7. Dadl Plaid Cymru: Cynllun brys ar gyfer y sector bysiau

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:19 pm ar 22 Mawrth 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Alun Davies Alun Davies Labour 6:19, 22 Mawrth 2023

(Cyfieithwyd)

Rwy'n credu ei bod yn bwysig inni gael cyfle i drafod y pwyntiau hyn yn y fforwm hwn, fel rydym yn ei wneud y prynhawn yma. Ac rwy'n credu ei bod hi'n bwysig ein bod yn trafod y pwyntiau hyn, ein bod yn gwrando ar beth sydd gennym i'w ddweud, ac yna ein bod yn derbyn ymyriadau gan ein gilydd fel ein bod yn cael dadl, yn hytrach na dim ond darllen cyfraniad wedi'i baratoi ymlaen llaw. Oherwydd os yw'r ddadl hon i olygu unrhyw beth, mae'n golygu gwrando, ein bod yn gallu derbyn ac nid trosglwyddo'n unig. Mae'r Gweinidog hwn, i fod yn deg ag ef, yn gallu gwneud hynny. Weithiau byddai'r Prif Weinidog yn hoffi pe na bai. Ond rwy'n siŵr ei fod yn gwrando ar yr holl bethau gwahanol hyn, ac yna'n ateb yn ei ffordd ei hun. [Chwerthin.]  

Mae yna dri pheth yr hoffwn i'r Gweinidog fynd i'r afael â hwy yn ei gyfraniad i'r ddadl y prynhawn yma. Y cyntaf yw polisi'r Llywodraeth, oherwydd mae'r Llywodraeth wedi bod yn glir iawn wrth amlinellu beth yw ei pholisi, ac rydym newydd glywed Jane Dodds yn disgrifio rhai elfennau o hynny, a Sioned Williams cyn hynny'n rhoi sylw i hynny. Ond os yw'r Llywodraeth o ddifrif am ddefnyddio bysiau a thrafnidiaeth gyhoeddus, fe fydd yn sicrhau, pan fydd yn cynllunio'r ffordd y bydd yn darparu gwasanaethau cyhoeddus, fod trafnidiaeth gyhoeddus yn rhan o hynny. Ers pum mlynedd rwyf wedi dod i'r lle hwn ac wedi dadlau am wasanaethau bws i gysylltu fy etholaeth ag ysbyty'r Faenor, ac ers pum mlynedd nid oes unrhyw Weinidog erioed wedi anghytuno â mi. Dim un. Ac ni ddarparwyd yr un bws. Dim un. I fod yn deg â'r Gweinidog presennol, mae'n ateb fy ngohebiaeth, ac mae'n tynnu sylw at y ffaith bod bysiau'n rhedeg o lefydd eraill, ac mae hynny'n gysur mawr, wrth gwrs, ond nid dyna'r ateb i'r cwestiwn. Os yw'r Llywodraeth o ddifrif ynglŷn â beth yw ei huchelgeisiau, mae'n rhaid iddi sicrhau bod trafnidiaeth gyhoeddus—yn yr achos hwn, bysiau—yn cysylltu â'r holl wasanaethau cyhoeddus a ddarperir, ac ni ddylid ad-drefnu gwasanaethau cyhoeddus heb gynllun trafnidiaeth gyhoeddus i gynnal ac i gefnogi'r ad-drefnu hwnnw. Mae hynny'n golygu'r ddynes y bûm yn siarad â hi yn fy etholaeth yr wythnos hon, a ddywedodd wrthyf, pan oedd ei mam yn sâl ac yn ysbyty'r Faenor dros y penwythnos diwethaf, ei bod hi'n teimlo'n fregus ac yn sâl, ond yn ynysig hefyd, ac ni ddylai neb deimlo felly pan fyddant yn wynebu triniaeth mewn ysbyty. Mae angen i'r Llywodraeth gydnabod hynny.

Yr ail beth yr hoffwn ei ofyn i'r Gweinidog yn y ddadl hon—. Gwenais pan soniodd Jane Dodds gymaint o argraff a wnaeth Fflecsi arni. Byddwn yn ei chynghori i ddod i Lynebwy, oherwydd yng Nglynebwy, lle mae'r rhaglen Fflecsi wedi bod gennym ers y flwyddyn neu ddwy ddiwethaf, mae rhai elfennau da'n perthyn iddo. Peidiwn â gwamalu: mae'r mynediad at ystadau diwydiannol ac at gymunedau mwy anghysbell wedi golygu bod yno wasanaeth na châi ei ddarparu o'r blaen. Un o'r problemau, wrth gwrs, gyda'r defnydd o bàs bws a thrafnidiaeth â chymhorthdal yw bod patrymau teithwyr wedi newid, ac felly nid oes model masnachol ar gael i ni bob amser ar gyfer darparu trafnidiaeth gyhoeddus i bobl sy'n mynd i weithio'n gynnar yn y bore ac yn dychwelyd yn hwyr y nos. Mae Fflecsi wedi gweithio yno, ac mae wedi gweithio i gysylltu ardaloedd fel Garnlydan a stad ddiwydiannol Rasa. Mae wedi gweithio yno. Ond yr hyn nad yw wedi'i wneud yw darparu ar gyfer anghenion trafnidiaeth gyhoeddus tref Glynebwy yn ystod y dydd. Mae'r awdurdod lleol yno'n dweud, 'Mewn gwirionedd, yr hyn rydym ei eisiau yw Fflecsi hyblyg, fel bod gennym y gwasanaeth Fflecsi ar ddechrau a diwedd y dydd i alluogi'r gwasanaeth i ddarparu'—[Torri ar draws.] fe wnaf ildio—'ar yr adegau hynny o'r dydd, ond yn ystod oriau craidd y dydd, rydym eisiau'r gwasanaeth cylchol o gwmpas y dref yn ei ôl', sef gwasanaeth sy'n rhedeg o gwmpas y dref gan ddarparu cyfleoedd i bobl ddal y bws hwnnw, sy'n rhoi sicrwydd iddynt o wybod pryd fydd y bysiau yno. Fe wnaf ildio.