6. A wnaiff y Gweinidog roi’r wybodaeth ddiweddaraf am ddatblygu bargen ddinesig ar gyfer dinas-ranbarth bae Abertawe? OAQ(5)0027(FLG)

Diolch yn fawr i’r Aelod am y cwestiwn. Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo o hyd i sicrhau bargen ddinesig lwyddiannus i ranbarth bae Abertawe. Mater i’r rhanbarth ei hun fydd llunio cynnig buddsoddi cymhellgar i fynd ar drywydd cyllid ar gyfer y fargen ddinesig. Mae rhanddeiliaid lleol yn dal i gael cymorth gan fy swyddogion i a swyddogion Llywodraeth y Deyrnas Unedig gyda’r dasg honno.

Diolch yn fawr am yr ateb yna, Weinidog. Yn naturiol, pan gyhoeddwyd hyn yn gynharach eleni roedd yna gynlluniau uchelgeisiol iawn wedi’u gosod gerbron, ond roedd pobl yn dweud ar y pryd, ‘Rŷm ni angen gwybod y manylion’, ac mae pobl yn lleol yn dal i aros am y manylion. Felly, a allaf jest roi pwsh ychydig bach ymhellach i chi ynglŷn â faint o drafodaethau a pha drafodaethau yn hollol rydych wedi’u cael efo partneriaid, gan gynnwys Llywodraeth y Deyrnas Unedig, ynglŷn â gweithio ar y manylion pwysig yma i wneud yn siŵr ein bod yn gallu gwireddu’r dyhead? Diolch yn fawr.

Rwy’n falch o allu rhoi sicrwydd i’r Aelod fod dinas-ranbarth Bae Abertawe a’r cytundeb dinas ar ei gyfer yn cael eu trafod yn rheolaidd iawn, drwy fy nghysylltiadau â Llywodraeth y Deyrnas Unedig—deuthum â’r mater i sylw Prif Ysgrifennydd y Trysorlys; rwyf wedi siarad yn uniongyrchol â Changhellor y Trysorlys ynglŷn â’r mater—a bod hynny’n cael ei adlewyrchu mewn cyfres o gyfarfodydd gweithgar iawn sy’n digwydd rhwng partneriaid lleol. Cyfarfûm â phob un o bedwar arweinydd yr awdurdodau lleol, i drafod y pwnc hwn yn unig, yn ôl ar 9 Awst. Mae’n parhau i fod yn wir, ac mae’n gywir i dynnu sylw at hyn, fod yna lawer o waith sy’n dal i fod angen ei wneud mewn cyfnod byr o amser. Mewn perthynas â’r Deyrnas Unedig, mae fy nhrafodaethau wedi bod yn adeiladol ond mae’n ymddangos i mi eu bod yn cael eu cynnal mewn cyd-destun ehangach lle mae’r brwdfrydedd yn Llywodraeth y DU ynglŷn â chytundebau dinas yn lleihau o bosibl o ganlyniad i newidiadau personél yng ngweinyddiaeth y DU. Mae hyn yn golygu bod angen i’r holl rai hynny yn Abertawe a’r dinas-ranbarth ehangach ymroi ar frys yn awr i’r gwaith o flaenoriaethu prosiectau o ran eu sylwedd, sy’n angenrheidiol er mwyn nodi effeithiau gofodol ac economaidd unrhyw gytundeb, ac i nodi hynny’n drefnus mewn modd cydlynol, a chadarnhau’r trefniadau llywodraethu a fydd yn goruchwylio cytundeb o’r fath os yw’n mynd i fod yn llwyddiannus. Rwy’n optimistaidd y gellir gwneud y gwaith hwnnw, ond mae llawer sy’n rhaid ei gyflawni o hyd ac mae angen canolbwyntio ar hynny ar frys.

A gaf fi gysylltu fy hun â’r sylwadau a wnaeth Dai Lloyd? Rwy’n credu bod bron bawb, os nad pawb, sy’n cynrychioli’r ardal, ac yn sicr y bobl sy’n byw yn yr ardal, yn pryderu ei bod i’w gweld yn cymryd amser hir i’r cytundeb dinas ddwyn ffrwyth yn Abertawe yn wahanol i lefydd eraill ym Mhrydain.

Yr hyn yr hoffwn ei ofyn i’r Gweinidog yw: beth arall sydd angen i Lywodraeth Cymru ei wneud i sicrhau bod cyllid y cytundeb dinas yn cael ei ryddhau i ddinas-ranbarth Bae Abertawe? Os ydych yn dweud, o’r hyn a ateboch yn gynharach, fod Llywodraeth Cymru wedi gwneud popeth yn ei gallu, yna bydd angen rhoi pwysau ar yr awdurdodau lleol a Llywodraeth San Steffan, ond yr hyn nad wyf am ei weld yn digwydd i mi ac i eraill yw clywed, ‘Wel, Llywodraeth Cymru sydd heb wneud popeth sydd angen iddi ei wneud’.

