Yr eitem nesaf ar ein hagenda ni yw’r datganiad gan yr Ysgrifennydd Cabinet dros Gymunedau a Phlant: Rhentu Doeth Cymru. Galwaf ar yr Ysgrifennydd Cabinet. Carl Sargeant.

Diolch i chi, Lywydd. Ar y diwrnod cyn cychwyn y pwerau gorfodi, mae'n bwysig atgoffa ein hunain o ddiben Rhentu Doeth Cymru. Roedd ein Deddf Tai (Cymru) 2014 yn cynnwys deddfwriaeth arloesol a luniwyd i wella'r sector rhentu preifat drwy gofrestru gorfodol a thrwyddedu pob landlord ac asiantau preifat.

Mae'r sector yn chwarae rhan gynyddol bwysig yn ein system dai. Mae'n darparu cartrefi i lawer o bobl, gan gynnwys rhai pobl sy'n agored i niwed. Mae llawer o landlordiaid ac asiantau gosod da, ond mae’r sector yn dioddef o enw drwg a achosir gan arferion pobl eraill. Bydd cofrestru yn nodi, am y tro cyntaf, y landlordiaid sy'n gosod eiddo a lle mae’r eiddo hwnnw. Mae trwyddedu yn cynnwys prawf person addas a phriodol ac, yn bwysig, hyfforddiant ar gyfer y rhai sy'n gosod ac yn rheoli eiddo yn uniongyrchol. Mae sicrhau bod landlordiaid ac asiantau yn gwbl ymwybodol o'u cyfrifoldebau yn rhoi mwy o ddiogelwch ar gyfer tenantiaid ac yn helpu i godi safonau, gan wneud y sector yn gynnig mwy deniadol.

Daeth y Dirprwy Lywydd (Ann Jones) i’r Gadair.

Mae'r flwyddyn gyntaf wedi bod yn gyffyrddiad ysgafn yn fwriadol, gan ganolbwyntio ar godi ymwybyddiaeth a galluogi landlordiaid ac asiantau i gymryd y camau angenrheidiol i gydymffurfio â'r ddeddfwriaeth. Er bod rhagor i'w wneud, mae'r cyflawniad yn y 12 mis cyntaf yn sylweddol. Erbyn 9.00 p.m. ddoe, roedd dros 55,000 o landlordiaid preifat wedi cofrestru a 12,700 arall wedi cychwyn ar y broses gofrestru. Cymharwch hyn â'r cynllun achredu gwirfoddol blaenorol—ar ôl nifer o flynyddoedd, dim ond tua 3,000 o landlordiaid preifat oedd wedi eu hachredu.

Nid yw pob landlord yn cytuno â'r ddeddfwriaeth neu yn gweld yr angen amdani. Fodd bynnag, mae 96 y cant o'r rheini sy'n mynychu'r sesiynau hyfforddi wedi dweud y byddai'n eu gwneud yn well landlordiaid, sef yr union beth yr ydym yn ceisio ei gyflawni. Mae manteision i landlordiaid a thenantiaid fel ei gilydd. Yfory, mae elfennau terfynol y ddeddfwriaeth yn dod i rym, sy’n cynnwys y pwerau gorfodi. Byddant yn lleihau'r cyfle i landlordiaid gwael esgeuluso eu cyfrifoldebau, ac i landlordiaid diegwyddor gamfanteisio ar eu sefyllfa heb ofni canlyniadau. Yn ddelfrydol, ni fyddai angen gorfodaeth arnom. Fodd bynnag, gwyddom y bydd rhai landlordiaid preifat yn fwriadol yn anwybyddu'r gyfraith. Bydd y grŵp hwn yn cael ei dargedu ac os ydynt yn methu â chydymffurfio, byddant yn wynebu'r canlyniadau, gan gynnwys dirwyon, cosbau penodedig, cyfyngiadau ar droi tenantiaid allan, a stopio rhent a gorchmynion ad-dalu. Yn y pen draw, gellid eu hatal rhag rheoli eiddo yn uniongyrchol.

Yn y misoedd diwethaf, gwelwyd rhuthr enfawr i gofrestru, Ddirprwy Lywydd, ar hyn o bryd ar gyfartaledd o tua 1,100 o landlordiaid y dydd. O ganlyniad, mae Rhentu Doeth Cymru wedi cymryd mwy o amser nag arfer i ymateb i rai o'r galwadau a’r negeseuon e-bost hynny. Rwy’n sylweddoli bod hyn wedi achosi pryder i rai landlordiaid nad ydynt wedi gallu cwblhau'r broses gofrestru a thrwyddedu. Mae Rhentu Doeth Cymru wedi dweud na fydd y rhai sydd wedi dechrau ar y broses i gydymffurfio yn wynebu camau gorfodi os ydynt wedi gwneud popeth y gallant yn rhesymol i gydymffurfio. Ond ni ddylai hyn gael ei weld fel esgus i anwybyddu'r gyfraith. Mae fy neges i landlordiaid preifat yn glir: mae'n rhaid i chi gymryd camau i gydymffurfio â gofynion y gyfraith. Bydd camau gorfodi yn cael eu defnyddio'n briodol ac yn gymesur, ond mae methiant i weithredu yn eich rhoi mewn perygl o gael camau gweithredu yn eich erbyn.

