7. A wnaiff y Prif Weinidog roi diweddariad am effaith rheoliadau ffosffad ar Ddwyfor Meirionnydd? OQ59235

Diolch i'r Aelod am y cwestiwn. Mae tair afon sy’n ardaloedd cadwraeth arbennig o fewn etholaeth Dwyfor Meirionnydd. Mae afon Glaslyn ac afon Gwyrfai yn cyrraedd y safon ffosffad, tra bod afon Dyfrdwy yn methu. Byddaf yn cadeirio ail uwchgynhadledd ar ffosffad yfory, er mwyn cyflymu'r camau sydd eu hangen i wella ansawdd dŵr yn yr afonydd sy’n ardaloedd cadwraeth arbennig.

Diolch yn fawr iawn i’r Prif Weinidog am yr ateb. Mae effaith y polisi a rheoliadau ffosffad yma yn cael dylanwad sylweddol ar bobl ar draws Cymru. Mi fyddwch chi'n ymwybodol o effaith y rheoliadau ar ddatblygwyr tai, yn enwedig i'n tai cymdeithasol, efo tua 700 o dai cymdeithasol wedi cael eu dal i fyny oherwydd y rheoliadau yma.

Ond dwi eisiau edrych yn benodol ar ddatblygiad rheilffordd Llyn Tegid yn y Bala, sydd yn cael ei ddal i fyny oherwydd y Ddyfrdwy. Maen nhw wedi llwyddo i gasglu cannoedd o filoedd o bunnoedd yn rhyngwladol er mwyn dod â'r rheilffordd i mewn i'r dref, a bydd hwn yn hwb economaidd sylweddol i'r ardal. Maen nhw wedi derbyn y caniatâd cynllunio ac wedi gwneud y gwaith paratoadol ar gyfer yr orsaf newydd. Yn wir, mae Cyfoeth Naturiol Cymru eu hunain wedi gwneud llawer o'r gwaith paratoadol i alluogi'r rheilffordd i ddod i mewn i'r dref. Ond mae'r rheoliadau ffosffad yn golygu na all y datblygiad hwn fynd yn ei flaen, er gwaethaf y ffaith nad ydyn nhw am adeiladu toiledau ychwanegol i'r hyn sydd ar gael yn gyhoeddus eisoes. Mae yna berig go iawn y gall y cynllun yma fethu. Pa gyngor y byddech chi'n ei roi i reilffordd Llyn Tegid yn wyneb hyn?

Wel, Llywydd, mae'r Gweinidog sy'n gyfrifol am y pethau hyn yn ymwybodol o'r pwyntiau mae'r Aelod wedi eu gwneud, achos roedd hi wedi cael cyfle i ymweld â'r rheilffordd nôl yn yr haf. Y pwynt sylweddol yw hwn: ni allwn ni fwrw ymlaen i gytuno i ddatblygiadau ble dyw'r ffosffad ddim wedi ei gymryd i mewn i'r cynllun mewn ffordd sydd ddim yn cynyddu'r problemau sydd gyda ni yn barod. Mae effaith ffosffad ar afonydd yng Nghymru yn un ble dyn ni ddim yn gallu cytuno i wneud pethau sydd ddim yn cyfrannu at ddyfodol ble bydd y broblem yna'n cael ei thaclo. Dyna pam mae'r gynhadledd gyda ni unwaith eto yfory: i dynnu pob un at y bwrdd—y rheoleiddwyr, y datblygwyr, y cwmniau dŵr, cymunedau, ffermwyr hefyd. Beth dwi'n edrych ymlaen at glywed yfory yw y rhan maen nhw i gyd yn gallu ei chwarae. Dwi'n edrych ymlaen at glywed sut mae pob sector yn bwriadu rhoi'r cyfrifoldeb hwnnw ar waith, a phan ydyn ni'n gallu cydweithio fel yna, gallwn ni ffeindio ffordd i ddatblygiad fel y mae'r Aelod wedi esbonio'r prynhawn yma i fwrw ymlaen. Heb gael cynllun, heb gael cyfraniad gan bob un o'r sectorau, dydy hwnna ddim yn gallu digwydd.