Wel, Lywydd, mae’n bwysig nodi tensiwn penodol yn safbwynt Llywodraeth Cymru mewn perthynas â chytundeb dinas Abertawe. Rwy’n parhau i fod eisiau i ni chwarae ein rhan weithredol yn llunio’r cytundeb hwnnw, rhoi cyngor yn ei gylch, sicrhau ei fod yn dwyn ffrwyth yn llwyddiannus, lobïo ar ei ran gyda Llywodraeth y DU ac yn y blaen, ond yn y pen draw, mae’n rhaid i’r rhai sy’n cynnig y cytundeb gyflwyno achos i Lywodraeth Cymru dros ryddhau’r arian sydd yno. Felly, mae’n rhaid i ni gael rhywfaint o bellter er mwyn i ni allu herio’r cytundeb, yn ogystal â bod yn rhan o’r gwaith o helpu’r broses o’i wireddu, ac rydym yn gwneud ein gorau i chwarae’r ddwy ran honno mewn perthynas â’r mater. Felly, fy ngwaith i fel Gweinidog cyllid yw gwneud yr hyn sy’n angenrheidiol i sicrhau bod cyllid ar gael, os yw cytundeb yn llwyddiannus. Drwy fy swyddogion, rydym yn parhau i gymryd rhan ym mhob un o’r trafodaethau sy’n digwydd i lunio’r cytundeb, ond yn y pen draw, mater yw hwn i’r partneriaid lleol yn yr awdurdodau lleol, yn y brifysgol, sydd wedi chwarae rhan mor adeiladol yn y cytundeb hwn, a’r partneriaid sector preifat yn ogystal—mae’n rhaid iddynt wneud y gwaith caled sy’n angenrheidiol ar y pwynt hwn yn y broses i wneud yn siŵr fod ganddynt gynnig cadarn er mwyn rhyddhau’r cyllid sydd ar gael.

Ie, a gaf fi hefyd fy nghysylltu â’r sylwadau hynny? Ac mae Mike Hedges yn llygad ei le pan ddywed ein bod i gyd yn eithaf pryderus ynglŷn â hyn.

Mae aelodaeth y bwrdd yn eithaf cytbwys rhwng y sector cyhoeddus a’r sector preifat, ond nid oes lle arno i grwpiau aelodaeth busnesau fel y Ffederasiwn Busnesau Bach neu sefydliadau allweddol eraill a allai fod o gymorth gwirioneddol i wneud y mwyaf o’r defnydd o gadwyni cyflenwi lleol yn yr hyn a ddylai fod yn weledigaeth uchelgeisiol ar gyfer y rhanbarth hwn. Cyfarfûm â Chymdeithas Porthladdoedd Prydain mewn derbyniad ym Mae Caerdydd yn ddiweddar a synnais glywed, bryd hynny, nad oeddent wedi bod yn rhan o unrhyw drafodaethau ar weledigaeth cytundeb dinas ar gyfer y bae. A wnewch chi atgoffa’r Cynulliad sut y cafodd aelodaeth y bwrdd ei benderfynu, ac a oes gennych unrhyw bryderon ynglŷn â’r posibilrwydd y gallai natur unigolyddol iawn cynrychiolaeth y sector preifat—ac nid wyf yn gwneud unrhyw sylwadau am yr unigolion dan sylw—o gymharu â’r gynrychiolaeth fwy corfforaethol gan awdurdodau lleol, gyfyngu ar ba mor gyflym y mae’r cytundeb yn datblygu? Mae’n mynd i alw am gefnogaeth gref gan sector preifat eang yn y bae i ddatblygu unrhyw syniadau ar gyfer ‘Mittelstand’ posibl, er enghraifft, ac nid wyf yn gweld unrhyw arwydd o’r pethau hyn yn cael eu hysbysu i unrhyw un ohonom. Diolch.

Diolch i’r Aelod am y pwyntiau hynny; rwyf wedi gwrando’n ofalus arnynt. Mae’n debyg mai fy ymateb uniongyrchol yw bod angen i’r bobl sydd wedi bod yn rhan o’r holl waith a wnaed ar y cytundeb hyd yn hyn ddal ati yn awr a sicrhau ei fod yn cael ei gwblhau. Pan fydd gennym gytundeb wedi ei gytuno ac y bydd modd ei ariannu, yna rwy’n credu y bydd y pwynt y mae’n ei wneud ynglŷn â sicrhau bod gan y bobl o gwmpas y bwrdd allu cynrychiadol i adlewyrchu busnes yn yr ardal yn bwysig iawn, a byddaf yn sicrhau bod hynny’n cael ei adlewyrchu yn y trafodaethau y byddwn yn eu cael gyda hwy.