Mae rhai wedi awgrymu y dylai'r dyddiad ar gyfer gorfodaeth gael ei oedi. Ni fyddai hyn yn datrys unrhyw beth. Byddai rhai landlordiaid yn syml yn oedi gweithredu tan y dyddiad cau nesaf, a po gyntaf y bydd gennym orfodi ar waith, y cyntaf y gallwn ganfod a mynd i'r afael â'r landlordiaid drwg yr ydym yn chwilio amdanynt. Cafodd ei awgrymu hefyd y bydd y drefn orfodi yn methu oherwydd nad oes gan Rentu Doeth Cymru ond naw swyddog gorfodi. Dylai pawb sylweddoli bod gan Rentu Doeth Cymru gefnogaeth swyddogion yn ein holl awdurdodau lleol, a fydd yn rhagweithiol yn lleol o ran annog cydymffurfio â'r gofynion. Mae'r dull hwn yn seiliedig ar y cynsail, ar gyfer landlordiaid preifat, bod 'cydymffurfiaeth yn well nag euogfarn'.

Felly, bydd yfory yn nodi carreg filltir arwyddocaol. O fewn cyfnod cymharol fyr, mae llawer iawn wedi'i gyflawni. Mae niferoedd cofrestru hyd yma ymhell y tu hwnt i'r amcangyfrif o 20 y cant yr oedd disgwyl iddynt fod wedi cofrestru ar ddiwedd y flwyddyn gyntaf, a gyflwynwyd ym memorandwm esboniadol y Bil tai. Rwyf am gofnodi fy niolch i bawb yn Rhentu Doeth Cymru, i gyngor dinas Caerdydd ac i bob awdurdod lleol am eu holl waith. Mae llawer mwy i'w wneud, Ddirprwy Lywydd, ond mae llawer eisoes wedi ei gyflawni.

Rydym wedi trefnu i'r cynllun gael ei werthuso'n annibynnol dros dair blynedd. Mae'r adroddiad interim cyntaf wedi cael ei gyhoeddi heddiw. Er bod y ffigurau yn yr adroddiad yn hen erbyn hyn, mae'n nodi gofynion a materion posibl wrth fynd ymlaen, gan gynnwys camau sy'n berthnasol i orfodi, ac mae'r rhain ar y gweill. Mae Llywodraeth y DU a nifer o wledydd eraill, gan gynnwys Awstralia, â diddordeb yn yr arweiniad yr ydym wedi’i roi ac yn gwylio datblygiadau gyda diddordeb. I mi, y peth mwyaf pwysig yw beth yr ydym yn ei wneud gyda'r system hon fel ei bod yn gwneud gwahaniaeth cadarnhaol i fywydau pobl yng Nghymru sy'n rhentu eu cartref gan landlord neu asiant preifat. Diolch.

Diolch yn fawr iawn. David Melding.

Diolch, Ddirprwy Lywydd. A gaf i ddechrau drwy ganmol arfer Llywodraeth Cymru o gynnal adroddiad interim? Mae hwn yn newid pwysig mewn polisi cyhoeddus, ac mae'n ymddangos i mi yn arfer da iawn yn wir i adolygu'r sefyllfa yn drylwyr ac yna i ofyn am ffyrdd y gellid gwella gorfodi cyflwyno’r polisi. Felly, rwyf wir yn credu bod hynny i'w groesawu, ac rwy’n gobeithio y bydd yr Ysgrifenyddion Cabinet eraill a fydd yn ymwybodol o'r arfer hwn yn ei ddilyn.

Hoffwn ganolbwyntio ar yr adroddiad interim, ac mae'n eithaf cytbwys. Mae pethau sydd yn amlwg wedi gweithio'n dda ac mae rhai meysydd sydd angen rhywfaint o sylw. Mae'r adroddiad interim yn dweud y bu cynllunio cymharol wael. Efallai mai rhan o'r broblem yw bod eich rhagflaenydd wedi nodi nad oedd y Llywodraeth ond yn disgwyl cofrestriad o tua 20 y cant erbyn y cam hwn. Wel, rydych chi wedi gwneud llawer yn well na hynny, ond nid wyf yn credu bod hynny wedi bod o gymorth mawr. Rwy’n meddwl bod hynny wedi anfon y signal anghywir, a byddai wedi bod yn well i chi ddweud eich bod yn disgwyl i bobl, o fewn y flwyddyn honno, fodloni eu rhwymedigaethau.

