8. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am y gwasanaethau meddygon teulu y tu allan i oriau sydd ar gael yn ne-ddwyrain Cymru? OAQ(5)0059(HWS)

Rwy’n disgwyl i bob bwrdd iechyd ddarparu gwasanaethau y tu allan i oriau sy’n ddiogel ac yn effeithiol i ymateb i anghenion gofal iechyd brys. Mae hyn yn cynnwys sicrhau bod y rhai sydd â’r anghenion clinigol brys mwyaf difrifol yn cael eu trin yn gyntaf, a bod pob claf yn cael ei drin o fewn amser sy’n briodol yn glinigol.

Diolch i chi, Ysgrifennydd y Cabinet. Daeth etholwr 87 oed i gysylltiad â mi yn ddiweddar. Roedd angen apwyntiad y tu allan i oriau yn sgil problem gyda chathetr yn oriau mân y bore. Gofynnwyd am ymweliad cartref dros y ffôn am 11.00 y bore a threfnwyd ymweliad. Ni ddaeth meddyg yn y diwedd nes 8.00 y nos, naw awr yn ddiweddarach, ar ôl nifer o alwadau ffôn yn y cyfamser. Yna, cynghorodd y meddyg y dylid cael ambiwlans i’w gludo i’r ysbyty. Cyrhaeddodd honno. Mae fy etholwr yn dweud bod y staff a fu’n ei drin yn rhagorol drwyddi draw, ond roedd yn bryderus iawn am yr oedi a brofodd mewn perthynas â’r gwasanaeth y tu allan i oriau, a gofynnodd i mi dynnu eich sylw at y mater yn y Siambr. Tybed a wnewch chi edrych ar yr achos hwn—rwy’n fodlon rhoi’r manylion i chi—ac a wnewch chi ddweud wrthym pa gyngor ac arweiniad rydych yn ei roi i’r byrddau iechyd lleol i geisio gwneud yn siŵr fod cyn lleied ag y modd, fan lleiaf, o’r mathau hyn o oedi’n digwydd.

Gwnaf, byddwn yn falch pe gallech roi manylion y digwyddiad i mi, yn enwedig yr adeg o’r wythnos y digwyddodd—ar y penwythnos neu yn ystod yr wythnos. Mae cathetrau wedi blocio yn broblem eithaf cyffredin i wasanaeth y tu allan i oriau. Mae hefyd yn rhan o’r her ynglŷn â chael gwasanaeth nyrsys ardal yn ogystal, fel rhan o welliant y mae angen i ni ei weld, gan na ddylai cathetr wedi blocio arwain at orfod mynychu adran ddamweiniau ac achosion brys. Nid wyf yn credu bod hynny’n briodol naill ai ar gyfer y gwasanaeth iechyd, ac yn bwysicach na hynny, nid yw’n briodol ar gyfer y dinesydd unigol. Felly, byddai gennyf ddiddordeb mewn clywed yn uniongyrchol am yr enghraifft hon, am ei bod yn enghraifft dda o’r hyn y mae angen i ni weld llawer llai ohono, ac o ran cathetrau wedi blocio, eu bod yn cael eu trin yn effeithiol gan y gwasanaeth gofal sylfaenol, boed yn ystod oriau agor neu y tu allan i oriau.

Diolch i chi, Ysgrifennydd y Cabinet.