'r Siambr yn ystod yr wythnosau nesaf a fydd yn nodi'n fanwl y cynnydd a wnaed yn erbyn yr holl ystod o eitemau a nodais y llynedd, ac rwy'n hapus iawn i ateb unrhyw gwestiynau pellach bryd hynny.