Rwyf hefyd yn credu bod canfyddiad yr adroddiad bod awdurdodau lleol braidd yn ddryslyd ynghylch sut y bydd gorfodaeth yn cael ei symud ymlaen, sut maent yn berthnasol i Rentu Doeth Cymru—ac fe wnaethoch gyfeirio at y swyddogion gorfodi sydd yn Rhentu Doeth Cymru ac wedyn y rhai a fydd yn yr awdurdodau lleol. Mae sut y bydd y rhain yn cyfuno, sut y bydd y timau hyn yn gweithredu ac yn sicrhau bod adnoddau priodol ar gael ar gyfer gorfodi, rwy’n meddwl yn fater allweddol, ac mae hynny wedi cael ei nodi yn yr adroddiad.

Mae ymwybyddiaeth o gofrestru gorfodol fel gofyniad yn eithaf isel ymhlith landlordiaid, ac rwy'n credu mai’r sefyllfa yr ydym ynddi yw—chi’n gwybod, mae rhywbeth dros 50 y cant yn awr wedi cofrestru, ond rwy’n amau ​​mai’r rhai nad ydynt wedi cofrestru yw’r grŵp anoddach i’w gyrraedd, yn ôl pob tebyg y landlordiaid hynny sydd â llai o eiddo, a gall rhai ohonynt hefyd fod yn ddi-hid iawn am eu rhwymedigaethau. Rwy'n meddwl bod y rhan fwyaf ohonynt yn ôl pob tebyg yn anymwybodol ohono yn unig. Yn awr, wrth gwrs, maent yn gyfrifol am y diffyg ymwybyddiaeth, ond rhan o'r broblem, rwy’n meddwl, yw bod y strategaeth hyrwyddo wedi bod yn llwyddiannus mewn rhannau ond efallai nid yn llwyddiannus iawn wrth gyrraedd y rheini. Felly, rwy’n meddwl bod angen i chi ailwampio'r strategaeth hyrwyddo. Mae hyn hefyd yn arwain at fy mhwynt, os ydych yn awr yn symud at orfodi yn hytrach nag ymestyn y terfyn amser, rwy’n gobeithio y byddwch yn sicrhau ein bod ni'n gymesur yn ein hymateb, oherwydd, ar hyn o bryd, gallai gorfodaeth olygu dim ond sicrhau eu bod yn cofrestru, ac nid wyf yn meddwl o reidrwydd bod angen i ni symud yn gyflym i sancsiynau lle gall pobl fod wedi bod yn anymwybodol ac, unwaith y bydd wedi cael ei ddwyn i'w sylw yn fwy gweithredol, yna maent yn cofrestru yn gyflym. Dylai hynny fod yn nod er mwyn i ni sicrhau y gall y newid polisi hwn weithio'n effeithiol.

Calonogwyd fi hefyd i ddarllen bod yr hyfforddiant a ddarparwyd yn ymddangos i fod wedi bod yn effeithiol iawn. Sylwaf fod tua hanner y rheiny a gymerodd ran wedi dweud ei fod wedi arwain yn uniongyrchol at welliant yn eu harfer eu hunain. Yn awr, mae hynny'n ganlyniad da ond mae'r adroddiad interim yn dweud bod angen cynyddu’r hyfforddiant. Mae arnom angen mwy ohono, ac rwy’n meddwl y gall hynny hefyd fod yn rhywbeth y bydd yn rhaid i chi ei wella ychydig a’i adolygu wrth i chi ddod at y landlordiaid hynny sy'n llai profiadol neu’n llai cyfarwydd â—gyda phortffolio eiddo llai, ac nad ydynt yn neilltuo cymaint o amser efallai i’r rhwymedigaethau sydd ganddynt. Felly, rwy’n meddwl bod rhai arwyddion clir yn yr adroddiad hwn am sut y gallwch ddatblygu’r polisi hwn, ond rwy’n derbyn ei fod wedi bod yn ddatblygiad pwysig mewn polisi cyhoeddus, ac mae'n rhywbeth yn awr lle’r ydym yn hollol barod i edrych ar y dystiolaeth. Os ydyw’n cynhyrchu safonau uwch ar gyfer y sector, mae hynny’n mynd i fod yn dda ar gyfer y sector, mae hynny'n mynd i fod yn dda ar gyfer landlordiaid a bydd yn dda ar gyfer tenantiaid. Felly, byddwn yn cadw golwg ar hyn, ond rwy’n meddwl y gallaf roi dwy hwrê ar y cam hwn.

Rwy'n ddiolchgar iawn am y sylwadau pwyllog gan David Melding. Rwy’n hapus iawn gyda dwy hwrê. Mae'r ffaith ein bod yn cael dwy yn well na dim, yn wir.

