Part of the debate – Senedd Cymru am 3:56 pm ar 14 Chwefror 2023.
Gweinidog, a gaf i ddiolch o flaen llaw am y briff y gwnaethoch chi ei roi i'r Pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol yr wythnos diwethaf? Rwy'n gwybod bod eich swyddogion yn mynd i fod yn darparu briff technegol i Aelodau hefyd, felly mae hynny wrth gwrs yn cael ei werthfawrogi. Wrth gwrs, mae angen i ni sicrhau bod y GIG yn ddigon ystwyth yn ei arferion caffael fel na fydd ar ei hôl hi o gymharu â rhannau eraill o'r DU. Fel yr ydw i wedi'i ddeall—ac rwy'n dal i ddysgu—y Bil hyd yma, rwy'n deall pam eich bod chi'n cyflwyno'r Bil hwn, ond mae rhai cwestiynau gennyf i y tu ôl i hynny.
Rydw i'n meddwl, Gweinidog, ei bod hi'n iawn, wrth gwrs, i dynnu sylw at y ffaith nad ydyn ni eisiau i Gymru fod ar ei hôl hi neu fod o dan anfantais o gymharu â Lloegr pan fo'n dod at gaffael iechyd, ond mae'n debyg y byddai'n ddefnyddiol pe baech yn nodi unrhyw beth sy'n ein helpu ni i ddeall sut y daethom ni i'r sefyllfa hon yn y lle cyntaf. Yna mae'r pwynt tybed a allai memorandwm cydsyniad deddfwriaethol fod wedi ei gyflwyno drwy'r ddeddfwriaeth sy'n cael ei phasio drwy Senedd y DU. Wrth gwrs, byddai hynny wedi arbed amser gwerthfawr y Senedd ac yn wir Llywodraeth Cymru. Felly, tybed a aeth Llywodraeth Cymru ati i geisio'r llwybr deddfwriaethol hwn, ac os naddo, efallai y gallech chi amlinellu rhai o'r rhwystrau y tu ôl i'r penderfyniad hwnnw.
Mae hwn yn Fil galluogi, felly, fel y caiff ei ddweud yn aml, rhaid edrych yn fanwl ar y rheoliadau a fydd yn cael eu gwneud gan ddefnyddio'r pwerau y bydd y gyfraith hon yn eu creu. Felly, o ystyried efallai mai is-ddeddfwriaeth fydd y rhan fwy arwyddocaol o'r Bil hwn, rwy'n gobeithio na fydd hynny'n ddadleuol, ond rwy'n falch wrth gwrs y bydd y Senedd yn cael pleidleisio arnyn nhw gan y byddan nhw'n rhan o'r weithdrefn gadarnhaol, fel yr wyf i wedi'i deall. Ond mae angen i ni ddeall y bwriad polisi y tu ôl i'r Bil, felly tybed, Gweinidog, a allwch chi ddweud wrthym ni sut fath o reoliadau y gallai'r rhain sydd i ddilyn fod, ac ar gyfer pa wasanaethau iechyd yn benodol fyddai'r pwerau hyn yn cael eu defnyddio.
Cawson ni wybod hefyd, ei bod hi'n arbennig o bwysig i'r gwasanaethau GIG hynny sy'n darparu ar gyfer cleifion ger y ffin rhwng Cymru a Lloegr, ac wrth gwrs byddai gennyf i ddiddordeb yn hynny. Felly, a gaf i ofyn a oes gennych chi unrhyw enghreifftiau o ble fyddai hyn yn berthnasol, yn enwedig ar gyfer gwasanaethau'r GIG-i-GIG? Ac o ystyried bod y Bil yn ymwneud â rhoi hyblygrwydd i Lywodraeth Cymru i gaffael gwasanaethau darparwyr annibynnol, ydy hyn yn golygu o gwbl fod y Llywodraeth Lafur yma'n benderfynol o gynyddu defnyddio gwasanaethau preifat yn y GIG? A allwn ni ddisgwyl i hyn ddigwydd?
Hefyd, dim ond i ddeall sut y gallai'r Bil hwn helpu'r 50,000 o bobl hynny sydd wrth gwrs yn aros am dros ddwy flynedd am driniaeth. Rwy'n gwybod bod eich targed yn agosáu, i ddileu'r ôl-groniad erbyn diwedd mis Mawrth, ac rwy'n credu y byddwch chi'n cadarnhau mae'n debyg y bydd hynny'n annhebygol o gael ei gyflawni, ond sut fyddai'r Bil hwn yn helpu yn hynny o beth?
Rwy'n credu y byddai'r Senedd a'r cyhoedd efallai hefyd yn elwa ar esboniad o sut y byddai'r gyfundrefn dethol darparwyr, neu'r PSr, yn—. Sut byddai hynny—. Esboniad o hynny. Byddai'n dda, efallai, clywed y Gweinidog yn egluro pa newidiadau y gallwn ni eu disgwyl yn hynny o beth.
Yn olaf, pan gyflwynir y rheoliadau, i ba raddau gallwn ni ddisgwyl i'r rhain adlewyrchu'r rheoliadau y mae Llywodraeth y DU yn eu cyflwyno? A fyddant, er enghraifft, gair am air? A fyddant yn cael eu codi o ddeddfwriaeth Llywodraeth y DU? Ac efallai y gallech chi sôn am faint o gydweithio, os o gwbl, fydd gyda'r Adran Iechyd a Gofal Cymdeithasol.