4. Dadl: Cyllideb Derfynol 2023-24

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:06 pm ar 7 Mawrth 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhianon Passmore Rhianon Passmore Labour 4:06, 7 Mawrth 2023

(Cyfieithwyd)

Rwyf i hefyd yn croesawu'r gyllideb derfynol a ddaeth gan Lywodraeth Cymru ar ôl llawer o waith craffu a llawer o gydweithio, a diolch i'r Gweinidog, Rebecca Evans. Ond ar ôl degawd o gyni, Brexit a phandemig COVID, nid yw'r economi a gwasanaethau cyhoeddus erioed wedi bod mewn cyflwr mwy bregus ar hyd a lled y Deyrnas Unedig. Yn fy marn i, mae Prydain yn chwalu. Yn y bôn, nid yw Llywodraeth Dorïaidd y DU wedi rhoi cyllid digonol i Gymru. Nid yw'r to'n gorchuddio'r tŷ ac nid yw'r clogyn yn gorchuddio'r person. A hyd yn oed ar ôl rhywfaint o gyllido ychwanegol yn natganiad yr hydref, nid yw hyd yn oed yn ddigon i dalu am y pwysau chwyddiant y mae Cymru yn ei wynebu, heb sôn am ein holl flaenoriaethau yn 2023. [Torri ar draws.] Na, dydw i ddim yn mynd i gymryd ymyriad ar hyn o bryd.

Mae hyn oherwydd diystyriaeth sylfaenol o Gymru. Mae'n ddiystyriaeth sylfaenol o anallu Llywodraeth y DU, sef amddifadu o fuddsoddiad—[Torri ar draws.] Na, diolch—a chamreoli economaidd a chyllidol y DU. Hoffwn i chi wrando. [Torri ar draws.] Mewn termau real—[Torri ar draws.] Hoffwn i chi wrando. Mewn termau real, bydd cyllideb cyfalaf Llywodraeth Cymru yn cael ei chwtogi i 8.1 y cant yn is yn 2024-25 nag yn y flwyddyn bresennol. Mae Llywodraeth y DU wedi methu'n llwyr â buddsoddi yn seilwaith Cymru, ac nid yw wedi diwallu anghenion Cymru. Ac wrth i'r DU fynd i mewn i ddirwasgiad, mae'r Swyddfa Cyfrifoldeb Cyllidebol wedi rhagweld y bydd cynnyrch domestig gros yn gostwng 2 y cant, a bydd diweithdra yn codi 1.5 pwynt. Ac mae'r Sefydliad Astudiaethau Cyllid a Banc Lloegr yn bryderus iawn. 

Mae camreoli economi'r DU gan Lywodraeth Dorïaidd y DU wedi cael effaith ddwfn ar y DU ac effaith ddwfn ar bobl Cymru. A hyn heb bwysau parhaus yn y dyfodol o 1 Ebrill—prisiau ynni yn codi eto, morgeisi yn codi eto, a bwyd a thanwydd yn codi. Yn wir, rydyn ni wedi gweld yn ystod yr wythnos ddiwethaf, o negeseuon WhatsApp gan Matt Hancock a gafodd eu datgelu, Boris Johnson hyd yn oed yn ceisio enwebu ei dad ei hun i fod yn farchog. Mae ffordd y Torïaid o reoli Prydain wedi niweidio llawer ac wedi bod o fudd i ambell un, ac yng nghanol anhrefn hyn mae Llywodraeth Cymru'n parhau i amddiffyn buddiannau pobl Cymru, fel sydd i'w weld yn y gyllideb hon, sy'n dal i ddatblygu blaenoriaethau pobl Cymru. Rwy'n cymeradwy'r gyllideb hon i Gymru, ac rwy'n cymeradwyo'r gyllideb hon i'r Senedd.