6. Datganiad gan y Gweinidog Newid Hinsawdd: Diogelwch Adeiladau

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:10 pm ar 21 Mawrth 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative 4:10, 21 Mawrth 2023

(Cyfieithwyd)

Gweinidog, a gaf i ddiolch eto am gyflwyno'r datganiad hwn, yn arbennig y ffaith ei fod wedi cael ei gyflwyno yn gynt o lawer nag y cafodd ei nodi? Roedden ni'n disgwyl datganiad—nid o'r fath hon, byddwn i'n ei ddweud—ond roedden ni'n disgwyl clywed rhywbeth gennych chi rhwng y Pasg a'r haf, felly bydd y ffaith eich bod chi wedi gallu ei gyflwyno  heddiw, rwy'n credu, yn rhoi llawer o sicrwydd i lawer o denantiaid a lesddalwyr.

O ran cytundeb y datblygwyr sy'n gyfreithiol rwymol, mae'n dda mewn gwirionedd clywed bod 11 o ddatblygwyr wedi cofrestru. Rydych chi'n dweud eich bod chi'n falch bod Persimmon, Taylor Wimpey, Crest Nicholson a Barratt hefyd wedi cadarnhau'u bwriad i lofnodi. Rwy'n credu'n gryf bod 'bwriad i lofnodi' yn ddiwerth, felly rwy'n tybio mai'r hyn yr wyf i'n ei ofyn heddiw mewn gwirionedd yw: pa gamau ydych chi'n eu cymryd i sicrhau eu bod nhw'n cofrestru, ac yn gyflym?

Fe wnaethoch chi sôn eich bod chi eisiau manteisio ar bob cyfle i ddiogelu lesddalwyr. Byddwch chi'n ymwybodol bod eich ymateb i gwestiynau fy llefarydd yr wythnos diwethaf wir wedi—. Nid ydw i'n hoffi defnyddio'r gair 'tanio', ond y mae wedi, ac wedi gwaethygu sefyllfa lle'r oedd lesddalwyr preifat yn teimlo eu bod yn cael eu gadael ar ôl gyda miliynau sydd wedi'u gwario yn y sector rhentu cymdeithasol ar adfer. Roedd hon yn neges dorcalonnus ar Twitter y diwrnod o'r blaen, ac rwy'n gwybod eich bod chi'n dilyn Twitter:

'Annwyl @JulieJamesMS fy fflat i yw fy nghartref i hefyd. Y man lle'r ydw i fod i orffwys a theimlo'n ddiogel. NID yw'n "fuddsoddiad" i mi. Gwnes i a fy mhartner weithio 4 swydd rhyngom ni i'w fforddio! #EndOurCladdingScandal'.

Rydyn ni wedi cael negeseuon eraill tebyg yn dod i mewn, yn dweud, 'Mae'n rhaid i chi fod yn fwy o ran cydraddoldeb,' 'Dylech chi wir fod yn trin popeth yn gyfartal.' Yr wythnos diwethaf, fe wnaethoch chi'r pwynt mai'r rheswm am hynny oedd oherwydd ei fod yn fuddsoddiad rhywun nad oedd o reidrwydd yr un fath â bod yn y sector rhentu cymdeithasol. Tŷ nad yw'n ddiogel i fyw ynddo—i mi, nid oes gwahaniaeth a yw'n cael ei rentu, yn gymdeithasol, neu a yw'r perchennog yn berchen arno, lesddaliwr preifat.

Mae'r adeiladau amddifad wedi bod yn fy mhoeni i, lle nad yw'r datblygwr yn hysbys neu wedi rhoi'r gorau i fasnachu. Lle'r oeddech chi wedi cytuno i garfan gychwynnol o chwe adeilad, mae hynny wedi cynyddu nawr i 28 o adeiladau, a sonioch chi fod perchnogion cyfrifol yr adeiladau yn cael eu cysylltu â nhw i fynd drwy'r cam nesaf. Cronfa diogelwch adeiladau Cymru: £375 miliwn o arian Llywodraeth Cymru. Rwy'n dal i geisio canfod faint o'r arian yna yr ydych chi wedi'i wario'n barod a'r hyn sydd ar ôl i'w wario.

Rydych chi'n symud ymlaen i gynnydd yn y sector cymdeithasol, ac nid dyna lle mae fy mhryderon i.

Rydych chi'n sôn bod yr eiddo cyntaf nawr yn bwrw ymlaen â'r broses o werthu, ac ar ôl ei gwblhau bydd hyn yn caniatáu i'r lesddalwyr hynny symud ymlaen i gartrefi newydd. Rwy'n siŵr y daw hynny fel sicrwydd enfawr iawn iddyn nhw. Fodd bynnag, fy nghwestiwn i eto yw: pryd fyddwn ni'n gwybod y niferoedd sydd eisoes wedi dangos diddordeb? Nid oedd y rhai yn y cyfarfod y cynhaliais i i'w gweld yn rhy ymwybodol o sut maen nhw'n gwneud hyn. Felly, allwch chi, yn ogystal â rhoi, 'Ewch i wefan Llywodraeth Cymru'—? Efallai y gallech chi wneud datganiad neu—rwy'n gwybod bod cyllideb fawr nawr yma yn Llywodraeth Cymru hon ar gyfer y cyfryngau cymdeithasol—defnyddiwch y cyfryngau cymdeithasol fel cyfrwng i gyfleu'r neges honno y gall pobl ddod atoch chi.

Rwy'n falch eich bod yn gweithio gyda UK Finance. Roedd yn rhaid i mi newid yr hyn yr oeddwn i'n disgwyl ei gyflwyno i chi heddiw. Ond rwy'n credu ei fod yn ddatganiad mwy rhagweithiol na'r hyn yr ydyn ni wedi'i glywed amdano'n ddiweddar. Nid ydw i eisiau ailadrodd, ond mae angen i mi wybod faint yr ydych chi wedi bod yn ei wario.

Nawr, rydych chi'n gwrthod atgynhyrchu adrannau 116 i 125, ac mae'n ddrwg gennyf i barhau i lafurio'r pwynt hwn, ond mae'n ffaith nad yw'r bobl sydd wedi'u dal yn hyn wir yn deall deddfwriaeth fel yr ydyn ni'n ei gwneud—y rhai sy'n gweithio yn Llywodraeth Cymru neu'r rhai yn y Senedd sy'n eich dwyn i gyfrif. Rydw i ond yn myfyrio ar pam na fyddwch chi'n caniatáu i lesddalwyr preifat Cymru gael yr un dulliau cyfreithiol â'r rheiny dros y ffin. Gallech chi gyflwyno deddfwriaeth yma sy'n atgynhyrchu adrannau 116 i 125 i raddau lle y gall barhau i gael hunaniaeth Gymreig. Gweinidog, a wnewch chi ystyried edrych ar adrannau 116 i 125 eto? Sut rydych chi'n ei wneud, nid wyf i'n credu bod gan bobl ddiddordeb yn hynny, ond os gallwch chi wir roi'r un amddiffyniadau hynny i'r bobl sy'n byw yma yng Nghymru, rwy'n credu y byddwch chi'n gwneud llawer iawn o bobl yn hapus iawn ac nid yn ofni byw yn eu cartrefi, fel y maen nhw heddiw. Diolch.