2. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am yr economi werdd yng Nghymru? OAQ(5)0070(EI)

Gwnaf, mae’r economi werdd yn sail i ymrwymiad ein rhaglen lywodraethu i gyflwyno deddfwriaeth newydd ar gyfer yr amgylchedd. Ein nod yw sefydlu Cymru fel economi werdd carbon isel er mwyn cefnogi prosiectau sy’n helpu i leihau effaith newid yn yr hinsawdd.

Diolch. Mae gwyrddu ein heconomi yn rhan bwysig o’n hymdrechion i fynd i’r afael â newid yn yr hinsawdd yma yng Nghymru a bûm mewn cyfarfod cyhoeddus y mis diwethaf a noddwyd gan Atal Anhrefn Hinsawdd. Gwneuthum addewid i godi llais ar newid yn yr hinsawdd a defnyddio fy rôl fel Aelod Cynulliad i hybu gweithredu ar newid yn yr hinsawdd. Nodaf gyda diddordeb y gwahanol ddulliau a ddefnyddir gan wahanol Aelodau Cynulliad UKIP ar y mater hwn—ar un llaw mae gennym Caroline Jones yn ymuno â mi i addo i godi llais dros weithredu ar newid yn yr hinsawdd a gwneud yn siŵr ei fod yn cael sylw, a da iawn. Ar y llaw arall, fodd bynnag, clywsom David Rowlands yr wythnos diwethaf a’r fawlgan hynod i wadu newid yn yr hinsawdd a glywsom yn y Siambr hon. A fuasech yn cytuno na fydd dull UKIP yn cael ei fabwysiadu gan Lywodraeth Cymru, gan na ellir bod o ddifrif ynghylch yr atebion tymor byr hynny yn y mater pwysig hwn?

Hoffwn ddiolch i’r Aelod am ei gwestiwn. Er y bydd pleidiau eraill yn anghyson o bosibl yn eu hagwedd tuag at newid yn yr hinsawdd, byddwn yn parhau i fod yn gwbl bendant yn ein penderfyniad i gyflawni ein rhwymedigaethau rhyngwladol ac yn wir, i dyfu economi werdd, sydd o werth enfawr i gymunedau ledled Cymru. O ran ynni gwyrdd, gwyddom fod llawer o swyddi yn rhai o ardaloedd mwyaf gwledig Cymru—yn enwedig yn y gogledd-orllewin a’r gorllewin—yn dibynnu’n helaeth ar y sector hwnnw, a byddwn yn gwneud popeth a allwn i dyfu’r sector blaenoriaeth economaidd hwnnw.

Weinidog, rwyf wedi gofyn i Ysgrifenyddion Cabinet a Gweinidogion olynol yn y sefydliad hwn i ddechrau gwireddu rhywfaint o’r rhethreg y maent wedi siarad amdani, yn enwedig ar ficrogynhyrchu yn y sector ynni gwyrdd, ac er mwyn gwneud hynny, rydym angen grid sy’n gallu caniatáu i bobl gysylltu ag ef. Mae yna lawer iawn o bobl a fyddai’n dymuno cynhyrchu—neu chwarae rhan yn cynhyrchu—prosiectau ynni gwyrdd, yn enwedig ffermwyr a pherchnogion tir, ond ni allant gael cysylltiad grid. Ac oni bai bod Western Power Distribution a’r darparwyr grid eraill yn darparu’r cyfleusterau hyn, yna ni fyddwch yn gallu cyflawni yn y rhan hon o’r economi. Felly, pa drafodaethau sydd ar y gweill gennych ynglŷn â datblygu strategaeth gydlynol i uwchraddio’r grid yma yng Nghymru, er mwyn sicrhau, yn y pen draw, y gall prosiectau ynni gwyrdd bach a chanolig eu maint, os ydynt yn dymuno, gysylltu â’r grid a chwarae eu rhan yn yr economi werdd?

Wel, wrth gwrs, cyfrifoldebau Ysgrifennydd y Cabinet dros yr amgylchedd ac adnoddau naturiol yw’r rhain. Rydym yn gweithio’n agos ar nodi rhwystrau i dwf gwyrdd, gan gynnwys twf gwyrdd yn y sector ynni. Mae’n bosibl mai’r cyfle mwyaf sydd gennym—ac mae’r Aelod yn tynnu sylw at botensial y sector hwn—mae’n bosibl y gallai’r cyfle mwyaf ddod gyda datganiad yr hydref, os cawn newyddion da yn ddiweddarach y mis hwn mewn perthynas â’r morlyn llanw ym mae Abertawe.

Ysgrifennydd Cabinet, beth am gofleidio’r cyfleoedd gwych sydd yn dod wrth ymateb i her newid hinsawdd—y cyfleoedd positif economaidd? Beth mae’r Llywodraeth yn ei wneud i hybu celloedd tanwydd hydrogen yn yr economi ar hyn o bryd? Rwy’n deall bod celloedd tanwydd wedi’u dyfeisio yn wreiddiol yng Nghymru, fel mae’n digwydd bod, ond erbyn hyn mae celloedd tanwydd hydrogen yn ffordd yn arbennig ar gyfer pweru cerbydau, hyd yn oed ar gyfer trenau a all redeg ar y metro newydd sy’n cael ei grybwyll ar gyfer de Cymru. Mae’r dechnoleg yno, mae’r gallu yno, felly beth sydd ei angen nawr yw’r arian a’r gefnogaeth i bontio rhwng y dechnoleg i rywbeth ymarferol pob dydd. Dyma ffordd o droi ynni adnewyddol yn rhywbeth a all gael ei ddefnyddio dros Gymru gyfan.

Wel, mae’r Aelod yn hollol gywir, ac rwy’n falch ein bod wedi gallu rhoi cymorth o ran cyngor ac arweiniad, ac adnoddau ariannol hefyd i Riversimple—cwmni y bydd yr Aelod yn gwybod amdano o bosibl—sydd ar flaen y gad ym maes ymchwil, datblygu ac arloesi mewn perthynas â pheiriannau cell hydrogen. Mae hwn yn faes o ddiddordeb cynyddol i arloeswyr, a phrifysgolion yn arbennig, ar draws y byd. Mae’r Aelod hefyd yn gywir i ddweud y dylem groesawu’r cyfleoedd economaidd y mae’r twf yn yr economi werdd yn eu cynnig, a chanfu astudiaeth gan Sefydliad Ellen MacArthur a Rhaglen Gweithredu’r Cynllun Gwastraff ac Adnoddau y gallai sicrhau economi fwy gwyrdd yng Nghymru ddarparu manteision economaidd o fwy na £2 biliwn y flwyddyn. Byddai’r cyfraniad aruthrol hwn i’r economi hefyd yn cynhyrchu swyddi â gwerth ychwanegol gros uwch. Byddai hefyd yn hybu ymchwil a datblygu yn economi Cymru, ac mae taer angen hynny ar hyn o bryd. Ac o ran astudiaeth WRAP a’r Gynghrair Werdd, rhagwelir y gellid creu hyd at 30,000 o swyddi newydd yng Nghymru drwy ddatblygu, unwaith eto, economi werdd fwy cylchol. Felly, mae’n gwbl hanfodol ein bod yn parhau i fuddsoddi, drwy ein cronfeydd gwyrdd, ac yn parhau i ddarparu cyngor ac arweiniad er mwyn i fusnesau yn y sector gwyrdd allu tyfu a ffynnu.