Mae’r pwyntiau y mae'r Aelod yn eu codi yn rhai pwysig. Mae'n ymwneud â dysgu gwersi o'r rhaglen newydd hon yr ydym yn ei chyflwyno, gyda phobl yn aml yn canolbwyntio ar broses Rhentu Doeth Cymru, yn hytrach na'r rheswm pam y cafodd ei chyflwyno gennym yn y lle cyntaf a’r holl broses o geisio mynd i'r afael â landlordiaid drwg. Drwy'r Bil tai, pan gyflwynwyd hwnnw, ymwelais â sawl eiddo lle'r oedd pobl yn byw mewn amodau peryglus iawn, ac amodau eithaf anaddas, dan fygythiad gan landlord, 'Os byddwch yn dweud rhywbeth, byddwch chi allan beth bynnag'. Rwy'n credu ei fod yn hollol amhriodol, a dyna pam yr ydym wedi cyflwyno’r gyfraith hon.

O ran y niferoedd—mae’n ddiddorol, pan oeddech yn dweud 'y Gweinidog blaenorol'; rwy’n credu, mewn gwirionedd, mai’r broses memorandwm esboniadol, 20 y cant, oedd fi. [Chwerthin.] Roedd Gweinidog yn y cyfamser hefyd. Ond nid wyf yn meddwl y dylem fod yn swil am y ffaith. Iawn, roedd 20 y cant yn amcangyfrif rhy isel, ond rwy’n falch iawn ein bod wedi cael dros hanner wedi cofrestru yn gynnar yn y broses gofrestru mewn gwirionedd. Mae mynd o wirfoddoli i fod yn rhan o'r rhaglen gyda 3,000, bellach yn 55,000 eiddo cofrestredig yn wahaniaeth enfawr.

Swyddogion gorfodi: mae’r Aelod yn iawn i godi'r mater. Mae honno bellach yn broses lle, unwaith eto, bydd yn rhaid i ni gael ymateb pwyllog i sut yr ydym yn datblygu gorfodi. Rwy'n awyddus i wneud y gwaith hwnnw gyda phobl a landlordiaid nad ydynt efallai wedi cael eu hysbysu. Rwy'n ei chael hi'n eithaf anodd credu, ond rwyf hefyd yn deall bod landlordiaid achlysurol nad ydynt yn broffesiynol ac nad ydynt efallai yn sylweddoli eu bod mewn gwirionedd yn landlordiaid. Mae angen fy mherswadio, ond, mewn gwirionedd, rwy’n credu bod yr Aelod yn iawn i ddeall y lefel o orfodaeth a sut y byddem yn gwneud hynny.

Dydw i ddim yn argyhoeddedig am y materion codi ymwybyddiaeth a gododd yr Aelod, nad ydym wedi bod yn broffesiynol neu fod proses nad ydym wedi ei dilyn heb gael ei chyflwyno. Rydym wedi gweld 55,000 o gofrestriadau newydd. Yn wir, gwelodd fy nghydweithiwr Jenny Rathbone un o’r hysbysebion ar gefn bws yng Nghaerdydd, y mae hi'n gyson yn fy atgoffa ohono, sy'n beth da. Rwy'n credu mai fy mhryder yw bod y broses codi ymwybyddiaeth wedi cael ei hanwybyddu gan rai, a dyna beth mae'n rhaid i ni geisio ei ddeall, ynghylch y ffordd yr ydym yn mynd i mewn i feddylfryd yr unigolion sy'n dewis anwybyddu, ac yna gallai gorfodi ddilyn. Ond rwy’n ddiolchgar am sylwadau cadarnhaol yr Aelod, ac rwy’n gobeithio y bydd y broses yr ydym wedi’i dilyn, gan gynnwys yr adroddiad interim a dilyn hynny gydag adroddiad llawer mwy sylweddol yn nes ymlaen, yn rhoi’r dystiolaeth i ni y mae’r Aelod yn ei dymuno er mwyn cael eglurder a hyder yn ei chylch, a hefyd i mi fel Gweinidog sy'n arwain ar hyn.

Duw, mae'r Llywodraeth hon yn hoff o’i broliant, yn tydi? Gan gynnwys 'deddfwriaeth arloesol': wel, rwy’n meddwl mai'r unig beth yr wyf yn ei weld yn arloesol yn hyn yw'r anallu llwyr i roi hwn ar waith. Mae'n sôn am brawf addas a phriodol ac, yn bwysig, hyfforddiant. Wel, mae'n drueni nad yw hynny’n cael ei ymestyn i Weinidogion. Amcangyfrifwyd bod 130,000 o landlordiaid yng Nghymru. Felly, os mai dim ond 55,000 sydd gennym wedi cofrestru, mae hynny'n llai na hanner. [Torri ar draws.] Yn awr, Weinidog, rydych yn siarad â mi pan rwyf yn ceisio gwneud yr ateb hwn i’ch datganiad, felly, pe byddech chi ond yn rhoi cwpl o eiliadau i mi, yna gallwch ddod yn ôl ataf i, iawn? Yn awr, pan oeddwn yn athro, os oeddech yn cael llai na 50 y cant, roeddech yn methu. Felly, chi'n gwybod, rwy’n credu bod yr holl weithredu hwn yn sicr yn fethiant.

