6. Pa gyngor cyfreithiol y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'i roi i Lywodraeth Cymru ynglŷn â'i pholisi ynglŷn â hunanadnabod rhywedd yn dilyn penderfyniad Llywodraeth y DU i atal y Bil Diwygio Cydnabod Rhywedd (yr Alban)? OQ59176

Rwy'n ailadrodd bod hon yn foment beryglus. Mae dull Llywodraeth y DU o weithredu wedi gosod cynsail pryderus. Byddwn yn gwneud popeth a allwn i amddiffyn ein setliad datganoli, y deddfau a basiwyd gan y Senedd hon, ac rydym yn parhau i fod yn benderfynol o gefnogi ein cymunedau trawsryweddol.  

Diolch. Rwy'n cyfeirio at sylwadau a wnaed gan y Prif Weinidog a'r Gweinidog cyllid mewn perthynas â defnydd Llywodraeth y DU o Orchymyn adran 35 i ddiogelu Deddf Cydraddoldeb 2010 rhag Bil Diwygio Cydnabod Rhywedd (yr Alban) yr SNP. Mae'r Gweinidog cyllid wedi ailadrodd honiadau ffug Nicola Sturgeon fod y rhai sy'n beirniadu hunanadnabod rhywedd yn 16 oed rywsut yn defnyddio pobl drawsryweddol fel mater i greu rhaniadau. Felly, rwy'n gobeithio nawr, yng ngoleuni'r ymddiswyddiad—ac mae llawer yn credu bod y mater hwn wedi cwmpasu Nicola Sturgeon—y bydd yn gwneud i'ch Llywodraeth eich hun ailfeddwl. Wrth gwrs, dylai aelodau'r gymuned drawsryweddol gael eu trin gyda'r parch mwyaf bob amser. Ond nid yw'n ddigon da llethu dadl rydd ynghylch deddfau hunanadnabod rhywedd i blant mor ifanc â 16 oed drwy labelu unrhyw un sy'n feirniadol o'r cynigion hyn fel rhai sy'n ymladd yr hyn a elwir yn rhyfel diwylliant. Nid yw hwn yn bwynt pleidiol. Mae ASau Llafur, fel Rosie Duffield, eisoes wedi bod yn glir ynghylch y risgiau i ddiogelwch menywod, yn ogystal ag AS Llafur Cymru Gŵyr, Tonia Antoniazzi, ac maent hwy wedi dweud bod angen ymyrraeth Llywodraeth y DU. Felly, Gwnsler Cyffredinol, a ydych yn cytuno â'r sylwadau a wnaed gan yr aelodau hyn o'ch plaid, ac a wnewch chi ymrwymo i sicrhau bod Llywodraeth Cymru yn cynnal yr amddiffyniadau i fenywod a nodir o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010? Diolch.

Wel, diolch am eich cwestiwn. Yr hyn rwy'n ei wneud, wrth gwrs, a fy nghyfrifoldeb sylfaenol yw cynnal cyfansoddiad y Senedd hon, y sail y cawsom ein sefydlu arni a'r pwerau a'r cyfrifoldebau sydd gennym ni. A dyna pam roedd fy sylwadau cychwynnol yn ymwneud mewn gwirionedd â thanseilio'r egwyddorion cyfansoddiadol y caiff penderfyniadau eu gwneud ac y caiff deddfwriaeth ei phasio arnynt.

Nawr, fel y gwyddoch, mae'r safbwynt cyfreithiol yn yr Alban yn wahanol i'r safbwynt yng Nghymru. Nid yw'r pwerau sydd ar gael yn yr Alban wedi'u datganoli i Gymru ar hyn o bryd. Mae cydnabod rhywedd yn fater sydd wedi'i gadw yn ôl yn achos Cymru, ond rydym wedi dweud yn glir y byddwn yn ceisio'r pwerau hyn fel a nodwyd yn y rhaglen lywodraethu. Byddai defnydd deddfwriaethol o'r pwerau hyn yn fater i'r Senedd hon ei benderfynu, a phe bai hynny'n digwydd a bod y Senedd hon yn penderfynu ar safbwynt ar hynny, rwy'n siŵr y byddech chi, fel finnau a phawb arall yn y Senedd hon, yn parchu uniondeb cyfansoddiadol y lle hwn.