4. Cwestiynau i Weinidog y Gymraeg ac Addysg – Senedd Cymru ar 14 Mawrth 2023.
6. Pa asesiad mae'r Gweinidog wedi'i wneud o effaith cyllideb Llywodraeth Cymru ar safonau addysgol? OQ59257
Mae cyllideb addysg Llywodraeth Cymru yn nodi ein hymrwymiad parhaus i weithredu ein rhaglen ddiwygio addysgol, gan sicrhau bod anghydraddoldebau addysgol yn lleihau a safonau'n codi.
Diolch am yr ymateb hwnnw, Gweinidog. Gweinidog, fel y gwyddoch chi, mae ein safonau, yn anffodus, yng Nghymru yn is o lawer o'u cymharu â'r rhai yn Lloegr a'r Alban, gyda Chymru'n eistedd ar waelod safleoedd TGAU a Rhaglen Ryngwladol Asesu Myfyrwyr Prydain. Mae Llywodraeth Cymru wedi dewis peidio gwario'r holl arian y gallai ar addysg, er bod ein system yn tanberfformio. Yn wir, torrodd eich cyllideb eleni gyllideb addysg a'r Gymraeg mewn termau real, ochr yn ochr â thoriad gwirioneddol o £43 miliwn mewn termau arian parod. Rwy'n gwybod mai'r ateb parod yw beio Llywodraeth y DU am gyllid, ond erys y ffaith bod addysg wedi'i datganoli a bod materion eich Llywodraeth chi yn cyflwyno dewisiadau i chi eu gwneud. Gyda hyn mewn golwg, Gweinidog, a chan nodi'r gostyngiad mewn cyllid yma, pa gamau ymarferol ydych chi'n eu cymryd i unioni'r diffygion yng Nghymru er mwyn cyflawni'r canlyniadau addysgol y mae plant a phobl ifanc yn eu haeddu yma?
Wel, mae hyn yn feiddgar, yn fy marn i, gan aelod o'r unig blaid yng Nghymru i ymgyrchu yn etholiad y Cynulliad i dorri'r gyllideb addysg o 12 y cant. Mae'n dipyn o beth. Mae'n dipyn o beth, ac mae'n dangos pa mor arwynebol yw eu hymrwymiad i'r ffeithiau. I fod— [Torri ar draws.] Fe wnaethoch chi hynny, yn ddiamod, ac fe'i hamddiffynnwyd gan Andrew R.T. Davies wedi hynny. Felly, y ffeithiau yw, Peter Fox—[Torri ar draws.]
Hoffwn i glywed yr ateb gan y Gweinidog.
Mae Peter Fox wedi gofyn am y ffeithiau. Y ffeithiau yw'r rhain: cafodd yr arian a gawsom ni fel cyllid canlyniadol Barnett o San Steffan ei basportio'n llawn i awdurdodau lleol, ac nid yn unig hynny, fe'i cynyddwyd drwy'r gyllideb addysg. Felly, yng Nghymru, yn wahanol i'r hyn sy'n digwydd yn Lloegr Geidwadol, lle mae'r gyllideb ar gyfer ymyrraeth ar ôl COVID-19 wedi diflannu'n llwyr, nid yn unig—[Torri ar draws.] Rydym wedi gwneud dewisiadau, ac rwy'n dweud wrthych pa ddewisiadau rydym wedi'u gwneud. Rwy'n falch ohonyn nhw. Y dewisiadau yw: diogelu'r cyllid sy'n cefnogi ein hysgolion orau. Felly, yn ogystal â phasbortio'r cyllid canlyniadol, gwnaethom gynyddu'r cyllid i ysgolion yn fy nghyllideb. Felly, boed hynny'n grant datblygu disgyblion, boed hynny'n gyllid ar ôl COVID-19, mae'r cyllid hwnnw wedi'i warchod neu ei gynyddu. Felly, dyna'r ffeithiau. Maen nhw'n anghyfleus iddo fe. Ond, hyd nes y bydd gennym Lywodraeth yn San Steffan sydd mor ymroddedig â ni i ariannu gwasanaethau cyhoeddus yn iawn, mae'r heriau y mae'n tynnu sylw atyn nhw yn ei gwestiynau yn mynd i barhau, mae arnaf ofn.