Rydych yn sôn am 96 y cant yn dweud y byddai'n eu gwneud yn well landlordiaid. Nid yw'n dweud hynny mewn gwirionedd, oherwydd bod 51 y cant yn dweud nad oeddent yn ei ystyried yn llawer o fudd, os ydych yn darllen yr adroddiad. Beth mae hyn yn gyffredinol yn ei wneud yw gosod, byddwn i'n dweud, costau ar landlordiaid bach, pobl sydd ag eiddo ar gyfer eu pensiwn yn unig, mewn gwirionedd, ac mae pobl yn cael eu gyrru allan o'r sector—ac rwyf wedi codi gwaith achos fy hun o bobl yn cael eu gwneud yn ddigartref gan landlordiaid yn gwerthu eiddo. Rwy'n credu bod hynny'n bwysig i’w gofio.

Os edrychwn ar yr hyfforddiant, byddwn yn gofyn i chi: ydych chi wedi darllen yr hyfforddiant? Chi’n gwybod, ydych chi wedi darllen eich dogfennau eich hun ar-lein, er enghraifft?

Mae'n rhy hwyr i’w ddarllen yn awr. [Chwerthin.]

Rwy’n ceisio dod o hyd iddo. Oherwydd, os ydych yn edrych—o, mae ar y ddalen nesaf. Os ydych yn edrych ar yr hyn sydd ar-lein, mae'n gyfystyr â 60 tudalen o destun A4 yn cael eu dilyn gan arholiad amlddewis. Nid oes unrhyw fideos, nid oes ond ychydig o enghreifftiau, mae ychydig o astudiaethau achos, nid oes unrhyw ddiagramau, nid oes unrhyw gynnwys rhyngweithiol. Yn awr, mae hyn yn wir yn bwysig, Weinidog, oherwydd, mewn geiriau eraill, mae’n torri canllawiau Llywodraeth Cymru ei hun ynghylch addysg i oedolion, sy'n disgwyl i ddarparwyr cynnwys deilwra cyrsiau i anghenion y dysgwyr, a byddwn i’n gwybod hynny fel athro. Rydych chi wedi methu â gwneud hynny. Mae'n fethiant arall ar eich rhan chi.

Nid oes adran ar hawliau tenantiaid. Pam ddim? O ran y diffyg ymgysylltu, cwestiwn syml iawn: pam nad ydych wedi cwrdd â Chymdeithas Landlordiaid Preswyl ers i chi ddod yn Weinidog ym mis Mai? Methiant syfrdanol arall, mewn gwirionedd.

Nawr, dydw i ddim yn un i feirniadu heb roi atebion. Felly, byddaf yn cynnig rhai atebion i chi yn awr. Rwy'n credu y dylai’r ffi i gofrestru fod yn £10 yn unig. Gallai'r holl wybodaeth gael ei hanfon allan ar PDF, yn rhad ac am ddim. Dyw hynny ddim yn gymhleth. Gallech efallai gael hyfforddiant mwy manwl ar gyfer y rhai sydd ei angen, fel opsiwn. Nid yw hyn yno ar y funud. A gallech weithio gydag yswirwyr i greu cymhellion i bobl ymuno. Yn bennaf, gallech oedi gorfodi, oherwydd yr hyn yr ydym yn edrych arno yma yw dros 50 y cant o bobl a allai fod yn wynebu sancsiynau, llawer ohonynt nad ydynt hyd yn oed yn gwybod am y cynllun hwn. Felly, rwy’n meddwl fy mod i wedi codi sawl cwestiwn yno. Rwy’n meddwl bod eich perfformiad ar hyn yn eithaf gwarthus. Rwy’n meddwl pe bai gennym Brif Weinidog rhagweithiol, byddech yn casglu eich P45. [Torri ar draws.] Rwy'n meddwl bod ymateb yr Aelodau Llafur yno yn ddiddorol. Felly, mae nifer o gwestiynau yno, Weinidog. Allech chi roi sylw iddyn nhw os gwelwch yn dda? Mae gen i ddiddordeb arbennig yn y cwrs ar-lein, oherwydd eich bod wedi methu ar eich canllawiau eich hunain.

Nodaf dôn ymosodol yr Aelod unwaith eto yn ei gyfraniad i'r Siambr. Wrth gwrs, drwy broses y Bil tai, byddai'n esgeulus ohonof i beidio â dweud bod grŵp Plaid Cymru yn gefnogol iawn i’r broses ac, yn wir, y ffordd y cafodd ei strwythuro. Yn anffodus, nid ydym yn gwneud deddfwriaeth ar ffordd Neil McEvoy o feddwl o ran sut y dylem wneud pethau—oherwydd ei fod yn credu ei fod yn iawn. Rydym ni’n gweithio ar atebion sy'n seiliedig ar dystiolaeth. Mae'r Aelod yn anghywir pan ddywed nad wyf wedi cwrdd â Chymdeithas Landlordiaid Preswyl drwy'r broses. Rwyf wedi, ar sawl achlysur, cwrdd â nhw drwy'r broses hon. [Torri ar draws.] Rwyf wedi nodi sylwadau'r Aelod a'i dôn ymosodol tuag ataf, Lywydd. [Torri ar draws.]

