1. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am yr hyn y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i wella gwasanaethau iechyd yn Sir Benfro? OAQ(5)0139(FM)

Blaenoriaeth Llywodraeth Cymru yw gwneud yn siŵr bod pobl sir Benfro yn cael gwasanaethau iechyd sy’n rhoi’r canlyniadau gorau posib i gleifion.

Brif Weinidog, mae rheoli meddygfa Wdig yn y fy etholaeth i wedi cyflwyno heriau sylweddol ers peth amser bellach, ac mae wedi arwain at herio o ran recriwtio, ac, ar adegau, mae mynediad i gleifion wedi bod yn broblem go iawn. O ystyried bod rhaglen lywodraethu eich Llywodraeth yn ymrwymo i barhau i wella mynediad ar feddygfeydd, pa gymorth y gall, a bydd, eich Llywodraeth chi yn ei gynnig i gymuned fel Wdig i ddod o hyd i ateb mwy sefydlog ar gyfer eu meddygfa leol?

Un o’r pethau rydym ni’n ei wneud, wrth gwrs, yw sicrhau bod ymgyrch i dynnu mwy o feddygon teulu i mewn i Gymru—bydd hynny’n dechrau fis nesaf—ac, wrth gwrs, i ystyried ym mha ffordd y gall meddygfeydd weithio mewn ffordd gynaliadwy yn y pen draw. Dyletswydd meddygfeydd yw recriwtio yn y lle cyntaf, achos maen nhw’n annibynnol, ond mae yna gymorth iddyn nhw o’r byrddau iechyd er mwyn iddyn nhw recriwtio yn y pen draw. Ond nod y Llywodraeth yw sicrhau bod mwy a mwy o feddygon teulu eisiau dod i Gymru i weithio.

Brif Weinidog, roeddwn i’n falch iawn o glywed ddydd Llun bod Bwrdd Iechyd Lleol Hywel Dda wedi cael ei gynnwys ar y rhestr fer ar gyfer gwobr uchel iawn ei pharch yr 'Health Service Journal' 2016 yn y categori arloesedd gofal sylfaenol am ei arloesedd o ran gwasanaeth brysbennu a thrin fferylliaeth cymunedol, y mae 17 o fferyllfeydd yn darparu'r gwasanaeth hwnnw ledled Sir Gaerfyrddin, Sir Benfro a Cheredigion, gyda chynlluniau ar gyfer naw arall erbyn diwedd y flwyddyn hon. Bydd, a dylai, chwarae rhan bwysig iawn o ran lleihau presenoldeb mewn adrannau damweiniau ac achosion brys yn yr ardaloedd hyn trwy ddarparu triniaeth a chyngor ar gyfer anghenion lefel isel, gan gynnwys mân glwyfau ac ati. A bydd, wrth gwrs, yn lleihau pwysau ar lawer o wasanaethau damweiniau ac achosion brys y mae wir eu hangen. Felly, gofynnaf i chi, Brif Weinidog: a wnewch chi ymuno â mi i longyfarch y staff o Hywel Dda sydd wedi gweithio'n arbennig o galed i gyflwyno'r gwasanaeth newydd, hynod lwyddiannus ac arloesol hwn, a dymuno'n dda iddyn nhw ym mis Tachwedd?

Gwnaf, ni wnaf, wrth gwrs. Mae'n fraint cael enwebiad ar gyfer y wobr hon, ac mae'n dangos y math o feddwl arloesol yr ydym ni eisiau ei weld yn ein gwasanaeth iechyd, sydd nid yn unig o fudd i'r system, ond, yn bwysig, o fudd i gleifion.

Pan fydd bwrdd iechyd yn cael ei enwebu am wobr a’i fod ar ymyrraeth lefel 2 gan Lywodraeth Cymru, mae'n rhaid i chi ofyn i chi'ch hun, 'Beth sy'n mynd o'i le?' Y gwir amdani yw bod mynediad pobl at ofal iechyd sylfaenol, yn Sir Benfro, yn cael ei effeithio’n beryglus gan y ffaith ei bod yn cymryd hyd at bythefnos i gael apwyntiad â meddyg, y ffaith nad oes gennym unedau mân anafiadau mwyach, a bod Dinbych-y-pysgod yn arbennig yn cael trafferth i ddarparu'r math o wasanaethau gofal iechyd sylfaenol yr wyf yn siŵr ei fod ef, fel Prif Weinidog Cymru, eisiau eu gweld. Pa gamau eraill y mae'n mynd i’w cymryd nawr i sicrhau bod y bwrdd iechyd yn camu i mewn pan nad yw meddygfeydd teulu lleol yn recriwtio ac nad ydynt yn gallu darparu'r gwasanaethau yr ydym ni’n disgwyl eu cael?

Fel yr ydym ni wedi ei wneud mewn mannau eraill yng Nghymru, bydd adegau pan fydd meddygfeydd yn cael eu cymryd drosodd gan y bwrdd iechyd, a byddant yn gwella'r gwasanaeth yn aml iawn. Gofynnwch i bobl Prestatyn—byddan nhw’n dweud hynny wrthych chi. Ar adegau eraill, mae meddygfeydd eraill yn cymryd drosodd y gwaith o redeg y gwasanaeth, a hynny gyda llwyddiant mawr. Rwy’n synnu ei fod ef yn meddwl bod yr 'Health Service Journal' yn rhywbeth y dylid ei anwybyddu neu fod rhywbeth o'i le gyda nhw, gan mai’r 'Health Service Journal' sydd wedi bod yn gyfrifol am sicrhau bod yr enwebiad hwn yn digwydd, ac mae’n gyfnodolyn sy’n cael ei ddarllen yn eang. Os yw e’n meddwl bod y cyfnodolyn yn ddiwerth mewn rhyw ffordd, gall ddweud hynny. Y gwir amdani yw bod hwn yn gynllun arloesol iawn y maen nhw wedi ei gyflwyno ac mae'n un i'w groesawu. Mae'n drueni nad yw ef wedi ei groesawu.

Gofynnodd gwestiwn penodol am Ddinbych-y-pysgod—[Torri ar draws.] Cafodd ei gyfle i’w groesawu a methodd â gwneud hynny. Soniodd am Ddinbych-y-pysgod— [Torri ar draws.]

Mae’n dweud nad yw’n mynd i groesawu rhywbeth y mae Hywel Dda wedi ei wneud, a rhywbeth sydd wedi ei gydnabod mewn mannau eraill. Cyn belled ag y mae Dinbych-y-pysgod yn y cwestiwn, bydd yn gwybod bod cynlluniau hynod ddatblygedig i wneud yn siŵr bod gwasanaeth meddyg teulu galw i mewn yn cael ei gynnig yn y dref honno, a fydd yn hynod gyfleus nid yn unig i’r rhai sy'n byw yn y dref, ond i'r rhai sy'n ymweld â hi.