Nawr, yn ystod y ddadl ddiweddar ynglŷn â datganoli mwy o bwerau treth incwm i Gymru, fe soniodd y Gweinidog cyllid yn ei hymateb fod deall y newidiadau ymddygiadol yn allweddol ar gyfer datblygu agenda polisi treth Cymru sy'n aeddfedu, ac rwy'n cytuno â hynny, wrth gwrs; mae Plaid Cymru yn cytuno â hynny. Mae edrych ar y pethau hyn yng nghyd-destun arbennig Gymru yn ffactor pwysig. Ond mae hi'n amlwg bod diffygion yn y sylfaen dystiolaeth. Yn wir, roedd adroddiad y Pwyllgor Cyllid ar y gyllideb ddrafft yn mynegi siom am nad yw Llywodraeth Cymru wedi cynnal dadansoddiad cynhwysfawr o effaith newidiadau ymddygiadol a fyddai'n codi oherwydd newid polisi. Nawr, fe gyfeiriodd y Gweinidog at astudiaeth o'r Swistir, wrth gwrs, ar newid ymddygiad, a'i bod yn ystyriaeth yng nghynnwys canllaw cyflym Llywodraeth Cymru, ac rydym ni o'r farn efallai mai hwnnw yw'r dirprwy agosaf sydd ar gael i Gymru. Ond rwy'n siŵr eich bod chi'n cytuno nad yw hwnnw cystal ag y gallai fod, ac yn sicr nid yw'n adlewyrchu hynodion sylfaen y dreth yng Nghymru ac, felly, mae angen dirfawr erbyn hyn am waith a gafodd ei deilwra yn benodol i Gymru i fwydo yn uniongyrchol i benderfyniadau'r Llywodraeth yn y dyfodol yn hyn o beth. Felly, fe hoffwn i gael deall gan y Gweinidog sut yn union y bydd hynny'n digwydd nawr ac er mwyn i ni ddeall, neu fod yn dawel ein meddyliau, na fyddwn ni yn yr unfan unwaith eto, fel dywedais i'n gynharach, yn gofyn yr un cwestiynau ac yn gwrando ar yr un atebion di-ddim.

Nawr, mae pŵer wedi bod gan Gymru i amrywio cyfraddau'r dreth incwm. Ni chafodd ei ddefnyddio erioed. Yn gyson, rydyn ni wedi cynnal yr un cyfraddau ag a bennwyd gan Lywodraeth y DU ar gyfer Lloegr a Gogledd Iwerddon. Ond mae hi'n ddiddorol, serch hynny, i Brif Weinidog Cymru, mewn ymateb i rai o'r penderfyniadau a wnaeth llywodraeth Truss, awgrymu y gallai honno fod yn senario lle gallem, ac efallai y dylem ni ystyried amrywio cyfraddau'r dreth incwm yng Nghymru. Ond, wrth gwrs, hyd yn oed wedyn, ni fyddai'r sylfaen honno o dystiolaeth ar gael, felly a ydych chi'n awgrymu, os yw'r Prif Weinidog o'r farn fod angen gwneud hyn, y gallwn ni ei wneud heb sylfaen dystiolaeth? A oes yna un rheol i Lywodraeth Cymru ac un arall i Blaid Cymru? Oherwydd, siawns nad oes angen i ni fwrw ati i wneud y gwaith hwnnw, fel bydd gallu gan y Llywodraeth i wneud hynny wrth deimlo'r angen i weithredu yn y ffordd honno.

Nawr, mae'r faith fod 85 y cant, neu fwy hyd yn oed, o drethdalwyr Cymru ar y gyfradd sylfaenol wedi cael ei dyfynnu yn rheswm i beidio ag addasu cyfraddau treth incwm Cymru, ond, fel dywedais i—ac rwy'n cydymdeimlo yn llwyr â'r anhawster sydd gyda hynny—rydym ni wedi cyflwyno ein hachos yn y fan hon dros ganiatáu i Gymru fod â'r un pwerau â'r Alban o ran newid a phennu ein bandiau treth incwm ein hunain, er mwyn i ni allu anelu unrhyw amrywiad yng nghyfradd y dreth incwm mewn dull mwy cyfreithiol.

Nawr, rwy'n ofni nad yw'r ddadl yn digwydd mewn gwirionedd i'r graddau y dylai hi fod nac yn mynd i'r afael â rhai o'r cymhlethdodau hyn fel y dylai. Fe geir consensws, os edrychwch chi ar Ganolfan Llywodraethiant Cymru, y Sefydliad Astudiaethau Cyllidol ac eraill. Mae'r rhain yn gwestiynau y mae angen mynd i'r afael â nhw, ac nid yw Llywodraeth Cymru, yn fy marn i, wedi ymateb yn ddigonol i hynny nac i'r her a osodwyd gennym ni o ran yr angen i gamu i'r marc i gynnal y drafodaeth honno'n iawn, ac rwy'n gobeithio, os rhywbeth, y bydd ein hymyraethau ni dros yr wythnosau a'r misoedd diwethaf yn arwain at hynny, o leiaf. Diolch.