Gadewch i’r Gweinidog ymateb, os gwelwch yn dda.

Rwyf wedi nodi sylwadau'r Aelod, a byddaf yn amlwg yn rhoi ystyriaeth bellach i’w cynnwys—ond nid heddiw.

Gan nodi’r sylwadau defnyddiol gan David Melding, rwy’n meddwl yn amlwg fod rhai pobl sydd wedi methu â chofrestru, oherwydd eich bod wedi dweud bod mwy na 55,000 wedi cofrestru erbyn 9 o’r gloch neithiwr, yn ogystal â 12,700 sydd wedi dechrau ar y broses. Felly, dyna ryw 68,000. Roeddwn yn meddwl tybed a oes gennych unrhyw syniad o'r niferoedd a allai fod yn gysylltiedig sydd yn syml wedi anwybyddu'r alwad. Cofiaf, pan aethom â’r Bil tai drwy’r pwyllgor, y syniad oedd bod rhywbeth rhwng 70,000 a 130,000 o landlordiaid—felly, rhyw syniad o'r hyn yr ydych yn credu yw’r diffyg.

Gan nodi pwynt David Melding, rwy’n credu ei bod yn briodol cael agwedd wahanol tuag at yr hen wraig fach ddiarhebol sydd ag un eiddo, nad yw efallai wedi sylweddoli am y Ddeddf tai newydd, ond mae angen i ni gymryd agwedd hollol wahanol tuag at landlordiaid proffesiynol sydd wedi anwybyddu hyn yn syml. Rwy’n ymdrin ag un ar hyn o bryd sydd yn ymdrechu i addasu eiddo mewn ffordd sy'n gwbl y tu allan i'r rheoliadau adeiladu, ac mae'n rhaid i mi ganmol y swyddogion rheoliadau adeiladu a swyddogion iechyd yr amgylchedd am y gwaith y maent wedi ei wneud ar yr eiddo hwn, am wrthod rhoi tystysgrif gwblhau rheoliadau adeiladu nes bydd y gwaith i gyd wedi cael ei wneud i safon foddhaol. Dyma'r union fath o landlord sydd—mae angen i ni sicrhau bod gennym berson priodol sydd wedi ei gofrestru fel y gall y tenantiaid fynd ar ôl y landlord i wneud y gwaith diffygiol. Felly, rwy’n eich cymeradwyo’n llwyr am y Ddeddf hon, ac fel rhywun sydd yn ôl pob tebyg ag un o’r niferoedd mwyaf o gartrefi yn y sector rhentu preifat o unrhyw etholaeth, rwy’n sylweddoli bod hon yn Ddeddf wirioneddol, wirioneddol bwysig.

Mae manylyn pellach yr oeddwn am ofyn i chi amdano—y cymhellion ariannol posibl y gallem fod yn dymuno eu rhoi ar ddiwedd tymor pum mlynedd y drwydded i unrhyw un sy'n barod i gynnal y drwydded honno. Gallai'r rhai cynharaf gael rhyw fath o fân gymhelliant ariannol i'w cael i gymryd rhan. Rwy'n credu ei fod mewn gwirionedd yn eithaf anhygoel, y gwaith y mae Rhentu Doeth Cymru wedi ei wneud i gael y nifer hwn o bobl wedi cofrestru mewn amser mor fyr, oherwydd bod cymaint o landlordiaid wedi ei gadael tan y funud olaf. Erbyn 13 Tachwedd, dim ond 46,300 oedd wedi cofrestru, felly mae'r ffaith eu bod wedi cyrraedd 55,000 erbyn neithiwr yn wir yn glod i’r gwaith sydd wedi ei wneud gan Rentu Doeth Cymru. Rwy'n siŵr y byddant yn gallu dibynnu ar gydweithrediad cyngor Caerdydd i sicrhau ein bod yn mynd ar drywydd y rhai nad ydynt yn cymryd eu cyfrifoldebau o ddifrif.

Diolch i'r Aelod am ei chefnogaeth barhaus. Unwaith eto, ymdriniodd yr Aelod â manylion o ran y Bil tai pan aeth drwy'r Cynulliad, gan siarad ag amrywiaeth o randdeiliaid o blaid ac yn erbyn y ddeddfwriaeth arfaethedig, ac roedd siâp y ddeddfwriaeth yn broses garreg filltir bwysig i’r sefydliad hwn. Rwy'n falch ein bod wedi gwneud cynnydd sylweddol ar hynny.

O ran y niferoedd, eto, erbyn neithiwr, roedd yn 55,000. Rydym yn disgwyl gweld yn ystod y deuddydd nesaf—ddoe a heddiw—cynnydd sylweddol ar hynny, yn sgil yr ymdrech munud olaf gan unigolion i fod ar y gofrestr. Byddaf yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau efallai drwy lythyr yn yr wythnos nesaf yn fras o safbwynt y niferoedd sydd wedi dod o'r diwedd ar y dyddiad cau, fel y byddwch chi a fi yn gwbl ymwybodol o hynny. Rwy'n credu mai’r hyn y mae'n rhaid i ni fod yn ymwybodol ohono yw mai dyma’r gyfraith, ond rwyf hefyd yn cydnabod ei fod yn ymwneud â chymesuredd yn nhermau gorfodaeth. Byddwn yn disgwyl i'r timau gorfodi edrych ar hyn yn gymesur wrth iddynt ystyried y broses orfodi.

Ymwelais â chynllun, mewn gwirionedd y tu allan i Gymru, lle'r oedd cynllun gorfodaeth tebyg a'r eironi oedd ei fod mewn gwirionedd yn bwysau gan gymheiriaid o'r tu mewn i'r sector. Roedd pobl oedd wedi'u cofrestru yn dweud am Rif 12 a oedd yn landlord ac nad oedd wedi cofrestru. Cafodd ei reoleiddio o fewn y farchnad, a oedd yn ddefnyddiol iawn gan nad ydynt hwythau chwaith eisiau landlordiaid drwg yn dod ag enw drwg i'r system. Nid yw ond yn iawn i wneud hynny hefyd.

Yn wahanol i rai o feirniaid anwybodus y ddeddfwriaeth hon, neu'r gweithredu ar hwn—mae un neu ddau, fel y gallech fod wedi clywed y prynhawn yma—rwyf wedi ymweld â'r ganolfan weithredu yng Nghaerdydd. Rwyf wedi cwrdd a siarad â'r timau ym mhen blaen y broses anodd iawn hon o gael pobl i fod yn gofrestredig. Rwy’n rhoi teyrnged i'r bobl sydd yno yn y pen blaen, yn siarad â phobl ac yn arwain pobl drwy'r broses o wneud cais. Dyw hi ddim yn un syml ond mae'n anghenraid. Dyma’r gyfraith. Hoffwn pe byddai Aelodau'n cydnabod hynny. Mae cyngor dinas Caerdydd wedi gwneud gwaith gwych o ran yr hyn y maent wedi ei wneud ar gyfer Cymru gyfan drwy fynd â’r gweithredu hwn yn ei flaen. Rwy'n dymuno'n dda iddynt yn y dyfodol.

O ran y cymhelliant, mae’n syniad diddorol. Byddaf yn rhoi ystyriaeth bellach i hynny, oherwydd credaf fod cymell pobl i wneud hyn a dod i mewn yn gynnar mewn gwirionedd yn ein helpu ninnau hefyd. Pe na byddem wedi cael y rhuthr ar y diwedd, ni fyddem wedi cael yr oedi yn y ceisiadau. Felly, byddaf yn rhoi mwy o ystyriaeth i hynny. Diolch i'r Aelod am ei chyfraniad.

Diolch, Weinidog, am eich datganiad. Nid wyf am wneud gormod o sylwadau ar natur y cynllun cofrestru landlordiaid oherwydd ei fod wedi ei gynnwys yn y ddeddfwriaeth gafodd ei thrafod a'i phasio gan y Cynulliad diwethaf. Fodd bynnag, mae un pwynt sydd yn fy nrysu braidd, sy’n ymwneud â’r tâl cofrestru o £144, sef ffi unffurf. Mae llawer o landlordiaid amharod sy'n cael eu hunain yn rhentu eiddo oherwydd profedigaeth deuluol neu amgylchiadau tebyg. Mae'n ymddangos yn rhyfedd i mi fod yn rhaid i’r landlordiaid hynny dalu'r un faint â'r rhai sy'n rhentu eiddo lluosog ar sail broffesiynol. Felly, rwy’n meddwl tybed ai dyma’r dull cywir, sef cael un ffi unffurf.

O ran gweithrediad y cynllun, mae croeso i’r ffaith fod bron pob un o'r landlordiaid a fynychodd y cwrs hyfforddi yn teimlo ei fod yn eu paratoi’n well i fod yn landlordiaid, ond mae rhai materion y mae angen mynd i'r afael â nhw. Un broblem fawr yw nad ydym yn gwybod faint o landlordiaid sydd yng Nghymru, y mae’r cynllun cofrestru hwn wrth gwrs wedi'i gynllunio i fynd i'r afael â hi. Felly, oherwydd nad ydym yn gwybod hynny, ni wyddom faint sydd heb gofrestru eto, ond mae Llywodraeth Cymru yn amcangyfrif y gall fod tua 40,000 o bobl y mae angen iddynt gofrestru nad ydynt wedi gwneud hynny eto. Er mai dyfalu bras yw hyn yn ei hanfod, mae'n ymddangos bod niferoedd mawr dan sylw, felly byddwn yn gofyn a oes achos synhwyrol dros ymestyn y dyddiad cau ar gyfer cofrestru neu dros ryw fath o gyfnod amnest lle na fyddai gorfodi neu sancsiynau yn dod i rym, sydd hefyd wedi cael ei awgrymu gan un neu ddau o siaradwyr eraill yn y ddadl hon. Felly, byddwn yn ychwanegu fy llais at hynny.

Y mater arall yw'r baich ar gynghorau lleol. Byddwn yn gofyn i'r Gweinidog pa asesiad sydd wedi'i wneud o effaith y cynllun cofrestru ar awdurdodau lleol a pha adnoddau sydd wedi eu dyrannu iddynt. Dyna'r cyfan o'r pwyntiau yr wyf am eu codi. Mae angen i mi hefyd ddatgan buddiant ariannol gan fod gennyf un morgais prynu i osod. Diolch.

Diolch i'r Aelod am ei sylwadau. Wrth gwrs, mae’r Aelod yn iawn i godi'r mater bod y ddeddfwriaeth hon wedi cael ei phasio yn nhymor olaf y Cynulliad hwn gyda’r Llywodraeth flaenorol. Nawr, mae'n gyfnod gweithredu. Wrth gwrs, rwy'n gwybod hefyd nad yw’r Aelod eto wedi profi’r broses honno o ddeddfwriaeth. Mae un o'i gwestiynau yn ymwneud â'r mater ynghylch—defnyddiodd yr Aelod y gair 'baich', ond byddwn i’n defnyddio'r gair 'cost'—sydd ynghlwm wrth hyn i awdurdodau lleol. Mae hynny yn yr asesiad effaith rheoleiddiol. Wrth i ni gyflwyno deddfwriaeth yn y Cynulliad hwn, bydd yr Aelod wrth gwrs yn dod yn gyfarwydd â hynny wrth inni ddatblygu deddfwriaeth bellach.

Rwyf wedi bod yn glir iawn am y cynnig o ymestyn y dyddiad cau. Ni fyddaf yn ceisio ymestyn y dyddiad cau, am y rheswm y cyfeiriais ato yn fy natganiad—ni fyddai hynny ond yn symud y broses ymhellach i lawr. Mae pobl sy’n ceisio defnyddio'r dyddiad olaf ar gyfer cofrestru fel eu cais terfynol—yfory fydd hynny, a phe byddwn yn ei ymestyn am fis neu ddau arall, byddent ond yn defnyddio’r dyddiad hwnnw am ddau fis, yn hytrach nag yfory, ac nid yw hynny’n dderbyniol.

Mae’r Aelod yn iawn am y cofrestriad ffi unffurf. Roedd hwn, unwaith eto, yn gynnig y dadleuwyd yn gryf iawn yn ei gylch yn ystod y broses o gyflwyno'r Ddeddf. Wrth gwrs, mae llawer o amgylchiadau lle mae teuluoedd yn berchen ar eiddo ac yn eu trosglwyddo i aelodau o'u teulu, ac ati. Mae'n anodd iawn dadgyfuno hynny. Mewn gwirionedd, rydym yn credu mai’r ffi unffurf ar lefel gymharol fach yw’r ffi resymol er mwyn i’r holl gofrestriadau talu ffi ddigwydd; felly, fe'i trafodwyd yn helaeth, ond cafodd ei phasio gan y Cynulliad hwn drwy fwyafrif yn y Llywodraeth ddiwethaf.

Rwy’n croesawu'r datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet, a rhoddaf dair hwrê iddo, yn hytrach na dwy David Melding. Rwy’n cydnabod pwysigrwydd y cynllun Rhentu Doeth. Mae angen i ni wella ansawdd a rheolaeth gyffredinol tai rhent preifat. Rwyf am bwysleisio ei bod yn bwysig bod landlordiaid—gan gynnwys landlordiaid damweiniol—yn ymwybodol o'u holl gyfrifoldebau. Mae’r rhuthr i gofrestru ar y diwedd yn fy atgoffa o'r rhuthr i gyflwyno ffurflenni treth incwm hunanasesiad wrth i’r dyddiad olaf ar gyfer cyflwyno agosáu. Gan fod y cynllun yn cael ei werthuso'n annibynnol dros dair blynedd, a wnaiff y Gweinidog ymrwymo i wneud datganiad llafar ar ôl i bob adroddiad gael ei gynhyrchu?

Rwy'n ddiolchgar am dair hwrê a chefnogaeth yr Aelod—unwaith eto, Aelod sy’n gyson yn ei ymagwedd at gyflwyno’r darn hwn o ddeddfwriaeth. Wrth gwrs, byddaf yn rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau, fel y dywedais yn gynharach, yn enwedig ynghylch y niferoedd ar gyfer cofrestru terfynol, ond hefyd o ran y broses a gorfodi. Byddaf yn dod â datganiad i'r Siambr yn gynnar y flwyddyn nesaf.

Diolch yn fawr iawn, Ysgrifennydd y Cabinet.